Grootouders 2.0.2.1 rekenen af met clichés

Veel clichés, maar geen enkele handleiding. Grootouder zijn is een rol, waarnaar wordt uitgekeken of voor wordt gevreesd, waarvan je vele elementen niet zelf in de hand hebt en die iedereen op zijn eigen manier opnieuw moet uitvinden. Een spannende opdracht!

Grootouder zijn roept heel wat vragen op. Over jezelf, over de relatie die je hebt met je kinderen die nu zelf ouders zijn geworden, met de kleintjes zelf natuurlijk, over de verwachtingen van de maatschappij en over je plaats in het familiale netwerk. Hoewel sommige van deze vragen ongetwijfeld al door onze ouders werden gesteld, rijzen er ook nieuwe, in het licht van de manier waarop we tegenwoordig leven. Om maar één ding te noemen: het gros van onze grootmoeders was huisvrouw, anno 2021 zullen ze in principe tot hun 67 jaar moeten werken.

De clichés

Grootouders. Wat betekent dat? Welk beeld roept dat bij je op? Twee dappere oude mensen, de een met een pijp, de ander met een knotje, de geur van cake die uit de keuken komt, een grote zetel met een kanten kleedje op de rugleuning. Twee oudjes aan wie we het respect verschuldigd zijn dat ouderen toekomt en die we bezoeken, zo niet uit genegenheid, dan in ieder geval uit familiale verplichting. Maar de eerlijkheid gebied ons te zeggen dat dit beeld eigenlijk enkel klopt voor de gegoede kringen. De rest haalde niet eens de leeftijd om grootouder te worden of werden gezien als onproductieve monden die gevoed moesten worden.

Wie zijn de grootouders in 2021?

Het clichébeeld, het oubollige imago van de grootouders blijft echter hardnekkig bestaan, vooral in de reclame en de pers, die wanneer het over leeftijd gaat, maar al te gemakkelijk naar die clichés teruggrijpen. Maar de huidige grootouders gaan uit werken, hebben een Facebook- en of Instagramaccount, chatten met hun echte of virtuele vrienden, doen aan vrijwilligerswerk en / of hebben andere hobby’s, ze reizen, ze scheiden, worden verliefd, hertrouwen, verzorgen zich goed en hebben een indrukwekkende verzameling jeans en sneakers...

Bovendien is het helemaal niet ongebruikelijk dat grootouders deze rol combineren met die van ouders van een kind dat nog onder hun dak leeft. En last but not least, ze hebben nog heel vaak hun eigen ouders, intussen behoorlijk oud of zelfs afhankelijk, voor wie ze moeten zorgen of waar ze rekening mee moeten houden. Ze vormen de sandwichgeneratie, het kloppende hart en de ruggengraat van de familie. Hun mentale belasting is enorm en hun tijd beperkt. Taarten bakken met de kleinkinderen of ze meenemen voor een boswandeling, ja, maar dat is maar één aspect van hun identiteit.

En de zaken worden er niet eenvoudiger op als we weten dat de huidige kinderen, door de echtscheidingen en het hertrouwen van hun ouders en grootouders, vaak meer dan vier grootouders hebben, als we ook diegenen meetellen met wie ze geen bloedverwantschap hebben, maar zich misschien wel op vele andere vlakken verwant voelen. De vraag die brandend actueel is: wat gebeurt er met deze banden wanneer volwassenen uit elkaar gaan?

Blije grootouders?

Hoe voelt het om vandaag grootouder te zijn? Of je nu vol verlangen naar deze nieuwe rol hebt uitgekeken, deze je gewoon overkomen is of je er totaal niet op uit was om grootouder te worden, bedenk dat het in ieder geval niet jouw keuze is. Kinderen hoeven natuurlijk geen toestemming aan hun ouders te vragen om kinderen te mogen krijgen en dat is maar goed ook.

Grootouder worden roept tweestrijdige gevoelens op: geluk ja, maar tegelijk moeten we ook aanvaarden dat we een andere plaats in de generatieorde innemen, en dat we van het ene moment op het andere tot de klasse van grootouders toetreden. Een stap richting oude dag, hoewel je je helemaal nog niet oud voelt? Plots dingen moeten laten vallen om mee voor dit kind te zorgen terwijl je nog zoveel andere projecten hebt?

Grootouders springen tegenwoordig bijzonder creatief om met de namen die ze voor zichzelf kiezen in plaats van opa of opa. Dit kan een oplossing zijn om voor zichzelf het gevoel te hebben aan de clichés te ontsnappen.

Of toch niet zo blij...

Grootouder worden brengt niet altijd meteen een geluksgevoel met zich mee wanneer:

de kinderen zich in het buitenland hebben gevestigd en je als grootouder weinig contact hebt met de kleintjes, contact dat nog moeilijker wordt wanneer de kleinkinderen een andere taal spreken. Hoe bekom je die verbondenheid onder deze omstandigheden?

wanneer kinderen en ouders ruzie hebben en deze laatsten de relatie met hun kleinkinderen wordt ontnomen. Dat is bijzonder pijnlijk. Zeker als je iets wil goedmaken met je kinderen en daar de kans helemaal niet toe krijgt.

wanneer het bezoeken van de kinderen als een bedreiging wordt gezien.

Een job met verantwoordelijkheden

Sommige grootouders zijn bang dat ze de taak niet zullen aankunnen, niet over de financiële middelen of over de vaardigheden beschikken die nodig zijn, bijvoorbeeld op het vlak van informatica. Ze zijn des te angstiger omdat de media steeds de ideale grootouders voorstellen. Kortom, nog eens extra druk op hun schouders: slagen in het huwelijk, slagen als gelukkig gezin, slagen in zijn carrière en... slagen als grootouder.

Wat wordt er van grootouders verwacht: steun, beschikbaar zijn, kunnen inspringen, helpen bij een opvoeding die niet noodzakelijk volgens hun normen en gewoonten is. Dat is niet niks.

Moeten we overal mee akkoord zijn?

Het is duidelijk dat een kleinkind in de meeste gevallen het leven van de grootouders een boost geeft, het geeft een flinke dosis nieuwe energie.

Maar wanneer ze te veel willen geven, ten koste van hun eigen bezigheden en interesses, lopen ze het risico geïsoleerd en teleurgesteld te raken wanneer het kleinkind op een bepaalde leeftijd de vleugels uitslaat. Wees daarom voorzichtig en stel grenzen, durf nee te zeggen als het nodig is en trap niet in de val van sommige kinderen die denken dat ouders hen alles verschuldigd zijn. Moet u bijvoorbeeld uw carrière (u moet nu werken tot 67 jaar) en bijgevolg (een deel van) uw toekomstig pensioen opofferen om u fulltime met een kleinkind bezig te houden waarvan de ouders uit werken gaan? Is die ondersteunende rol een verplichting? Goede vraag.

De grote vertellers

Opvoeden is voor de ouders. Verwennen is voor de grootouders die weer terugdenken aan hun eigen kindertijd. Hun rol bestaat uit verhalen vertellen, familieherinneringen ophalen, waarden overbrengen... En weet je wat helemaal bovenaan staat in deze bevoorrechte relatie tussen grootouders en kleinkinderen: lezen! Uit een enquête blijkt dat maar liefst 90% van de grootouders het belangrijk vindt om hun kleinkinderen te laten kennismaken met lezen!