Happy singles!

Omdat ze er bewust voor kiezen. Of omdat het leven hen in die richting duwt. Almaar meer mensen zijn op een bepaald moment single. En voelen zich daar prima bij.

Er is niet één type single, zegt Maureen Luyens, psychologe en seksuologe aan het UZ Leuven en auteur van het boek De Nieuwe Single. “Aan de ene kant van het spectrum heb je het stereotype van de happy single, de vrolijke vrijgezel die volop geniet. Aan de andere kant de eenzame alleenstaande. Maar daar tussenin vind je een waaier aan nuances.”

Het is niet één homogene groep. “Je kan om diverse redenen alleen leven: een relatiebreuk, een overlijden, omdat je de juiste man of vrouw niet bent tegengekomen of uit overtuiging. Zeker na een mislukte relatie of een overlijden kan het een bewuste keuze zijn om een tijdje zonder partner door het leven te gaan. Soms moet je de dingen even verwerken. Maar ook in je eentje kan je een heel mooie tijd beleven.”

“Het lijkt misschien een open deur intrappen,” aldus Luyens, “maar de singles in mijn praktijk noemen altijd één groot voordeel en dat is de ongelooflijke vrijheid. Je hoeft aan niemand verantwoording af te leggen over waar je bent, hoe laat je thuiskomt of – niet onbelangrijk – wat je doet met je budget. Als je niet voor kinderen moet zorgen, komt er meestal ook veel tijd vrij om te gaan voor je eigen hobby’s, carrière of interesses.”

Liefde in alle soorten

Maar toch. We krijgen het van kindsbeen af mee. Al in sprookjes is die ene ware, die al je dromen moet vervullen, het levensdoel. En later volgt de versie voor volwassenen in romantische liedjes en Hollywoodfilms. “We zijn inderdaad zo opgevoed”, zegt gelukspsycholoog Leo Bormans. “Uit onderzoek blijkt ook wel dat getrouwde stellen iets vaker zeggen gelukkig te zijn. Maar dat kan ook aan andere dingen liggen dan de relatie op zich, bijvoorbeeld aan het feit dat ze het financieel makkelijker hebben.”

Niet voor iedereen is het hoofddoel in het leven trouwen. “Elk heeft zijn eigen verhaal in de liefde, en alle verhalen zijn waardevol. Zonder partner betekent niet noodzakelijk een liefdeloos leven. Liefde is niet exclusief voorbehouden aan het huwelijk of die ene persoon. En een huwelijk is geen garantie op liefde, want er zijn ook heel wat ongelukkig gehuwden. Singles kunnen een diep gevoel van liefde ervaren voor meerdere mensen en dingen. Elk moment dat je je verbonden weet met andere mensen roept positieve emoties op.”

Volgens Bormans tonen bevragingen ook dat wie geen vaste relatie heeft over het algemeen meer waarde hecht aan relaties met vrienden, familie, aan het groepsgevoel, en vaak de drijvende kracht is in de organisatie van activiteiten. Ook toont onderzoek aan dat wie alleen leeft vaker betekenisvol werk uitvoert, het doen van iets zinvols primeert op het loon, zegt de gelukspsycholoog. “Om gelukkig te zijn is het belangrijk dat je positief en hoopvol in het leven staat. Die hoop hoeft niet alleen betrekking te hebben op het ontmoeten van een nieuwe partner, maar bijvoorbeeld op het realiseren van een droom, een project. Je passie kan ook de liefde van je leven zijn.”

Maureen Luyens nuanceert: “Ik stel in mijn praktijk toch vast dat single zijn voor veel mensen een grotere opgave is. Je moet nu eenmaal zelf meer initia-tief nemen, bewuster plannen, organiseren en contact zoeken. Het is een diep verlangen van mensen om bemind te worden en vrienden en familie vullen dat niet altijd op dezelfde manier in als een partner. Aan wie het moeilijk heeft zeg ik vaak: probeer op het eind van elke dag te denken aan wat je beste moment was en dat gevoel even vast te houden. Dat lukt misschien niet altijd, maar het is beter dan enkel stil te staan bij het ne- gatieve. Zorg ook altijd goed voor jezelf: beweeg, eet gezond, zoek oude vrienden weer op, probeer iets nieuws, ga bij een vereniging, doe vrijwilligerswerk. Activiteiten helpen om je goed te voelen. Maar eigenlijk moet ik toegeven dat ik diezelfde raad ook geef aan koppels wiens relatie niet goed zit.”

