Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg KCE raadt de overheid aan een nationaal of regionaal plan tegen ouderenmishandeling of -misbehandeling op te stellen. Dat staat in een nieuw rapport over de problematiek.
Wereldwijd wordt volgens schattingen van de Wereldgezondheidsorganisatie één op de zes mensen ouder dan 60 jaar mishandeld of misbehandeld. Maar slechts één op de 24 gevallen wordt gemeld, onder meer omdat klachten bij een hele resem aan instanties kunnen binnenlopen.
Specifieke cijfers voor ons land zijn er niet: de statistieken blijven versnipperd en onvolledig, stipt het KCE aan, ondanks inspanningen van een aantal gespecialiseerde organisaties zoals het Vlaams Ondersteuningscentrum Ouderenmis(be)handeling VLOCO. Het Federaal Kenniscentrum ondervroeg daarom een groot aantal actoren in de hulp- en zorgsector en bij justitie en politie en stelde een rapport op over de problematiek in ons land, met de bedoeling om mishandeling bij ouderen beter te detecteren en aan te pakken.
Veel vormen van mis(be)handeling
Het gaat in elk geval om een complex probleem, ondervond het KCE. Zo kan er sprake van mishandeling of misbehandeling zijn in heel verschillende situaties, zoals in familiale kring, in woonzorgcentra of in de thuiszorg. Daarnaast zijn er veel vormen van mis(be)handeling: fysiek, psychogolisch of seksueel, maar ook financieel, of op vlak van schending van persoonlijke rechten, zoals een gedwongen plaatsing in een woonzorgcentrum of het openen van de post van de oudere in kwestie. Tot slot is er ook een vorm van onbedoelde mis(be)handeling, ‘ontspoorde zorg’ of ‘derailed care’ in het jargon, bijvoorbeeld door overbelaste en overbezorgde mantelzorgers.
De problematiek is dus erg gevarieerd, en dat maakt ook de detectie complex, omdat er een heel aantal risicofactoren is bij zowel slachtoffers als daders waar men rekening mee moet houden. Ook de aanpak is moeilijk, want die bevindt zich op het raakvlak tussen de zorg, politie, justitie en de hulpverlening, en de communicatie tussen die diensten verloopt volgens het KCE niet altijd optimaal.
Een plan
Het Federaal Kenniscentrum raadt de overheid aan om een specifiek nationaal of regionaal plan tegen ouderenmis(be)handeling op te stellen. Het regeerakkoord van de regering-De Croo vermeldt wel de bestrijding van intrafamiliaal geweld, maar een specifieke aanpak van ouderenmishandeling is er voorlopig niet.
Daarnaast moeten zorgopleidingen voor beroepen die in contact komen met ouderen een module bevatten over de preventie en aanpak van ouderenmis(be)handeling, vindt het KCE. Ook hulpverlening, politie en thuiszorg zouden zo’n opleiding kunnen krijgen.
Tot slot stelde het Kenniscentrum een stappenplan op voor hulp- en zorgverleners, met een overzicht van de vragen die ze kunnen stellen en de manier waarop ze moeten reageren bij een vermoeden van mis(be)handeling. Het KCE pleit ervoor om dat plan ter beschikking te stellen van alle professionals en organisaties in de zorg of hulpverlening.
