De stress van elektrisch rijden

Rijbereik, laadtijd, angst voor pech, exorbitante aankoopprijs enz. Wie voor een elektrische auto kiest, krijgt er meteen een fikse dosis mentale stress bij. Al kunnen nieuwe technologieën daar snel verandering in brengen.

“Stel: je brengt in het weekend een bezoek aan vrienden, 200 km enkele reis.” Aan het woord is Viktor (55), die al een jaar met een 100% elektrische auto rijdt. “Zodra je aankomt, nog voor je je vrienden hebt begroet, ben je in je hoofd al aan het zoeken naar een laadpaal. Want je auto aan een gewoon stopcontact opladen duurt lang, héél lang. Die mentale druk heeft een naam: stekkerstress!”

Vaarwel vrijheid blijheid

Intussen hoor je van mensen die met hun EV (Electric Vehicle) naar het zuiden van Frankrijk, ja zelfs naar Spanje zijn gereden, dat zo’n reis ongelooflijk veel organisatie vergt. Zorgeloos onderweg? In een opwelling een alternatieve route kiezen of charmant landweggetje nemen? Voorgoed verleden tijd. Op reis gaan met een e-auto betekent apps installeren, je etappes nauwgezet plannen en incalculeren dat je minstens 30 minuten pauze moet inlassen om je wagen op te laden... Je moet ook rekening houden met onaangename verrassingen, zoals laadpalen die overbevraagd of defect zijn. En je moet altijd een plan B hebben. Ook de wispelturige actieradius van je e-auto zorgt voor stress. Hoeveel stroom die verbruikt, hangt namelijk sterk af van de context. Zo verbruik je op een lentedag, in de stad en zonder lading, de helft (12 kWh) van op een winterdag, op de snelweg met bagage en passagiers (25 kWh).

In the middle of nowhere

Op alles voorbereid zijn, dat moet ook Nicole sinds ze met een 100% elektrische bedrijfswagen rijdt. Ze woont in een rijhuis in de stad. Thuis een laadpaal installeren is geen optie. Ze kan enkel rekenen op de laadpalen die haar app voorstelt. Aangezien ze beroepshalve het land doorkruist, kampt ze voortdurend met stekkerstress. Ze belandde al menigmaal in afgelegen industriezones waar de laadpalen niet langer toegankelijk bleken. En dan maar hopen dat de accu het volhoudt om een ander laadpunt te bereiken. En niet om het even welk! Want zelfs al zou ze bereid zijn om de laadbeurt uit eigen zak te betalen, dan is daar vaak een speciale badge, kaart of app voor nodig. Ook op het werk is het kommer en kwel: daar is het vechten voor een plekje om in te pluggen, voor een collega het inpalmt.

Laadpaalklevers

Nochtans telde België volgens de officiële cijfers in het tweede kwartaal van dit jaar al om en bij de 32.000 laadpalen, waaronder 1.500 snellaadpalen. En die cijfers evolueren voortdurend. Probleem is dat die laadpalen niet gelijkmatig verspreid zijn: in Vlaanderen staan er meer dan 25.000 publieke laadpalen. Wanneer je je ergens op het platteland bevindt en je accu zakt onder de 20%, dan zorgt dat alweer voor veel stress. Idem dito wanneer laadpalen worden bezet door auto’s die al opgeladen zijn en daar maar blijven staan. Het Brusselse Gewest overweegt nu om deze laadpaalklevers een boete van 25 euro op te leggen.

Vicieuze cirkel doorbreken

“Hoewel de autonomie van elektrische wagens toeneemt, willen autobestuurders nog méér kilometers kunnen afleggen met een volledig opgeladen accu”, aldus Joost Kaesemans van Touring. “Dat betekent dat accu’s groter moeten en de wagens zwaarder en duurder zullen worden. En dat terwijl de aankoopprijs nu al het voornaamste obstakel is. Om die vicieuze cirkel te doorbreken, moeten we inzetten op een solide en uitgebreid laadpaalnetwerk.” En hij voegt eraan toe: “Momenteel kan je met een volledig opgeladen e-auto gemiddeld om en bij de 350 km afleggen. Maar wie een elektrische wagen koopt, wil graag minstens 400 km kunnen rijden alvorens de accu volledig leeg is.”

95% van de tijd stil

Moeten we dan het kind met het badwater weggooien? Natuurlijk niet. De elektrische auto heeft ook veel aanhangers. Philippe Quatennens (Fleet TV, autospecialist) relativeert de problemen: “Als je weet dat het Belgische wagenpark gemiddeld 95% van de tijd stilstaat, is het toch vreemd dat mensen zich zorgen maken over de oplaadtijd?” Het klopt dat de Belgische autobestuurder gemiddeld slechts 32,5 km per dag aflegt. Al gaan achter dat gemiddelde uiteraard enorme verschillen schuil. “Maar elektrische auto’s hebben tal van andere voordelen”, aldus nog Philippe Quatennens. “Ze zijn beter voor het milieu, dat spreekt voor zich. Maar ze vergen ook minder onderhoud dan auto’s met een verbrandingsmotor. En afhankelijk van het aantal afgelegde kilometers en de plaats waar je oplaadt, vallen je vervoerskosten uiteindelijk lager uit.” Daar komt nog bij dat een elektrische auto prettiger rijdt: je hoort de motor niet, je hoeft niet te schakelen en de binnenruimte is doorgaans een knusse cocon.

