Dominique Monami: ‘Ik was trots voor mijn land te mogen spelen’

Op haar vijftigste is de oud-tenniskampioene nog altijd één brok energie, ook al raakt ze nog nauwelijks een racket aan. Vandaag is ze actief als mental coach en ondersteunt ze sportorganisaties.

Welke Belgische tennisspeelster knokte zich als eerste in de top tien van de wereld? Dominique Monami. Wie heeft de eerste Olympische medaille voor het Belgische tennis binnengehaald? Jawel, Monami. Wie werd de eerste vrouwelijke vicevoorzitter van het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité? Alweer Monami. We hebben afgesproken bij haar thuis, in de buurt van Mechelen, waar ze ons met haar ontwapenende glimlach bijpraat over de boeiende weg die ze als ‘meisje uit Verviers’ heeft afgelegd.

25 jaar geleden schreef je geschiedenis toen je als nummer negen de top tien van het vrouwentennis binnenstapte. Vandaag ben je vooral actief om anderen hun energie een boost te geven, via lezingen en je boek dat onlangs verscheen (enkel in het Frans).

Dominique Monami: Na mijn sportcarrière heeft een tennisvriend me voorgesteld om in zijn bedrijfje te komen werken als coach voor ondernemingen. Ik vond het superinteressant om mensen te helpen vanuit mijn ervaring als topsporter, want er zijn zeer veel parallellen te trekken tussen de zakenwereld en wat ik op het tennisveld heb meegemaakt. Dus heb ik eerst een reeks opleidingen gevolgd en me daarna gespecialiseerd in welzijn op het werk. Ik geef lezingen en workshops in heel België. Sinds 2006 werk ik ook als personal coach. En ik vind het geweldig. Deze omschakeling heeft mijn leven een nieuwe boost gegeven.

Coach je ook vijftigplussers?

Zeker. Velen worstelen met stress en burn-out. Ze hebben geen fut meer, voelen zich als een hamster in een looprad, putten zichzelf uit en willen weer een leven in evenwicht. Samen zoeken we dan de funderingen waarop ze hun huis weer kunnen opbouwen. Ik wil dat ze hun zelfvertrouwen terugvinden, zich goed voelen om de juiste beslissingen te nemen, hun werk hernemen of een andere professionele richting inslaan. Vijftigplussers zijn vaak bang om ontslagen te worden wanneer ze na een burn-out weer aan de slag gaan.

Waarmee krik je je energie op?

Je schrijft in de ene kolom wat je energie geeft en in de andere wat je energie kost. Voeding, slaap en lichaamsbeweging zijn essentiële pijlers. Door al dat telewerk zijn mensen nog minder gaan bewegen. Ze werken vaker thuis, zonder pauzes en zonder de pc en sociale media uit te schakelen. Dat is vreselijk vermoeiend voor het brein. Je moet momenten voor jezelf inbouwen – tien minuten ’s morgens, tien na de lunch, tien in de namiddag – waarin je jezelf verplicht om te bewegen en zo je hoofd leeg te maken. Ook sportlui trainen niet zonder ophouden van ’s morgens tot ’s avonds, ook zij hebben recuperatiemomenten nodig.

Naast je werk als mental coach, blijf je je ook inzetten voor de sport.

Ik wil aan de sport teruggeven wat de sport mij heeft gegeven. Ik zet me in voor het BOIC als eerste vrouwelijke vicevoorzitter, maar werk het liefst in de luwte. Ik wil andere vrouwen inspireren om in de sportwereld topposities in te nemen. Bij het BOIC ben ik actief in de commissie gendergelijkheid in de sport. Ik organiseer evenementen (colloquia, workshops...) over hoe het aantal vrouwen in de sportwereld te vergroten, vooral in de raden van bestuur, als scheidsrechters, coaches enz. Het aandeel van vrouwen daar is vandaag een ramp! Verder probeer ik de samenwerking tussen het olympische en paralympische comité te versterken. In het paralympische comité ben ik lid van de commissie die de spelers selecteert. In de Franstalige Ligue Handisport beslis ik mee over hoe sportbeoefenaars professioneler te maken. Bij Sport Vlaanderen begeleid ik sportlui op het einde van hun carrière. Die steun heb ik zelf gemist. Het had me kunnen helpen om sneller de omschakeling te maken.

Heb je ooit gedacht aan een comeback?

Nee! Ik heb tien jaar non-stop aan topsport gedaan. Dat was intens. Ik heb alle doelstellingen gehaald die ik me gesteld heb. Stilaan raakte ik mentaal vermoeid. Ik kon moeilijk met de druk om en vond geen plezier meer in mijn sport. Ik wilde stoppen toen ik in een positieve flow zat, liever dan te verzuren. Op het moment dus dat ik op mijn hoogtepunt was in de wereld top 10. Ik wilde niet wegglijden in het klassement en ongelukkig zijn. In 2000 heb ik ook mijn moeder verloren. Dat heeft me doen nadenken over het feit dat het leven meer is dan tennis alleen. En dat ik vóór mijn dertigste moeder wilde worden. Ik heb nergens spijt van.

Wat is je mooiste herinnering?

