Werken aan je herstel na covid-19

Opnieuw bewegen na een corona-infectie, vooral als het virus je lelijk te pakken had, is belangrijk. Je bouwt weer spiermassa op, je werkt aan je conditie, je herwint je normale leven.

Om resultaten te boeken moeten covid-19-patiën- ten binnen de maand na de acute fase van de ziekte kunnen starten met revalideren. “Hoe de revalidatie wordt aangepakt, hangt af van de ernst van de ziekte en de gevolgen. En ze moet geleidelijk gebeuren”, weet Marc Francaux, professor bewegingsfysiologie aan de UCL.

Mild asymptomatisch

“Covid-19-besmettingen worden ingedeeld volgens de ernst van het ziekteverloop bij de patiënt”, aldus professor Francaux. “Asymptomatische patiënten hoeven niet te stoppen met sporten, zolang ze dat alleen en in de buitenlucht doen. Wie last heeft van een lichte verkoudheid, milde griepsymptomen, wat hoesten..., mag een week na het verdwijnen van de symptomen opnieuw beginnen sporten.”

Licht tot matig acuut

De zaken liggen doorgaans moeilijker bij patiënten die ook koorts hebben, veel hoesten, last hebben van pijn op de borst, kortademigheid, hoofdpijn, vermoeidheid en benauwdheid. “Het gaat om patiënten die niet in het ziekenhuis werden opgenomen, maar wel een tot twee weken het bed hebben moeten houden. Hoewel hun longcapaciteit snel terug normaal wordt en hun hartfunctie niet is aangetast, klagen ze over zeer zware vermoeidheid, apathie, een gebrek aan kracht en eetlust, enz. Toch krijgen ook zij de raad om opnieuw te bewegen na het verdwijnen van de symptomen en de koorts.”

“We raden aan om ongeveer 50% van de hartslagreserve in te zetten, zodat de geleverde inspanning efficiënt, maar niet té intensief is. Die hartslagreserve bekom je door eerst je maximale hartslag per minuut te berekenen: 220 min je leeftijd, bv. 220 – 60 = 160. Daar dan je hartslag in rust van af te trekken, bv. 160 – 56 = 1 04, en vervolgens de helft daarvan bij je hartslag in rust te tellen, bv. 52 + 56 =1 08. Bij het sporten tot 108 slagen per minuut gaan is dan ideaal. Fietsen op een hometrainer, joggen, in een flink tempo (bergop) stappen zijn prima activiteiten. Het lichaam is gebaat bij een combinatie van duurtraining en spierversterkende oefeningen, zeker als er door de ziekte spiermassa verloren is gegaan.”

Ernstig acuut

Bij een ernstig acute covid-19-infectie verkeert de patiënt dermate in ademnood dat hij in het ziekenhuis moet worden opgenomen. “Wanneer klassieke zuurstoftherapie ontoereikend blijkt om de zuurstofsaturatie (zuurstofgehalte in het bloed) op peil te houden, wordt de patiënt overgebracht naar intensive care. Intubatie is dan het allerlaatste redmiddel, maar zo’n ingreep is traumatiserend en heeft grote gevolgen!”

Het goede nieuws is dat ook patiënten die een ernstig acute covid-19-infectie hebben doorgemaakt, daarna opnieuw aan lichaamsbeweging kunnen doen. “Na een verblijf op intensive care, hebben patiënten veel spiermassa verloren. Soms zijn ook de zenuwen aangetast en is er sprake van neuropathie. Deze patiënten hebben nood aan omkadering door een medisch team, dat hen begeleidt bij de revalidatie en helpt om terug te bewegen. Er werden speciale revalidatieprogramma’s opgezet die afgestemd zijn op de gevolgen die een coronapatiënt ondervindt en de snelheid waarmee hij recupereert.”

Revalidatie op maat

Een van de centra waar mensen na covid-19 revalideren is het Centre Charleroi Sport Santé, verbonden aan het universitair ziekenhuis. Dokter Séverine Macq, hoofd van het centrum: “Wij vangen twee categorieën van patiënten op. Mensen bij wie zich complicaties hebben voorgedaan en/of die met een ernstig acute infectie in het ziekenhuis zijn beland en daar nog altijd gevolgen van ondervinden. En mensen met Long Covid, een aanslepende vorm van corona met ademnood en vermoeidheid als symptomen.”

Elke behandeling is op maat van de patiënt. “Wie op intensive care heeft gelegen, heeft vaak begeleiding van een voedingsdeskundige nodig, omdat veel spiermassa verloren ging en de patiënt fel vermagerd is: na twee weken IC, gemiddeld 10 tot 12 kg. Daarnaast is er soms ook nood aan psychologische hulp, want opnieuw aanknopen met het normale leven is niet makkelijk.”

“We voeren altijd eerst een ergospirometrie uit om de fitheid bij inspanning te meten van hart en longen en van het metabolisme. We reiken de patiënt een trainingsschema en spierversterkende oefeningen op maat aan, zodat hij zijn fysieke conditie herwint.”

Séverine Macq raadt álle coronapatiënten aan om terug te doen wat ze deden voor ze covid opliepen. “Het is sowieso altijd verstandig om te starten op je eigen tempo, geleidelijk op te bouwen en te luisteren naar je lijf. Wandelen, fietsen, spierversterkende oefeningen onder begeleiding van een kinesitherapeut of personal trainer, maar ook online trainingssessies zijn ideaal om opnieuw in beweging te komen. Houden de symptomen na zes weken nog altijd aan, raadpleeg dan opnieuw je arts voor extra onderzoeken of een doorverwijzing naar een revalidatiecentrum of kinesitherapeut.”