Geen vorst, geen hitte

Sommige aspecten zijn dus wel degelijk positief. Andere zijn dat minder. Zo kan ook het weer een bron van stress zijn. In de winter verliezen sommige merken bij aanhoudende vorst tot een derde van hun acculading zonder ook maar een meter te rijden. De temperatuurregeling verbruikt namelijk energie om een temperatuur te genereren die de batterij beschermt.

Paradoxaal genoeg spring je bij erg warm weer het best spaarzaam om met de airco. Lithium-ionbatterijen zijn trouwens hittegevoelig, wat tot pannes leidt. Er zijn gevallen gemeld van bestuurders die bij extreme hitte vast kwamen te zitten in hun auto door defecten.

En hoe zit het met de veiligheid?

De spectaculaire beelden van brandende elektrische auto’s ten spijt, is er geen enkel bewijs dat ze vaker vuur vatten dan auto’s met een verbrandingsmotor. Niettemin is het blussen van een brandende elektrische auto een hele uitdaging voor de brandweer.

Een ander heikel punt: e-auto’s zitten propvol elektronica en zijn dus een doelwit voor hackers en dieven. Naar het schijnt vormen ook laadpalen momenteel een toegangspoort voor hackers.

Revolutie voor de rijken

Dat een op de drie Belgen vandaag negatief staat tegenover de elektrische auto heeft vooral te maken met geld. Natuurlijk zijn er mensen die er geen probleem van maken om meer uit te geven aan een elektrische auto dan aan een benzinewagen. “Maar volgens een enquête van Touring zijn de mogelijkheden beperkt, want gemiddeld willen wij Belgen ‘slechts’ 27.000 euro neertellen voor een auto. Van de 20 best verkochte elektrische modellen kost geen enkel minder dan 30.000 euro en zitten er slechts twee in de schijf tussen 30.000 en 40.000 euro. Alle andere modellen zijn duurder.”

Sommigen vinden dat de overheid hen nu al het mes op de keel zet en hen wil verplichten hun spaargeld op te souperen, omdat Europa heeft beslist dat er vanaf 2035 nog uitsluitend e-auto’s verkocht mogen worden. Luca de Meo, CEO van Renault: “De productie van een elektrische auto kost meer dan die van een traditionele auto in termen van investering, ingebouwde technologie en onderdelen. Dit is, zoals ik altijd al heb gezegd, een revolutie voor de rijken.”

“De Belgische consument is minder geneigd om een nieuwe auto te kopen. Grootste boosdoeners: de inflatie en de bezorgdheid omtrent de eigen financiële draagkracht in de toekomst”, vult Aled Walker van onderzoeksbureau Deloitte aan. “De huidige crisis heeft duidelijk een impact op de keuzes van consumenten: 44% stelt grote aankopen uit, terwijl aan de meeste e-auto’s een prijskaartje van dik 50.000 euro hangt. De kloof tussen zij die wél en zij die niet elektrisch rijden wordt dus almaar groter.”

Stress counteren

Blijft dat er voor twee, misschien zelfs drie van de factoren die nu veel stress veroorzaken – de actieradius, de laadtijd en zelfs de kostprijs – op middellange termijn misschien beterschap op komst is. Waardoor het grote publiek wellicht toeschietelijker zal worden.

Twee nieuwtjes zijn daarbij van belang. Het eerste komt van Toyota. De Japanse autobouwer heeft een solide-state batterij uitgevonden. De technische details uitleggen zou ons hier te ver voeren, maar het komt erop neer dat de vloeibare elektrolyt wordt ingeruild voor een vaste. Daarmee zou één laadbeurt volstaan voor een rijbereik van 1.200 km. En het zou slechts tien minuten duren om de auto op te laden van 10% naar 80%. Bovendien zou de kostprijs voor het maken van zo’n vastestofbatterij, die vanaf 2027 massaal in productie gaat, met de helft zakken.

Het andere nieuwtje komt uit eigen land: vorsers van Epowers, een onderzoeksgroep verbonden aan de VUB, hebben een tool ontwikkeld om een wagen volledig op te laden in amper tien minuten en tot 1.000 km te rijden met een beperkt aantal laadbeurten. En dat dankzij spitstechnologie en hoogspanningscircuits. “De nieuwe tool voor laadbeheer zal de kosten aanzienlijk drukken en het elektriciteitsnet minder belasten tijdens het laadproces”, licht professor Omar Hegazy van de VUB toe.

Of deze technologieën echt zullen doorbreken, moet de toekomst uitwijzen.