De kracht van introvert zijn

In een wereld waarin wie het luidste roept vaak de meeste aandacht krijgt, kan je het als introvert knap lastig hebben. Maar beter dan extravert proberen te zijn – wat je wellicht toch niet lukt – moet je introvert zijn als een sterkte zien.

Als je introvert bent, ben je goed in observeren, analyseren, eerst denken dan doen. Toch ervaren mensen introvert zijn vaak als een probleem. In die mate zelfs dat er coaches aan te pas komen. Wij gingen te rade bij Hilde Mariën en Marloes Bouwmeester, beide introvert. De eerste begeleidt vaak introverte mensen, de tweede ondersteunt met haar organisatie bedrijven en werknemers.

Maar wanneer ben je introvert? Beiden benadrukken dat het slechts één aspect is van je persoonlijkheid. Niemand is 100% introvert of extravert, je hebt meer of minder eigenschappen van het ene of het andere. Je kan je ook ergens in het midden bevinden, dan ben je ambivert.

Onderschat

Wetenschappers gebruiken de Big-Five-persoonlijkheidstest om te achterhalen waar jij je bevindt. Daaruit blijkt dat ongeveer twee derde van de mensen hoog scoort op extravertie en een derde meer naar de introverte zijde neigt. Dus ja, extraverten zijn in de meerderheid (en maken ook meer lawaai). Hoe zij denken en functioneren is de norm. Al beginnen introverten stilaan hun plaats op te eisen.

Een van de zaken waar je als introvert het meest last van hebt, is dat je onderschat wordt. Wie het hoge woord voert, zien we sneller als succesvol, slim, een leider. “We denken onterecht dat als je snel reageert, ad rem bent, je ook snel resultaten zult behalen. En dat wie introvert is geen goede leider kan zijn”, zegt Bouwmeester. “Uit onderzoek naar verschillende vormen van leiderschap blijkt dat introverten erg goede leiders zijn voor mensen die zelfstandig kunnen werken en initiatief nemen. Ze luisteren en geven ruimte. Daardoor voelen mensen zich gehoord, willen ze zich graag extra inspannen. Extraverten zijn goede leiders bij passievere mensen. Zij staan voor de groep, geven hun visie, sporen medewerkers aan. In onze maatschappij zijn beide waardevol.”

Dat er meer wordt opgekeken naar extraverte types, komt omdat ze heel aanwezig zijn en met grotere stelligheid spreken, gaat de bedrijfscoach verder. “Als je introvert bent, ben je vaak heel beleefd, moet je soms vechten om deel te nemen aan het gesprek. Het voelt als wachten tot je kan inspringen bij touwtjespringen. Vaak merken we pas de waarde van introverten op wanneer ze weggaan.” Extraverten worden sneller als leiders of als succesvol gezien, beaamt Mariën. “Ons oerbrein schenkt nu eenmaal meer aandacht aan wie van zich laat horen. We dichten zo iemand onbewust de meeste kennis en macht toe. Als we instinctief naar leiding zoeken, is dat vaak een extraverte persoonlijkheid. Maar in onze maatschappij is er ook nood aan een ander soort leiderschap. Wie het luidste roept, heeft niet noodzakelijk het beste idee.”

Blijf jezelf

“Het probleem is dat je als introvert zelf gaat geloven dat je een minder goede leider bent. Je neemt de algemeen heersende opvatting over en denkt dat er iets mis met je is. Maar introvertie is lang niet hetzelfde als verlegenheid. Introvert zijn is aangeboren, verlegen zijn is een angst om je te tonen, je uit te spreken. En die is niet aangeboren. Introverten zijn soms moeilijker te lezen. Wanneer je prikkels van buitenaf verwerkt, ben je zo in gedachten verzonken dat je weinig gelaatsuitdrukking hebt, niet veel oogcontact maakt. Maar dat betekent niet dat je contactgestoord bent.”

