Cadeautjes voor kids zonder ruzie met de ouders

Met de Sint en daarna de eindejaarsfeesten voor de deur, breekt de tijd van de cadeautjes weer aan. Voor jou ook een kopzorg? Zeker als die cadeautjes bestemd zijn voor je kleinkinderen of kinderen die niet de jouwe zijn en de ouders hierover hun zeg willen.

Met drie generaties bedenkingen over cadeauwensen en geschenkverzuchtingen trokken we naar Silke Renty, klinisch psychologe verbonden aan het expertisecentrum opvoedingsondersteuning Expoo, voor deskundig advies over hoe keuzeknopen doorhakken.

“Een (kerst)cadeautje kopen voor mijn achtjarige kleinzoon, dat vind ik zowat de moeilijkste opdracht die er is.” Oma Sylvie

Silke Renty: Een cadeautje voor een jong kind hoeft helemaal niet groot, speciaal of duur te zijn. Op jonge leeftijd spelen kinderen het liefst met eenvoudige dingen, die wij als volwassenen niet eens als een cadeautje beschouwen, maar waar zij de grootste pret aan beleven: blokjes, schelpjes, eierdoosjes om mee te knutselen,... Een cadeau is zeker niet altijd iets wat je in een winkel moet kopen.

Je moet vooral rekening houden met wat een kind graag doet. Dat kan je gerust aan het kind zelf vragen. Vraag niet ‘wat wil je graag hebben als cadeau?’, maar ‘wat doe je graag?’ Speelt een kind erg graag buiten, dan is het misschien ontzettend blij met een springtouw. Andere kindjes kijken graag in boekjes, kleuren of tekenen liever... Elk kind heeft zijn eigenheid en zijn favoriete activiteiten. Als je daar rekening mee houdt, zit je goed en zal je het kind vast en zeker plezier doen met je geschenk.

“Ik maak het mijn oma heel makkelijk. Ik zet alles wat ik leuk vind op een verlanglijstje. Zo weet ze wat te kopen.” Sofie, 13 jaar

Silke Renty: Als het verlanglijstje van het kind zelf komt, is daar helemaal niets mis mee. Het heeft zelf al nagedacht over wat het graag wil en er is geen enkele reden waarom je daar geen rekening mee zou houden. Maar een verlanglijstje mag geen eisenlijstje wor den. Een kind moet beseffen dat het om ideetjes gaat, die je op weg helpen. Voel je dus niet verplicht om precies dat te kopen wat erop staat, zelfde merk, zelfde kleur enz. Het mag ook zeker nooit de bedoeling zijn dat je alles koopt wat op dat lijstje staat.

Gebruik zo’n lijstje verstandig. Leid eruit af waar de interesse van het kind ligt, maar trap niet mee in de valstrikken van de reclame. Kinderen zien iets op tv of in een reclamefolder dat er heel spectaculair uitziet, maar waarvan de ‘speelwaarde’ achteraf bedroevend laag blijkt. Zo’n cadeau belandt na enkele dagen in een hoekje om er zelden of nooit meer uit te komen.

Spelen moet ontspanning zijn, kies dus ook niets dat te moeilijk is voor het kind. Dat geldt vooral voor jonge kinderen. Zij spelen het liefst met eenvoudige dingen, die hun fantasie en creativiteit aanspreken, die een uitdaging zijn, maar niet te moeilijk.

“Ik wil niet dat mijn dochtertjes ministofzuigers, strijkijzers en poetsgerief krijgen.” Mama Ann

Silke Renty: Zulk speelgoed is niet fout, als het kind dat zelf graag wil. Sommige kinderen vinden het erg leuk om mama of papa bij bepaalde klusjes te helpen. Dus wat is er mis met een ministofzuiger, als het speelgoed zich daar niet toe beperkt, als broertje net zo goed met de stofzuiger mag spelen en zusje met het Bob de Bouwer-materiaal van haar broer. Zolang je je niet beperkt tot één soort of uitsluitend rolbevestigend speelgoed, kan het gerust. De verzuchting van Ann draait om dingen die wij als volwassenen wel eens als een corvee zien, omdat we een hekel hebben aan huishoudelijke karweien. Maar voor een kind is dit gewoon spelen, zeker als het er zelf om vraagt.

Je kan dit verder doortrekken en je afvragen of je enkel poppen koopt voor meisjes en auto’s voor jongens. Er is niets mis met meisjes die met autootjes spelen. Waar het om gaat, is dat je kinderen de kans geeft om verschillende soorten speelgoed te verkennen, zodat ze zelf kunnen uitmaken wat leuk is. Zolang je als volwassenen geen stereotypes oplegt en het kind de vrijheid geeft om te kiezen, mag dat gerust een strijkijzer of een miniboor zijn.

“Hier komen geen wapens in huis. Ook geen speelgoedpistool!” Papa Steven

Silke Renty: Als grootouder moet je beseffen dat de ouders de opvoedregels, de waarden en normen voor hun kinderen bepalen en dat je die als grootouder moet respecteren. Doe je dat niet, dan zorgt dat voor spanningen waarvan het kind het grote slachtoffer is. Een kind voelt die spanningen heel goed en in plaats van het blij te maken met je cadeautje, zorg je ervoor dat het zich ongemakkelijk voelt. Dat kan niet de bedoeling zijn.

