Ken jij deze ‘nieuwe’ anglicismen?

Anglicismen zijn overal en elk jaar komen er nieuwe termen bij. Om “up to date” te zijn, geven we hier een kleine selectie, om gewoon terloops in een gesprek te laten vallen… of om je (klein)kinderen te begrijpen!

Het fenomeen anglicismen is niet nieuw, maar de trend is de afgelopen jaren in versneld tempo toegenomen. Of het nu op het werk is, op de speelplaats of in de privésfeer, onze taal is doorspekt met Engelse woorden, soms terecht – om iets te omschrijven waarvoor in het Nederlands (nog) geen precies woord bestaat – en soms uit snobisme. We hebben het dan niet over indirecte ontleningen uit het Engels. In dat geval gaat het om leenvertalingen die als on-Nederlands worden beschouwd. Een leenvertaling is een letterlijke vertaling uit het Engels, bijvoorbeeld microgolf (microwave) en vroeger of later (sooner or later). Wij beperken ons tot directe ontleningen uit het Engels, met andere woorden Engelse woorden die als dusdanig gebruikt worden in de Nederlandse taal.

Het is onmogelijk om alle termen te bespreken die de afgelopen jaren zijn opgedoken, vooral in de kantooromgeving, die volledig gekoloniseerd werd door Angelsaksische marketingconcepten. Op dezelfde manier zou het zeer complex zijn om alle termen op te lijsten die voortkomen uit ‘gaming’ (het spelen van videogames) of ‘streaming’ (het online uitzenden of consumeren van video-inhoud). In de meeste gevallen zijn ze alleen van belang in die context. Hoewel… sommige woorden doen uiteindelijk toch hun intrede in het alledaagse taalgebruik.

We gaven er de voorkeur aan om een kleine selectie te brengen van de woorden die we de afgelopen jaren hebben gehoord tijdens een gesprek tussen collega’s, afkomstig uit de mond van onze tieners of gelezen op sociale netwerken... met vanzelfsprekend telkens een kleine definitie.

• Badass: Een badass is een jongen, of meisje met een sterk karakter, iemand die stoer is en niet aarzelt om klappen uit te delen als dat nodig is. Voorbeeld: Dwayne Johnson speelt in zijn films vaak stoere rollen. De term wordt gebruikt als bijvoeglijk naamwoord of zelfstandig naamwoord.

• Ghosting: een persoon ghosten betekent dat je plotseling al het contact met die persoon verbreekt, hem of haar uit je leven verwijdert, doet alsof hij of zij niet meer bestaat, niet langer reageert op zijn oproepen/berichten, of zelfs zijn nummer verwijdert, zonder zelfs maar de moeite te nemen om hem hiervan op de hoogte te stellen. Van de ene op de andere dag, poef!, is het alsof we elkaar nooit hebben ontmoet. Kortom, ghosting is niet erg prettig... maar ghosting is soms de beste manier van handelen als je te maken hebt met een toxische persoonlijkheid!

• Manspreading en mansplainning: twee mannelijke gedragingen, zo oud als de tijd, waarvoor lange tijd geen termen hebben bestaan. Zie je hem, de stoere heer in de trein, die met zijn grote bovenbenen gespreid op de stoel zit, over de jouwe heen loopt en je dwingt ineen te krimpen? Weet dat hij zich overgeeft aan manspreading. Het is niet alleen onbeleefd (daar zijn we het allemaal over eens), maar volgens bepaalde feministische bewegingen is het ook een bevestiging van de mannelijke macht, aangezien uiteraard geen enkele vrouw zo zit. Integendeel, ze hebben de neiging hun benen over elkaar te slaan om zo weinig mogelijk ruimte in te nemen.

Aan de andere kant bestaat er voor mansplaining geen beeld, maar het is duidelijk seksistisch. Om het kort te houden: het is wanneer Meneer Mevrouw neerbuigend bekritiseert over wat ze moet doen of zeggen, omdat ‘ze een vrouw is en er niets van weet’. Het wordt alles behalve subtiel geïmpliceerd. Mansplaining is heel gebruikelijk bij onderwerpen die als meer mannelijk worden beschouwd (wijn, auto’s, massavernietigingswapens, enz.), zelfs wanneer de dame tegenover de heer een kampioensommelier, rallyrijder of Manhattan Project-ingenieur is.

