Hoe goed kinderen kunnen lezen is in grote mate erfelijk. Hoeveel kinderen lezen wordt dan weer zowel door de genen bepaald als door de omgeving. Dat is het resultaat van een onderzoek van de Nederlandse Elsje van Bergen.
Van Bergen onderzocht de gegevens van 6.000 tweelingparen van zo’n 7 jaar oud. Uit dat onderzoek blijkt dat hoe goed kinderen kunnen lezen een impact heeft op hoeveel ze lezen, en niet omgekeerd.
Bovendien vonden Van Bergen en haar coauteurs een sterke erfelijkheid voor hoe goed kinderen kunnen lezen. Hoeveel boeken kinderen lezen leunt dan weer even zwaar op de genetische aanleg als op de leefomgeving.
Het onderzoek van Van Bergen lijkt daarmee een langlopende discussie tussen (sommige) pedagogen en (sommige) genetici te beslechten. Leest iemand goed omdat hij/zij thuis omringd wordt door boeken en veel leest of is iemand gewoon leesvaardig omdat het in zijn/haar genen zit? Van Bergen: “De uitkomst van ons onderzoek beslecht dit kip-eiprobleem voor eens en altijd: want je leest goed omdat je er van nature aanleg voor hebt”.
De bevindingen van Van Bergen en coauteurs wijzen ook uit dat het leesniveau van kinderen van invloed is op hoeveel zij lezen. Kinderen zijn daarom geneigd het lezen van boeken te mijden als ze dat, bijvoorbeeld in het geval van dyslexie, een opgave vinden.
Van Bergen: “Erfelijkheid, in dit geval van leesvaardigheid en dyslexie, is een lastig begrip. We moeten vooral niet denken dat erfelijkheid deterministisch is: omdat dyslexie hoogerfelijk is, zal er wel geen kruid tegen gewassen zijn... zo is het niet! Met de juiste stimulans is er veel te bereiken met deze kinderen. Interventies in het onderwijs en in de opvoeding zouden dus niet alleen gericht moeten zijn op het bevorderen van leesvaardigheden, maar ook op de motivatie om te gaan lezen. Kinderen met een genetisch hoog risico op dyslexie hebben juist baat bij een goede leesinterventie.”
Meer over dit onderzoek is terug te vinden op de website van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