Overleg met de ouders is belangrijk. Vraag hen welke grenzen er moeten worden gerespecteerd. Sommige ouders hebben er geen bezwaar tegen dat zoonlief in cowboy-or-naat door het huis holt, andere willen geen speelgoedpistool in huis. Het heeft geen zin om tegen die regels in te gaan. Praat erover met de ouders zonder dat de kinderen erbij zijn. Het is geen goed idee om hierover te discussiëren in hun bijzijn.

“Mijn kleindochter wil dolgraag een konijntje, maar haar ouders stellen hun veto. Geen dieren in huis!” Opa Louis

Silke Renty: Het veto van de ouders moet je respecteren. Maar als je overlegt, vind je misschien een compromis waar alle partijen blij mee zijn. Vraag bijvoorbeeld waarom ze bezwaar hebben tegen huisdieren. Gaat het om allergieën, dan moet je je daar bij neerleggen. Zien ze op tegen de zorg die een dier met zich meebrengt, maar zie jij die zorg wel zitten, dan kan je je kleinkind misschien bij jou thuis een konijntje laten houden. Het kan een compromis zijn waar iedereen blij mee is. Want wees gerust: je kleindochter zal maar wat graag naar je toe komen om voor ‘haar’ konijntje te zorgen.

“Ik zou best een leuke trui willen voor kerst. Maar die groene die ik vorig jaar van oma kreeg, vind ik maar niks...” Veerle, 12 jaar

Silke Renty: Wil je een kind blij maken met kleding, dan is het belangrijk dat het zelf inspraak krijgt, dat het mee mag kiezen. Zo niet is het risico op ontgoocheling wanneer het pakje opengaat erg groot. Wat is er trouwens leuker dan samen met je kleinkind te shoppen? Dat is op zich vaak al een cadeau... voor beide partijen. Trek er tijd voor uit, maak er een gezellige uitstap van.

Ook hier is het van belang dat je vooraf met de ouders aftoetst of er grenzen zijn die je moet respecteren. Anders loop je, net als bij speelgoed, het risico dat je het kind met jouw cadeau in een vervelende situatie brengt. En wat heeft een kind aan kleding die het zelf superleuk vindt, maar nooit mag aantrekken?

“Wij zouden als eindejaarsgeschenk graag met de kleinkinderen naar de dierentuin gaan, maar zullen ze dat wel als een cadeautje zien?” Oma en opa Vandesande

Silke Renty: Een cadeau hoeft niet noodzakelijk een pakje te zijn! Uit onderzoek blijkt dat tijd spenderen met de familie bovenaan het verlanglijstje van kinderen staat. Je kan dus gerust voorstellen om, in plaats van een cadeautje te kopen, samen iets te doen: naar een pretpark, de dierentuin,... Houd ook in gedachte dat het niet duur hoeft te zijn. Een picknick in het park, iets wat het kind nooit doet, kan fantastisch leuk zijn, iets wat het kind zich nog heel lang zal herinneren. Waar het om gaat, is de aandacht die het kind op zo’n moment krijgt, het plezier dat het beleeft wanneer het samen met jou iets doet. Tijd en aandacht kunnen een waardevol cadeau zijn, dat niets kost en dat we al te vaak vergeten.

“Ik geef geld, dan hoef ik niet op cadeautjesjacht en kunnen de kleinkinderen sparen.” Oma Veronique

Silke Renty: Als een kind nog te jong is om te beseffen wat geld is en wat je ermee kan doen, is dat niet zo’n goed geschenkidee. Het is te abstract en wordt niet als een cadeau ervaren. Geef je aan iets oudere kinderen geld, dan is het belangrijk dat ze weten wat ze ermee mogen doen. Cash geld willen kinderen liefst meteen opdoen. Wil je dat het kind een deel ervan spaart, dan moet je dat heel duidelijk uitleggen en dat kan pas vanaf een bepaalde leeftijd. Omgaan met cash geld is iets wat kinderen gaandeweg leren. Stel geen te hoge verwachtingen. Cash geld moet je zien als zakgeld. Wat is de bedoeling ervan? Waaraan mag het kind het opdoen? Wat moet het er zelf mee betalen? Daarover hebben de ouders misschien al duidelijke afspraken gemaakt. Houd daar rekening mee. En verwacht niet dat het kind alles zal sparen, voorzie een stukje waar het zelf iets mee mag kopen.

Wil je echt dat het geld dat je schenkt gespaard wordt, dan kan je ervoor kiezen om het op een spaarboekje te zetten. Maar leg dat dan ook duidelijk uit aan het kind. Vertel dat het geld wordt bewaard zodat hij of zij er later iets moois mee kan kopen.

“Ik kreeg van oma een papiertje, dat mama meteen afnam. Ze zei dat het centjes waren, maar zo zag het er helemaal niet uit. ‘Cadeaubon’ stond erop, zei opa.” Thomas, 6 jaar

Silke Renty: Voor jonge kinderen is een cadeaubon te abstract. Ze kunnen de waarde van zo’n stukje papier niet inschatten. Dus ook hier weer moet je rekening houden met de leeftijd. Voor oudere kinderen is het zeker een leuk idee, het is vergelijkbaar met geld geven, maar dan wel om iets concreets mee te kopen, niet om te sparen.