Babbelen met onbekenden

Anne Vanderdonckt observeert de maatschappij, haar evoluties, haar vooruitgang, haar inconsistenties. Ze deelt met u haar twijfels, haar vragen, haar enthousiasme. En als ze ergens de draak mee steekt, dan is het met zichzelf.

We hadden de pompbediende van het dichtstbijzijnde tankstation ‘Mario’ gedoopt. Het was de tijd van Super Mario, de populaire game van Nintendo waarin een loodgieter-slash-superheld prinsessen moest redden door obstakels te trotseren. Onze Mario – zelfde mollige formaat, zelfde Hercule Poirot-snor en zelfs dezelfde blauwe overall – moest onze tank vullen en onze banden controleren. Een dienst verpakt in een heerlijke woordensalade vermengd met een Italiaans accent. Macché! Of het nu regende of waaide, Mario was tegelijkertijd het weerbericht, de AutoGids én de sprekende klok van de stijgende prijzen. Een pro in koetjes en kalfjes, die oppervlakkig zijn en nergens toe leiden maar die je wel het gevoel geven dat je bestaat, dat je geïntegreerd bent in een gemeenschap en die je, zonder het te beseffen, doen glimlachen wanneer je de autosleutel weer in het contact steekt. De echte voornaam van Mario blijft een mysterie. Op een dag werd hij vervangen door een machine die je vraagt naar je pincode, het pompnummer en het gewenste type benzine. Als ze werkt, tenminste.

Waarom maakt de buurman begroeten ons zo gelukkig?

Die onbenullige uitwisselingen tussen onbekenden interesseren vandaag de wetenschap. En nog geen beetje. In Turkije, bijvoorbeeld, werden niet minder dan vier onderzoekers eropuit gestuurd om in de bussen van Ankara aan te tonen dat passagiers die de buschauffeur goeiedag zeggen beter scoren op het vlak van welzijn dan de azijnpissers die hem beschouwen als een onzichtbare man.

Waarom worden we zo gelukkig van een gesprekje met een verkoopster over een handtas die we doodgraag willen en die we daarom strelen als een klein dier, of over de verse spinazie die zo lekker is in een salade, of over de wegenwerken die maar blijven duren? Wanneer we een simpele goeiedag en glimlach uitwisselen, een ‘mooi weer vandaag’ met de buurman of een ‘hij is altijd te laat’ in de wachtzaal van de tandarts? Waarom bespreken we ’s avonds aan tafel die momentjes die ons doen herinneren aan een kortstondige vreugde, een geheime medeplichtigheid? Omdat die gesprekken die geen emotioneel engagement vragen psychologisch rustgevend en kalmerend zijn en bijdragen aan ons welzijn. En daarom interesseren ze de wetenschap.

In onze contreien, waar de sociale relaties bezoedeld zijn door een instinctief wantrouwen, al vroeg aangeleerd aan onze kinderen, vereist praten met onbekenden dat je uit je comfortzone treedt. Je loopt immers het risico op een morele klap als de ander je goeiedag of je glimlach negeert. Covid met al zijn maatschappelijke gevolgen zoals telewerk dat, wat we ook beweren, ons isoleert, of de explosie van de online diensten (winkelen, bankieren …) die elke menselijke interactie uitwissen, helpen niet om ons open te stellen voor anderen.

Ander werelddeel, andere gewoonten. Amerikanen zijn heel sterk in de kunst van de smalltalk, met hun ‘hello, darling, nice to see you, you look gorgeous as always’ en hun brede glimlach die je verwelkomt alsof je Madonna bent terwijl je gewoon een hamburger komt kopen. Een beetje over the top, da’s waar, maar kan je ooit té aardig zijn?