Anne Glenconner: ‘Wij moesten vooral een goede echtgenote zijn’

Dertig jaar lang was Anne Glenconner hofdame, vertrouwelinge en vriendin van de in 2002 overleden Britse prinses Margaret. Op haar 88 geeft ze een unieke kijk op het leven van de adel. Plus Magazine kon haar spreken.

Lady Glenconner woont op een boerderij in Norfolk. Haar vader raadde haar ooit aan die te kopen om aan haar flamboyante, maar onstabiele echtgenoot te kunnen ontsnappen – ‘het beste advies ooit’. De boerderij ligt niet ver van Holkham Hall, waar ze opgroeide als dochter van de 7de graaf van Leicester, en van Sandringham, het verblijf van de Britse koninklijke familie, met wie ze haar leven lang verbonden zou blijven. Weinig mensen waren zo’n bevoorrechte getuige van de Windsors, de beroemdste familie ter wereld, die tot op vandaag niet uit de actualiteit te branden is. Is het niet in de kranten, dan wel met de tv-serie The Crown. Geen wonder dat Glenconners memoires een bestseller zijn in de UK en de VS.

Vanwaar het idee om nu een boek te schrijven over je bijzondere leven?

Anne Glenconner: Dat is eigenlijk gekomen door de Netflix-serie The Crown (n.v.d.r., tv-serie over koningin Elizabeth). De producers contacteerden mij met de vraag of Helena Bonham Carter, die prinses Margaret vertolkt, bij mij mocht langskomen voor advies. Ze kwam een paar keer op de thee, wilde graag weten hoe Margaret praatte, rookte, bewoog. Onder het praten voelden mijn beschrijvingen zo levendig aan, dat het was alsof prinses Margaret bij ons in de kamer zat. Helena luisterde heel aandachtig en maakte veel aantekeningen. We spraken drie uur met elkaar. Ik had er nooit aan gedacht een boek te schrijven, maar door die bezoeken kwamen alle herinneringen weer naar boven. Later kwam ook actrice Nancy Caroll langs, die mij zou spelen. Prinses Margaret en ik werden dus herenigd op televisie.

Was je gelukkig met het resultaat?

Eigenlijk was ik een beetje teleurgesteld. Helena Bonham Carter had de perfecte prinses Margaret kunnen zijn: ze heeft de juiste lengte, figuur en dezelfde blik in haar ogen. Maar de Margaret in de reeks is een beetje overdreven en ook niet altijd correct. Ach, zo gaat dat natuurlijk in een tv-serie.

Ze wordt voorgesteld als lui en verwend.

Eigenlijk heb ik het boek ten dele geschreven om dat beeld bij te stellen. Ik heb haar nooit verwend gevonden. Ik kende Margaret sinds mijn kindertijd en heb 30 jaar voor haar gewerkt, de laatste twee jaar van haar leven heb ik bij haar gewoond. Ze was natuurlijk koninklijk, zéér koninklijk, en op een zeer traditionele manier opgevoed. Maar ze is voor mij altijd een zeer loyale vriendin geweest, met veel gevoel voor humor. Ze dramde nooit door en stond nuchter in het leven. Als je een probleem had, was zij diegene die de dingen vaak vanuit een andere invalshoek bekeek. Toen mijn zoon Henry aids kreeg, en vele van onze vrienden hem gingen mijden, kwam Margaret bij hem op bezoek, lang voor prinses Diana. Wanneer Margaret naar mijn cottage in Norfolk kwam, kon ze zichzelf zijn. Ze ontvluchtte er de aandacht van de pers, die op bepaalde momenten erg overweldigend was. Vooral in de periode dat ze zou scheiden van fotograaf Antony Armstrong-Jones. Prinses Margaret hield ervan te helpen in de tuin of mijn auto te wassen.

Zie je een parallel met prins Harry en zijn vrouw Meghan Markle, die uit de koninklijke familie zijn gestapt?

Daar wil ik mij niet over uitspreken. Ik heb Harry slechts een paar keer gezien als kleine jongen. En mevrouw Markle heb ik nooit ontmoet. Het is een andere generatie.

