Agressie op de werkvloer in 1 jaar tijd verdubbeld

Vanaf 1 september 2014 treedt de nieuwe wetgeving over psychosociale risico’s op het werk in werking. 24% van de Belgische werknemers werd in 2013 geconfronteerd met één of meerdere types van grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer, zo blijkt uit onderzoek van HR-dienstverlener Securex bij 2088 werknemers.

Niet minder dan 16% van de werknemers geeft aan dat ze gedurende de 12 maanden vóór de bevraging agressief benaderd werden op het werk. Dit is meer dan een verdubbeling tegenover de 7% van het jaar daarvoor.

Binnen de niet-commerciële dienstensector voelt meer dan 1 op 4 werknemers uit het onderwijs (27%) zich slachtoffer van agressie, alsook 23% van de werknemers uit de gezondheid- en welzijnszorg en 20% van de werknemers uit de openbare diensten en de overheid. De ‘slachtoffers’ zijn verder hoofdzakelijk vrouwen en bedienden: 18% van de vrouwen versus 13% van de mannen en 18% bedienden versus 10% arbeiders en 9% kaderleden.

Heidi Verlinden, HR Research Expert: “Een exacte verklaring voor deze stijging is moeilijk te geven. Er zijn twee mogelijke redenen. Enerzijds zien we dat mensen steeds mondiger worden, dat grenzen worden verlegd, en dat de dader zijn agressie soms eerder als assertiviteit aanziet. Anderzijds zou het kunnen dat werknemers gewoon ook gemakkelijker melding maken van agressie dan vroeger. Contactberoepen (bv. baliemedewerkers in OCMW’s, onderwijs of dienstenchequebedrijven) geven toch aan dat ze die stijgende tendens al enkele jaren voelen.”

Op het werk is baas is grootste pester, 50-plussers zijn vaakst de dupe

Begin 2013 geeft 11% van de werknemers aan zich gediscrimineerd te voelen op het werk tijdens de 12 maanden ervoor. Dit cijfer is hetzelfde als in 2012. Opvallend is dat 65% van de ‘slachtoffers’ zich gediscrimineerd voelt door zijn of haar leidinggevende, tegenover 23% door één collega, 23% door een groep collega’s, en 8% door externen (klanten, leveranciers, ...). Bovendien ervaren werknemers ouder dan 50 jaar hier blijkbaar meer last van dan hun jongere collega’s (16% vs 9%). Daar iemand die zich gediscrimineerd voelt vaker van werkgever wil veranderen (20% vs 7%) en oudere werknemers hier minder kans toe hebben, is dit een duidelijk probleem.

Begin 2013 klaagt 10% over pesterijen op het werk gedurende de voorbije 12 maanden. Dit cijfer is niet significant veranderd sinds 2005. Eens te meer zijn de leidinggevenden hoofdzakelijk de bron van het kwaad (52%) en in mindere mate één collega (36%), een groep collega’s (15%) of externen (9%). Ook hier vormen werknemers ouder dan 50 jaar een kwetsbare groep (14% vs 9%).

Nieuwe wetgeving ter preventie van de psychosociale risico’s

Een positieve noot is dat 8 op 10 werknemers in 2013 aangeven bij een vertrouwenspersoon terecht te kunnen wanneer ze zich het slachtoffer van ongewenste omgangsvormen voelen.

Vanaf 1 september 2014 treedt de nieuwe wetgeving over psychosociale risico’s op het werk in werking. De afspraken voor psychosociale interventie gelden vanaf nu bij elke psychische schade door kenmerken van werk en organisatie waar de werkgever impact op heeft. Dus niet enkel bij pesten, agressie of ongewenst seksueel gedrag op het werk, maar bijvoorbeeld ook bij stress en burn-out. De vertrouwenspersoon en de preventieadviseur zien hun werkterrein daardoor verruimd. De bescherming van de werknemer blijft wel enkel gelden bij een formele en aanvaarde klacht over pesten, agressie of ongewenst seksueel gedrag op het werk.

Sylvia de Turck,Senior Consultant psychosociaal welzijn en Preventieadviseur psychosociale aspecten bij Securex: “De verruiming van het toepassingsgebied van de nieuwe wetgeving is op zich een goede zaak. De werkgever wordt gewezen op zijn brede verantwoordelijkheid op vlak van psychosociale risico’s. Wij raden werkgevers aan om een efficiënt en ambitieus psychosociaal preventiebeleid op te zetten, om psychosociale risico’s zo veel mogelijk te voorkomen. Daarnaast is het altijd nuttig om intern ook te communiceren over de rol en de verantwoordelijkheden van de vertrouwenspersoon en de preventieadviseur psychosociale aspecten, zodat de werknemers, indien nodig, snel met hen contact kunnen opnemen.

Pesten, agressie en discriminatie op het werk zorgen voor stress en demotivatie

Werknemers die zich het slachtoffer voelen van pesterijen, discriminatie of agressie ervaren meer stress op het werk en hebben daardoor meer last van spanningsklachten. Grensoverschrijdend gedrag leidt bijgevolg tot meer frequente en vooral meer langdurige afwezigheden door ziekte.

Maar de sterkste impact is er op de tevredenheid en de intentie om de werkgever te verlaten. Vooral pesterijen zorgen voor een verdrievoudiging van het aantal ontevreden werknemers en van het aantal werknemers die op korte termijn van werkgever willen veranderen.

Sylvia de Turck, Senior Consultant en Preventieadviseur psychosociaal welzijn bij Securex: “Wat kan je als organisatie hier nu tegen doen? Een gezonde, open en veilige organisatiecultuur implementeren is een eerste vereiste. Het is belangrijk informatie hierover te verstrekken om maximaal de hieraan verbonden psychosociale risico’s te voorkomen.”

De werknemer zelf kan sterker in zijn schoenen komen te staan door een opleiding die hem leert hoe hij effectief kan omgaan met agressieve mensen. Sylvia de Turck: “Ook de registratie van gevallen van agressie is een belangrijk gegeven, omdat het je de kans biedt in te schatten hoe groot het probleem in feite is in de organisatie. Ten slotte kan je als organisatie een degelijke nazorg voor de slachtoffers voorzien. Een steunend gebaar is hier vaak voldoende, maar voor de meer ernstige gevallen is ook psychologische en juridische begeleiding nodig.”