Meer dan de helft van de bijensoorten op ons grondgebied is met uitsterven bedreigd (33 pct), of komt niet meer in ons land voor (12 pct). Dat blijkt uit het wetenschappelijke project BELBEES. Het project heeft een “Rode Lijst van Bijen in België” opgesteld.
De Rode Lijst van de Belgische bijen werd opgesteld volgens de methodologie van de Internationale Unie voor Natuurbescherming (IUCN). Nu we weten welke soorten het sterkst bedreigd zijn, kan men een breed gamma aan beschermingsmaatregelen nemen die de toestand van alle soorten moet verbeteren. De laatste evaluatie van de bijen in België vond immers 26 jaar geleden plaats.
Bepaalde streken in België staan bekend om hun grote soortenrijkdom (Zandig Vlaanderen, de oostelijke Kempen, de omgeving van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Condroz, Fagne-Famenne-Calestienne, Gaume), maar bepaalde lokale hotspots verdienen ook aandacht. Het gaat dan vaak om bijzondere habitats, zoals kalkgraslanden of heideterreinen die sterk bedreigd zijn en dus prioritair beschermd en hersteld moeten worden.
De achteruitgang van de bijen is te wijten aan verschillende menselijke ingrepen, waaronder het verlies en de versnippering van leefgebieden. Dit is het gevolg van de intensivering van de landbouw (het gebruik van meststoffen en pesticiden) of van de verstedelijking, maar ook van de klimaatverandering.
Nu de Belgische Rode Lijst klaar is en een goede stand van zaken geeft voor heel België, engageert Natuurpunt zich om aan een Vlaamse Rode Lijst van bijen te werken. Dit is nodig om tot een juridisch relevant document te komen, omdat soortbescherming gewestelijke materie is. De meeste specialisten van wilde bijen in Vlaanderen zijn werkzaam bij Natuurpunt en/of actief als vrijwilliger bij Aculea, de wilde-bijenwerkgroep van Natuurpunt. Mits de noodzakelijke ondersteuning door de overheid kunnen zij doorgaan met hun pionierswerk in het verzamelen van de noodzakelijke gegevens rond verspreiding en ecologie van wilde bijen.
De Rode Lijst werd opgesteld in samenwerking met de Université de Mons, Natuurpunt, Université de Liège, Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, Université libre de Bruxelles en Natagora.
