Van rietjes tot plastic bestek, een aantal producten voor eenmalig gebruik is voortaan verboden in België. Maar hoe duurzaam zijn de alternatieven?
Vaststelling
Recent werd de verkoop van een aantal plastic producten voor eenmalig gebruik verboden in ons land. Dit geldt o.a. voor wattenstaafjes, plastic bestek en servies, rietjes (behalve voor medisch gebruik), roerstaafjes, bekers uit piepschuim. Hiermee schikt België zich naar de Europese regelgeving.
Overgangsfase
De bestaande voorraden wegwerpproducten mogen nog te koop worden aangeboden in de winkel, maar niet meer aangevuld. En de artikelen die nu nog te koop zijn, moeten kopers wijzen op de aanwezigheid van plastic en de gevolgen voor het milieu: maandverband, tampons, vochtige doekjes, tabaksfilters, enz. In januari volgend jaar gaan ook lichte plastic tassen met handvat en plastic bekers definitief op de schop.
Valabele alternatieven?
Er bestaan verschillende alternatieven voor wegwerpplastic: suikerrietpulp, karton, rietvezel, bamboe... Maar zijn die zoveel beter voor het milieu? Volgens vier Europese consumentenverenigingen zijn borden, bekers en rietjes van plantaardige materialen, ook al zijn ze voorzien van een eco-friendly label, toch niet zo milieuvriendelijk. “Bijna alle geteste borden, kommen en rietjes bevatten ongewenste stoffen”, zo luidt het, waaronder perfluorverbindingen, chemicaliën die worden gebruikt als waterafstotende coating.
Niet composteerbaar, wel giftig
Deze producten zijn ook niet of nauwelijks composteerbaar. Zo zit er in de meeste kartonnen bekers toch een dun laagje polyethyleen plastic verwerkt. En borden van suikerriet blijken per kg 5 tot 28 keer meer per-fluorstoffen te bevatten dan de norm. De onderzoekers hebben daarnaast ook chloorderivaten, residuen van pesticiden en zware metalen aan-getroffen, stoffen die schadelijk zijn als ze in contact komen met voedsel.
Minder CO2-uitstoot?
Wat betreft hun CO2-uitstoot zijn het evenmin wondermiddelen, omdat de grondstoffen waarvan ze gemaakt worden van ver moeten komen: palmbladeren of suikerriet. Een universiteit in California stelde vast dat plastic rietjes in feite de minste energie verbruiken (23,7 kJ) en de minste CO2 uitstoten (1,46 gram) in vergelijking met andere wegwerprietjes. Om met een positievere ecologische voetafdruk te kunnen uitpakken dan plastic, moeten rietjes van roestvrij staal minstens 150 keer worden herbruikt. Voor glas is dat 45 keer en voor bamboe 27.
De oplossing?
Er bestaat geen wondermiddel, maar servies gebruiken dat je kan afwassen en opnieuw gebruiken blijft de beste optie, zoals bijvoorbeeld de herbruikbare bekers met statiegeld die je op muziekfestivals ziet. En als dat niet kan? Wegwerpservies van ruwe bamboe hoef je niet helemaal te bannen. Bamboe is overvloedig aanwezig en invasief. En vandaag zijn er ook meer lokale oplossingen op de markt, zoals tarwestro. Of eetbaar servies. Lepels, borden en zelfs gezouten of gezoete bekers kunnen lekker knapperig zijn en tegelijk minutenlang bestand blijven tegen koude of hitte. Je kan ze dan achteraf als een koekje opeten. Ze zijn gemaakt van koolzaadolie, tarwemeel en zout.
