Wanneer het kouder wordt, hebben we doorgaans meer zin in gerechten die ons troosten en erg vet en/of gesuikerd zijn. Aan die drang naar comfortfood is moeilijk te weerstaan.
Raclette, taart, romige chocolade … In de winter grijpen we vaak naar stevige kost. De reden die dikwijls gegeven wordt voor die goesting? Zichzelf een speklaagje kweken: aangezien het kouder wordt, verbruikt ons lichaam meer energie om zichzelf op temperatuur te houden. Energie die uit voeding wordt gehaald. “Ik heb geholpen om het dieet op te stellen bij expedities naar het Hoge Noorden en de regel is inderdaad om veel vet eten op het menu te zetten omdat het lichaam er veel meer energie verbrandt”, zegt Serge Pieters, docent dieetleer aan de hogeschool Léonard de Vinci. “Dit gezegd zijnde: in België is het absoluut niet nodig om tijdens de winter meer energie op te nemen. De temperaturen zakken hier niet zo fel en het grootste deel van onze tijd brengen we in goed verwarmde ruimtes door. Zelfs voor mensen die buiten werken, met moderne kledij, is het warmteverlies redelijk klein.”
Terug naar de kindertijd
De drang naar comfortfood is eerder cultureel. Vet en suiker waren vroeger erg efficiënte manieren om voedsel te conserveren. Terwijl de winter een periode was waarin vers voedsel schaars was: bij gebrek aan fruit stortte men zich op siropen of gekonfijt fruit. Alpenkaas was dan weer een manier om melk, die in de zomer geoogst werd, te bewaren en te consumeren. Die oude gewoonten zijn blijven hangen, ook al waren ze lange tijd enkel voorbehouden voor de elite. “Vergeet niet dat vet, en zeker dierlijk vet, erg duur was tot aan het einde van de 19de eeuw”, zegt voedselhistoricus Pierre Leclercq.
Anderzijds hebben studies aangetoond dat bloedlipiden (waaronder cholesterol), die aangeleverd worden door het verteren van vetten, in staat zijn de hersenen en de neuronen te bereiken die gevoelig zijn voor dopamine en zo het genotsgevoel versterken dat geassocieerd wordt met eten. Vet verhoogt ook de verteerbaarheid door de textuur en de smaak van voedsel aangenamer te maken voor de smaakpapillen. Tijdens een donkere, koude periode is de verleiding groot om je te troosten met eten. En daar komt nog een extraatje bij wanneer de feestdagen naderen en comfortfood overgoten wordt met een nostalgisch sausje. “Het brengt je vaak terug naar een gezellige periode uit je kindertijd, waarin je vooral genoot van dit soort vette en zoete lekkernijen.” De marketing heeft dit fenomeen ook goed begrepen, door ons subtiel aan te sporen ons even te laten gaan: er is nog voldoende tijd om aan dat – what’s in a name – zomerlichaam te werken.
Het is moeilijk om aan al deze factoren te weerstaan, voel je dus niet te schuldig. “Ook al ben ik tegen de term ‘summer body’, het is niet nodig om je in de winter op te sluiten en al aan de zomer te denken”, vindt Serge Pieters. “Dus ja, je mag jezelf kleine extraatjes toestaan die je toch van het menu schrapt wanneer het mooi weer wordt. Alles is een kwestie van de hoeveelheid en de frequentie.” Je mag jezelf dus af en toe een plezier doen met deze winterse delicatessen. En als je te vaak in de verleiding komt, dan bestaan er bijna even troostende maar lichtere alternatieven. ●