Vrij en verbonden

“We zoeken allemaal naar een evenwicht tussen autonomie en verbondenheid”, voegt Leo Bormans toe. “Wie lang single is of daar bewust voor kiest, heeft vaak een grote behoefte aan autonomie. Er zijn ook mensen die een zeer sterke drang hebben naar verbondenheid en nauwelijks alleen kunnen zijn. Soms blijven ze zelfs jarenlang in een slechte relatie hangen of verliezen ze zichzelf, omdat ze bang zijn om alleen verder te gaan. Vrijheid en keuzevrijheid leiden voor de meeste mensen tot geluk, ook in een relatie. Als je geen keuzevrijheid hebt, dan kan een relatie aanvoelen als een gouden kooi.”

En wat met seksualiteit, de nood aan fysiek contact, als je alleen leeft? Is dat een taboe? “Single zijn betekent niet dat je nooit dates of contact hebt”, aldus Luyens. “Trouwens fysiek contact is ook in een huwelijk niet altijd vanzelfsprekend. Er zijn evengoed partners bij wie een seksueel of affectief leven afwezig is. Knuffels en lichamelijk contact zorgen voor de productie van het gelukshormoon oxytocine,” zegt Bormans daarover, “maar dat maak je ook aan bij meditatie, of wanneer je je inzet voor anderen.”

Heb jij geen lief?

Als single heb je de perceptie soms tegen. Ondanks het feit dat intussen in grote steden bijna de helft van de mensen alleen woont, moet je toch vaak nog opboksen tegen stereo-tiepen als zou er iets mis zijn. Iedereen die ooit alleen heeft geleefd, zal het beamen: de hoogstwaarschijnlijk goedbedoelde, maar tenenkrullende opmerkingen als ‘Heb je de ware nog niet gevonden?’ of ‘Je bent zo’n leuk iemand, kan jij geen lief krijgen?’ Je daartegen wapenen is vaak lastig. “Mensen kunnen nu eenmaal heel bot zijn”, zegt de gelukspsycholoog. “Niet alleen ten aanzien van singles, maar voor al wie niet aan een bepaalde norm beantwoordt. Ik raad aan je niet sterker voor te doen dan je bent, maar het gewoon te negeren. Of erop te reageren met humor en een kwinkslag. Wat soms ook speelt, is dat aantrekkelijke singles als een bedreiging worden gezien. Koppels worden er wel eens ongemakkelijk van.”

Hebben single vrouwen meer te kampen met vooroordelen? Volgens Bormans wel. “De maatschappij staat nog altijd meer open voor een man alleen – da’s vast een vrolijke vrijgezel – dan voor een vrouw alleen. Dat is al vlugger iemand die geen lief vindt. Ook economisch/financieel hebben alleenstaande mannen het vaak iets makkelijker.”

Maureen Luyens is het daar niet helemaal mee eens. “Ik zie in de praktijk net vaak dat vrouwen er sneller in slagen hun leven terug op de sporen te krijgen wanneer ze alleen komen te staan. Ze zijn ook veel kieskeuriger in het aangaan van een nieuwe relatie. Mannen zullen sneller in een nieuwe relatie stappen omdat ze moeilijker alleen kunnen zijn.”

Ook je leeftijd bepaalt hoe je omgaat met je situatie, zegt Luyens. “Als je 50-plus bent, heb je je leven al voor een stuk gemaakt en de wens of tijdsdruk om een gezin te stichten speelt dan minder. De singlestatus is dan zeker een kans op herwonnen vrijheid. Al kunnen situaties natuurlijk erg verschillen.” Volgens Leo Bormans is het niet zozeer je leeftijd, maar wel je attitude die een rol speelt. “Alles heeft te maken met je sociale kapitaal”, zegt hij.

“Klamp je niet vast aan één vriend of vriendin, maar investeer in veel verschillende contacten. Hoe diverser hoe beter. Ga ook om met mensen van een andere leeftijd, overtuiging, interesse. Verbreed je leefwereld, blijf groeien, blijf nieuwe dingen leren. Leer van jezelf te houden, zonder daarom egoïstisch te zijn. Geluk trekt geluk aan. Zeg niet: ‘niemand heeft aandacht voor mij’, maar geef zelf aandacht aan anderen. Het gaat om wat je geeft. En vooral, focus op wat er wel is, niet op wat je niet hebt. Cruciaal is dat je jezelf niet als een slachtoffer ziet en denkt ‘help ik ben alleen’, maar als iemand die de regie over zijn eigen leven houdt.”