Als introvert voldoe je niet aan de norm van wat de westerse maatschappij succesvol vindt, voegt Bouwmeester toe. “Dus krijg je de hele tijd opmerkingen: je moet minder stil zijn, je meer tonen, je profileren, doortastender zijn. Op de duur ben je dan vooral bezig met waar je niet goed in bent: je als extravert gedragen. Daardoor verlies je aan kracht.” Er wordt vaak geprobeerd om van een introvert een extravert te maken, in het onderwijs, het gezin, een bedrijf, aldus Mariën. “Maar dat mislukt omdat introvertie een genetische eigenschap is. Je kan wat opschuiven in het spectrum, maar je basiseigenschappen blijven dezelfde. Hoe meer je je leven afstemt op die eigenschappen, hoe beter. Blijf trouw aan wie je bent, dan ben je gelukkiger.”

Marloes Bouwmeester: “De wereld heeft nood aan introverten. Nadenken, dan doen is een belangrijke eigenschap. Vooral het contact tussen intra- en extraverten heeft een meerwaarde. Introverten brengen bedachtzaamheid. Terwijl een extravert een introvert kan behoeden voor piekeren, alleen zijn.”

“Probeer dus als introvert geen extravert te worden: je zal altijd een gehandicapte extravert zijn. Wees een effectieve introvert, creeër de voorwaarden waardoor je tot je recht komt. Wees je bewust dat je anders functioneert dan extraverten. Als je begrijpt hoe denken, communiceren en besluiten bij jou werkt én bij je extraverte gesprekspartner, kan je manieren vinden om ermee om te gaan. Veel extraverten denken en spreken tegelijkertijd. Jij kan intussen observeren, de puzzel samenleggen, op het gepaste moment naar buiten treden en zo invloed uitoefenen.”

Heb je als introvert minder vrienden, ben je minder populair? Of je nu intra- of extravert bent, je hebt maximaal vijf goeie vrienden, de rest zijn kennissen, weet Mariën. “Een introvert is niet asociaal, integendeel: je wordt geapprecieerd als gesprekspartner omdat je anderen ruimte geeft. Maar je zoekt minder de grote groep op, je verkiest één-op-ééngesprekken.” Sociale media zijn zowel een vloek als een zegen voor een introvert. “Voordeel is dat je ze aan- en uitschakelt wanneer je wil. En het is een vrij laagdrempelige manier om gelijkgezinden te vinden, vooraf mensen op te zoeken met wie je contact wil.”

Wijsheid uit het Oosten

Enkele jaren terug bracht de Amerikaanse schrijfster Susan Cain, zelf introvert, Quiet (Stil) uit, een pleidooi voor introverten en meteen een bestseller. Is het tij aan het keren? “Toen ik twaalf jaar geleden begon, moest je bijna vrezen voor je carrière wanneer uit testen bleek dat je introvert was”, zegt bedrijfscoach Bouwmeester. “Intussen beseft men dat extraverte eigenschappen zoals snel reageren en risicovol gedrag niet altijd tot de beste resultaten leiden. Introverten en extraverten dragen even waardevol bij. Maar overlegstructuren zitten zo in mekaar dat extraverten beter uit de verf komen.” Extravert zijn is nog altijd een ideaal dat ons via de reclame wordt opgedrongen, zegt Mariën. “Succesvolle jonge mensen toont men steevast in uitbundige taferelen met grote gezelschappen. Terwijl veel jongeren ook gewoon graag met een boek onder een boom zitten.”

“In sommige culturen, zoals in Finland, wordt introvertie meer gewaardeerd. Als je niet als afwijkend wordt beschouwd, sta je vanzelf sterker in je schoenen. Ook in Aziatische culturen is er meer appreciatie voor bedachtzaamheid, nadenken voor het doen. Het is geen toeval dat meditatie uit het Oosten komt.” Een beetje oosterse wijsheid in onze luide westerse wereld? Iedereen zal er wel bij varen.