• Prank, panker: woorden die veel gebruikt worden door jongeren met een smartphone. Kortom, door alle tieners. Een prank is een grap, meestal gefilmd en gedeeld op sociale netwerken, met als doel mensen aan het lachen te maken ten koste van iemand. Voorbeeld: Ik ben 14 en ik verberg me achter de voordeur, verkleed als moordende clown. Wanneer papa een fles wijn in zijn hand heeft, roep ik plots ‘boe!’ “. De fles valt stuk, overal scherven en wijn, hahaha, sterven van het lachen, veel hartjes op Tik Tok. Of niet. Het kind had zijn prank, de vader werd gepranked (en gaat het kind een pak slaag geven...).

• Chill, chill: het lijkt een beetje op het “cool” of “relax” van 20 of 30 jaar geleden. Kalm zijn betekent beheerst zijn, kalm, kalm. Chillen is ook ontspannen, even pauzeren. Vandaar de uitdrukking ‘Netflix & chill’ van een paar jaar geleden, dat niets anders was dan een synoniem voor ‘rondhangen voor de tv’.

• Crush: wordt gebruikt om verliefdheid, een sterk verlangen naar iemand of iets; uit te drukken. Ook iemand op wie je verliefd bent of iets waarvoor je een zeer sterke voorkeur hebt of waarnaar je sterk verlangt, wordt een crush genoemd. Bijvoorbeeld: Vanavond heb ik een afspraakje met mijn crush.

• Brown-out: iedereen kent intussen burn-out (door overbelasting) en het tegenovergestelde, bore-out (door te weinig werk). Brown-out ligt een beetje tussen die twee in. Om eerlijk te zijn, is de definitie nogal vaag en wordt het gekenmerkt door een verlies van interesse en motivatie op het werk. De brown-out wordt vaak veroorzaakt als je een ‘bullshitjob’ hebt (een ander anglicisme, maar echt gebruikt in de sociologie!), letterlijk ‘een bullshitjob’, dat wil zeggen een functie met repetitieve en oninteressante taken. Maar dat raadde je waarschijnlijk al.

• Quiet quiting en quiet firing: nu we het toch hebben over demotivatie op het werk… Jawel! Quiet firing (letterlijk: stil ontslaan) is niets anders dan iemand op een zijspoor zetten: het de werknemer beu maken door hem te isoleren en te belasten met oninteressante taken, zonder uitzicht op vooruitgang, om hem tot ontslag te dwingen. Dat kost namelijk minder dan iemand ontslaan, zolang het maar subtiel gebeurt... Ja, het is ook moreel twijfelachtig en juridisch verwerpelijk. Quiet quiting is precies het tegenovergestelde: de werknemer verlaat zijn baan niet, geeft zijn functie niet op en werkt zijn uren, maar houdt zich aan het strikte minimum, in de hoop ontslagen te worden. Aan de andere kant, een aanbevelingsbrief kan je misschien wel vergeten...

• Red flag: betekent letterlijk een rode vlag. En waar dient die rode vlag voor? Om de aandacht te trekken en een gevaar te signaleren natuurlijk! Op een date zijn de red flags allemaal subtiele kleine signalen die ervoor zorgen dat je tegen jezelf zegt dat het niets wordt met de persoon aan de andere kant van de tafel en dat iedereen na het dessert beleefd naar huis zal gaan. “Ik woon bij mijn moeder” -> Red flag! Dit geldt ook voor sollicitatiegesprekken (“Dit bedrijf is een echte familie, weet je wel!”) -> Red flag.

• Cosy crime : laten we eindigen met iets lichter, een beetje literatuur. ‘Cozy Crime’ is een literair genre dat omschreven kan worden als ‘een kleine stationsroman, een detectiveverhaal dat niet de moeite waard is om lang bij te blijven hangen, maar waarvan de karakters vertederend zijn, het leest heel vlot’. Maar geef toe: ‘Cosy crime’ is sneller gezegd. Wat aantoont dat anglicismen soms erg handig zijn!