Wat is eigenlijk de rol van een hofdame?

Het idee is dat de prinses altijd een vertrouwd iemand in de buurt heeft. Als hofdame probeer je oogcontact te houden om te zien of ze iets nodig heeft. Ik zorgde er bij bezoeken voor dat ik wist waar de toiletten waren, mensen vroegen mij de kleur van haar outfit zodat ze de bloemen erop konden afstemmen, wat ze wilde eten of drinken... Op recepties en cocktailparty’s kreeg ik een lijst van mensen die ze wilde spreken. Ik bracht hen tot bij haar en zorgde ook dat het gesprek op een elegante manier werd afgerond wanneer ze er genoeg van had of de volgende gast moest worden geïntroduceerd. Maar bovenal waren we hartsvriendinnen. Mijn vroegste herinnering aan Margaret en Elizabeth dateert van toen ik twee of drie was. Ik speelde veel met Margaret. Elizabeth was vijf jaar ouder en ze riep ons wel eens tot de orde.

Margaret was je vriendin, maar je moest haar wel ‘madam’ noemen?

Voor mij was dat eigenlijk heel normaal. Ik heb nooit anders geweten. Ik zou haar niet anders hebben willen noemen.

Heb je vandaag nog veel contact met de koninklijke familie?

Enkel met prins Charles. Ik heb hem een exemplaar van mijn boek gegeven en hij vond het zeer goed. Wat de koningin ervan denkt, durf ik natuurlijk niet te vragen. Maar het is niet gericht tegen de koninklijke familie, wel integendeel.

Je boek is ook een tijdsdocument over het leven van de adel in de tweede helft van de 20ste eeuw. Is dat nog te vergelijken met nu?

Het is toch sterk veranderd. Toen ik kind was, was er altijd veel personeel in de adellijke landhuizen: butlers, koks, nanny’s. Nu is dat voornamelijk nog zo wanneer we gasten hebben. Maar verder doen we veel dingen gewoon zelf, koken bijvoorbeeld.

Kinderen werden opgevoed door nanny’s en kostscholen. Is dat nog zo?

Bij de adel was dat heel gewoon. Dat werd niet in vraag gesteld. Mijn moeder, bijvoorbeeld, heeft mij nooit aangekleed of naar bed gebracht. Dat deden de nanny’s. Ook wij werden later verondersteld in de eerste plaats onze echtgenoten te flankeren en weekendparty’s te organiseren. Maar als ik iets zou kunnen overdoen, dan is het wel de opvoeding van mijn vijf kinderen. Vooral voor mijn twee oudste kinderen ben ik er te weinig geweest. Daar heb ik diep spijt van. Zeker ook omdat ik hen op volwassen leeftijd verloren heb (n.v.d.r. Charles was drugsverslaafde en stierf aan hepatitis C, Henry overleed aan aids). Voor mijn jongere kinderen was ik een betere moeder. Maar al mijn kinderen zijn naar een kostschool geweest. Dat zou ik zeker nooit meer doen. Ik zie dat binnen de adel de opvoedingsstijl nu minder afstandelijk is. Mijn dochter, bijvoorbeeld, heeft haar kinderen nooit naar een internaat gestuurd. Maar weet je, toen ik jong was, was het een andere tijd en je deed zoals iedereen binnen je eigen milieu. Je stelde dat niet in vraag. Nu zou ik het niet meer doen. De kinderen vonden het vreselijk op kostschool. Ik bracht ze altijd met de auto en dan begonnen ze steevast te huilen. Ik huilde mee.

Ook adellijke vrouwen volgen niet meer het traditionele parcours.