De wedstrijden op Roland Garros en Wimbledon, het meest mythische tornooi in mijn ogen. En de geweldige sfeer toen ik daar de kwartfinales en finales speelde. Maar de Olympische Spelen van Sydney in 2000 steken er bovenuit (ze haalt haar bronzen medaille uit het kijkkastje). Ik was zo fier voor mijn land te mogen spelen en met deze medaille op het podium te kunnen klimmen. Ik ben erg patriottisch en toon deze medaille op elke lezing. Onlangs ben ik met mijn man zelfs teruggekeerd naar Sydney om het olympisch stadion nog eens te zien. Daar kwamen alle herinneringen plotseling weer naar boven, dat zorgde voor tranen...

Speel je vandaag nog tennis?

Tennis blijft mijn passie. Ik volg de tornooien, geef commentaar op tv bij wedstrijden, schrijf een column in een krant. Ik heb nooit zware blessures gehad, maar sinds het einde van mijn carrière heb ik rug- en heupproblemen. Zonder die fysieke slijtage zou ik vandaag nog tennis spelen. Ik heb pijn bij draaibewegingen, schokken, snelle verplaatsingen. Op het veld zegt mijn hoofd dat ik die bal moet pakken, maar mijn lichaam blijft achter. Soms sla ik nog een balletje met vrienden of mijn zus, hun niveau ligt niet erg hoog. Ik doe het om hen te plezieren en stuur dan een makkelijk balletje recht hun racket in. Om tegen iemand van mijn niveau te spelen, moet ik me fysiek forceren.

Speel je soms tegen sportvrouwen van een andere discipline?

Ik heb met atletes als Tia Hellebaut en Kim Gevaert, en met wielrenster Annelies Dom gespeeld. Ook met Sabine Appelmans, we behoren tot dezelfde tennisgeneratie, speelde ik nu en dan een exhibitiewedstrijd, tot corona toesloeg en we elkaar een beetje uit het oog zijn verloren.

Heb je in de tenniswereld echte vriendinnen gemaakt?

Weet je, ik ben superemotioneel. Daarom hield ik altijd wat afstand. Het viel me te moeilijk om te spelen tegen iemand die ook een goede vriendin was. Ik had wel heel goede contacten met tal van speelsters, zoals Arantxa Sanchez en Martina Hingis. We blijven elkaar volgen via de sociale media. Els Callens, mijn partner bij het dubbelspel op de Olympische Spelen, is wel een vriendin geworden.

Wat denk je van de huidige tennisgeneratie?

Ik hoor liever bij de generatie vóór Kim Clijsters en Justine Henin, dan bij die erna! De speelsters na hen zullen altijd met Clijsters en Henin worden vergeleken, ze zullen nooit goed genoeg zijn. Toch hebben we sindsdien enkele goede speelsters gehad die dicht bij de top 10 kwamen. Bij de actieve speelsters is Elise Mertens voor mij degene die het meest constant heeft gepresteerd, na Kim, Justine en ikzelf. Bij de mannen heeft David Goffin jammer genoeg een duik in het klassement gemaakt, maar het is geweldig dat hij zovele jaren bij de wereldtop is gebleven. Ik ben ook blij dat ik bij de generatie van vóór de sociale media hoor. Ik zou het zeer moeilijk hebben gehad met de kritiek, beledigingen, zelfs doodsbedreigingen. Vandaag lijken spelers wel vogelvrij. Tegelijk zie ik een mooie mentale evolutie. Topsporters praten steeds vaker open en eerlijk over hoe moeilijk ze met de druk kunnen omgaan. Voordien was dit onderwerp taboe. Over je problemen praten was toen een teken van zwakte.

Speelt je dochter van 22 tennis?

Ines speelt nu en dan met vrienden van de universiteit waar ze vandaag geneeskunde studeert. Mijn vader was ook arts. Ze heeft een beginnersniveau, net als mijn man. Ik heb haar nooit gepusht, want het is een nachtmerrie om ‘de dochter van’ te zijn. Bij de interclubcompetities kreeg ze al vaak dat label. Tennis is haar hobby, niet meer dan dat. Al zeggen we soms lachend dat ze de jongste olympische medaillehoudster ooit is, aangezien ze in mijn buik zat toen ik meedeed aan de Spelen! (lacht).

Welke hobby’s koester je zelf?

Ik ben dol op koken. Ik heb intussen mijn diploma van hulpkok op zak. Ik kreeg als klein meisje die passie mee van mijn moeder. Verder golf ik veel, doe mee aan competities en interclubwedstrijden. Dit jaar heb ik er al een handvol gewonnen. Golf is een sport die je met mensen van om het even welk niveau kan spelen in een rustgevende omgeving in de natuur. Dat zijn superleuke momenten waarop ik alles kan loslaten!

Vijftig, wat betekent dit voor jou?

Een psychologische schok! (lacht). Het gaat toch om een halve eeuw! Tegelijk hoef ik niets meer te bewijzen. Ik ben nu relaxter, doe enkel wat ik graag doe, durf zeggen wanneer iets me niet bevalt. Ik voel me in perfecte harmonie, geniet van het leven en reis weer wat meer. In juli ga ik voor mijn 50ste verjaardag met mijn gezin op safari naar Zuid-Afrika. En om mijn verjaardag te vieren organiseer ik ook een golftornooi met een stel vrienden, onder wie Jean-Michel Saive.

Is er nog een wedstrijd die je wil winnen in je leven?

Nee. Ik hoop alleen dat mijn dochter haar droom – gynaecoloog worden – kan waarmaken. Ik sta 100% achter haar, net zoals mijn ouders achter mij stonden. Verder wil ik mensen blijven inspireren en hen meer energie bezorgen. Hoe meer ik de wereld kan helpen om zich beter te voelen, hoe geslaagder mijn missie.