Familiaal geweld: hoe langer het duurt, hoe lastiger om eruit te raken

Online hulpverleners zoals Tele-Onthaal, Awel of Nupraatikerover merken al een poos dat het aantal oproepen over huiselijk geweld sinds de corona-crisis is gestegen. “Dat is bijzonder zorgwekkend. Hoe langer je in deze situatie vertoeft, hoe lastiger om eruit te raken”, weet gezinstherapeut en ervaringdeskundige Conny Ielegems (53). Zij was zelf jarenlang slachtoffer van emotioneel, fysiek en seksueel geweld.

Thuis in je ‘kot’ zou de veiligste plek moeten zijn. Maar dat is het niet voor wie samenleeft met een partner, ouder of ander familielid die je misbruikt of vernedert. Hulpverleners trokken de afgelopen weken herhaaldelijk aan de alarmbel omdat ze terecht vreesden dat slachtoffers het door de huidige crisis zwaarder te verduren kregen. Tegelijk werd de drempel richting hulp door de lockdown maatregelen nog verhoogd, waardoor veel miserie binnenskamers bleef.

Psychotherapeut Conny Ielegems kent als geen ander de verstrekkende impact van jarenlang misbruik. Zij pende haar confronterende levensverhaal neer in een boek. “In de eerste plaats voor mijn eigen kinderen en kleinkinderen die hierom vroegen. Ik had het altijd wat lastig om erover te spreken. Via papier lukte dat beter. Ook lotgenoten vinden er herkenning in. Door mijn relaas te lezen, merk ik ook vaak dat de tongen loskomen. Taboe-onderwerpen zoals incest durven ze dan wel bespreken. En hoe ontstellend en surrealistisch mijn verleden ook is, ik ben er uiteindelijk wel in geslaagd om iets ellendigs om te keren in een positieve boodschap van hoop.”

Ongewenst kind

Wie het levensverhaal van Conny Ielegems leest, beseft dat een beproeving een understatement is voor de horror die ze sinds haar geboorte doormaakte. Van in de moederschoot was ze ongewenst en leefde ze in een ontwricht gezin met een dronken en gewelddadige vader die tegelijk een succesvol zakenman was en een moeder die niet naar haar omkeek en nooit een blijk van liefde gaf. “In mijn lagere schooltijd groeide stilaan het besef dat wat ik doormaakte niet normaal was. Maar als kind ben je enorm loyaal tegenover je ouders. Tot vandaag heb ik het er zelfs nog steeds moeilijk mee om anderen een kwaad woord te horen vertellen over mijn vader, terwijl hij mijn leven tot een hel heeft gemaakt. Niet één oprecht warm moment heb ik met hem beleefd. Het was een aaneenschakeling van geweld, vernederingen, een verkrachting en verwaarlozing. Als jong meisje dreigde hij me om te brengen door met zijn auto tegen een garagemuur aan te knallen. Van pure doodsangst ontwikkelde ik nadien een tic. Na de scheiding van mijn ouders werd ik door hem gestalkt tot op de schoolbanken en liep ik vaak bang over straat. In het huis van zijn vriendin voerde hij me onder dwang dronken en volgde ook seksueel misbruik.

Op een dag nam mijn vader me zogezegd mee op vakantie naar Luxemburg, waar hij me al vanaf dad 1 zonder een woord uitleg dumpte in een pension. Hij was spoorloos verdwenen en toen de Duitse hospita mijn moeder belde om me op te halen, ving ik ook daar bot. Niemand wilde me terug hebben. Die Duitse familie waar ik toevallig was beland heeft me beter verzorgd en meer liefdevol opgevangen dan mijn eigen familie. Mijn zelfhaat en schaamte namen alsmaar toe.”

Fout huwelijk

Ook in het nieuwe gezin van haar moeder bleek Conny niet welkom. In een poging om aan de emotionele terreur te ontsnappen, belandt ze in een foute relatie en een huwelijk dat haar wordt opgedrongen. “Blind als een mol stapte ik van de ene slechte relatie in de volgende. Net als tijdens mijn jeugd zou ik ook in mijn huwelijk gemanipuleerd, en verbaal en fysiek vernederd worden. Op mijn trouwdag zelf werd ik al in de steek gelaten want mijn kersverse echtgenoot ging dat liever vieren met zijn vrienden in Centerparcs. Het zette de toon voor wat volgen moest. Net als veel lotgenoten bleef ik het jarenlang stilzwijgend slikken. Om de gekende redenen. Scheiden was financieel niet haalbaar en ik wilde mijn kinderen kost wat kost dat warme nest bieden dat ik zelf nooit had gekend”, gaat Conny verder.

Sterfbed

“Diezelfde argumenten hoor ik vandaag nog steeds. En inderdaad makkelijk is dat niet. Maar een leven vol geweld ondergaan zuigt je letterlijk en figuurlijk leeg, waardoor je nog minder energie hebt om die stap te zetten. Hoe langer het aansleept, hoe lastiger. Bovendien zijn dit verloren jaren die je voorgoed vergooit. Aan slachtoffers probeer ik het zo voor te stellen. Stel je voor dat je later op je sterfbed terugblikt op deze periode van je leven. Wat zou je hier dan willen over vertellen? Welke waarden en normen wil je aan je kinderen meegeven? Als je in een misbruiksituatie blijft, wordt dat een vreselijk verhaal. Maar als je werkt aan je zelfvertrouwen en verantwoordelijkheid opneemt, kan je het vervolg van je leven een heel andere kant opsturen. Ik ben daar zelf het levende voorbeeld van. Mijn halve bestaan was loodzwaar, maar door wat ik nu kan betekenen voor anderen is het niet voor niets geweest. De woorden ‘Had ik maar eerder’ wil ik nooit meer uitspreken.”

‘Een stap uit de duisternis’ veerkrachtig omgaan met heden en verleden, Conny Ielegems, Garant uitgevers, isbn 9789085750765, 24,50 €