In mijn jeugd was je oud genoeg om geïntroduceerd te worden in de high society wanneer je achttien werd. De bedoeling was een geschikte generatie aristocratische mannen te leren kennen en er zo snel mogelijk een te huwen. Elk meisje kreeg haar eigen debutantenbal. Als je in de jaren 50 op je 21ste niet getrouwd was, waren je kansen verkeken. Mijn moeder trouwde op haar 18, ik op 23. Als meisje volgde je lessen in etiquette en leerde je over alles meepraten, om later je echtgenoot te vergezellen. Je werd eigenlijk opgeleid tot goede echtgenote. Nu is dat totaal anders. Nu gaan adellijke vrouwen naar de universiteit, zoeken werk, en trouwen meestal pas na hun dertigste.

Voor je trouwde met Colin Tennant – lord Glenconner – was je verloofd met John Spencer, die later de vader van prinses Diana werd. De geschiedenis had anders kunnen lopen.

Ik heb nooit geweten waarom hij de verloving heeft verbroken. Of Johnnie en ik samen gelukkig zouden zijn geweest, weet ik niet en zal ik ook nooit weten, maar het raakte mij wel diep. Later leerde ik Colin kennen en hij veranderde mijn leven. Hij was moeilijk in de omgang, had vaak driftbuien, maar anderzijds was hij ook creatief, excentriek en bracht ons naar Moustique.

Het eiland in de Caraïben dat door jullie beroemd en berucht werd.

Goh, in de beginjaren was het er erg moeilijk en helemaal niet glamoureus. Mijn echtgenoot had het eiland gekocht, maar er was geen elektriciteit of stromend water. We moesten er van nul beginnen. Hij heeft er veel in geïnvesteerd. Hij schonk er prinses Margaret een stuk land met een huis. Het zou haar toevluchtsoord worden.

Het stond bekend voor decadente feestjes met the rich and famous.

Wat noem je decadent? Het was vooral magisch, theatraal, opwindend. Mijn echtgenoot was dol op het organiseren van feesten. We hadden Mick Jagger, David Bowie, Tommy Hilfiger – you name it – te gast. Maar de pers was niet welkom op het eiland. Ik denk dat ze daarom veel verhalen verzonnen en aandikten. Het was meer een mythe.

Welke herinnering aan de koninklijke familie koester je het meest?

Bij de kroning van koningin Elizabeth II werd ik gevraagd als maid of honour. Het was onze taak om de zes en een halve meter lange paarse fluwelen sleep van de koningin te dragen. We moesten vlak achter de koningin lopen. We hadden haar vooraf niet gezien in haar jurk. Ik herinner mij nog goed het moment dat ze verscheen. Prachtig! En hoe we achter haar stonden en haar sleep vasthielden. Mensen vragen mij vaak: zei ze toen iets tegen jullie? Wel, ze was op de dag van haar kroning bewonderenswaardig kalm, draaide zich om en zei: ‘Ready girls?’

Heb je het gevoel dat je deel hebt uitgemaakt van de geschiedenis?

Deel van een zeer klein stukje van de geschiedenis dan toch. Het zijn beelden die nog altijd op televisie worden getoond. Een zeer plechtig, haast heilig moment was de zalving, het belangrijkste onderdeel van de kroning. Het is zo belangrijk en gewijd dat de camera’s het niet mochten filmen. Vier ridders in de Orde van de Kousenband hielden een baldakijn voor haar op, zodat de koningin niet te zien zou zijn. Slechts een handjevol mensen, onder wie ik, was er getuige van. Dat vind ik tot op vandaag fantastisch. Ik herinner mij ook dat we met z’n allen naar het balkon gingen, en daar stonden al die mensen, wuivend en klappend. Het was nog vrij kort na de oorlog en er heerste een optimistische stemming. De hoop op een nieuw tijdperk. De meeste mensen zijn intussen met haar opgegroeid en nog altijd dol op haar. Ik denk dat ze het fantastisch gedaan heeft.

Anne Glenconner

16/7/1932

Geboren in Norfolk, UK, als Anne Veronica Coke, dochter van de graaf van Leicester

1953

Maid of Honour bij de kroning van Elizabeth II

1956

Trouwt met Colin Tennant, Lord Glenconner (1926-2010). Moeder van drie zonen en twee dochters

1971-2002

Hofdame van prinses Margaret