Pensioenen op kosten van de maatschappij?

Anne Vanderdonckt observeert de maatschappij, haar evoluties, haar vooruitgang, haar inconsistenties. Ze deelt met u haar twijfels, haar vragen, haar enthousiasme. En als ze ergens de draak mee steekt, dan is het met zichzelf.

Gelezen in de pers die het had over een studie van de OESO: “Nergens is de afhankelijkheid van ouderen van hun wettelijk pensioen zo hoog als in België. Meer dan 85% van het gemiddelde bruto-inkomen van 65-plussers komt uit overheidsfondsen.”

“Afhankelijkheid”. “Inkomens uit overheidsfondsen”. Ook al staat het nergens zo geschreven, begrijpen we het wel als volgt: de gepensioneerden (alweer die vreselijke babyboomers die verantwoordelijk zijn voor al het onheil in de wereld) dartelden zorgeloos door de zomer van hun jeugd, om dan, nu ze in de winter van hun leven aanbeland zijn, de staatskas leeg te zuigen en zo hun goede oude dag te verzekeren. Op kosten van de maatschappij. Of juister: op kosten van al wie bijdraagt en zal bijdragen. Profiteurs!

Het is om uit je vel te springen, want je negeert hiermee dat ook zij heel hun professionele leven hebben bijgedragen aan de pensioenen. Niet aan hun eigen pensioen, aangezien het Belgische systeem zo is opgezet dat de huidige werkende mensen bijdragen voor de huidige gepensioneerden. Dat neemt niet weg dat ze jarenlang de staatskas stevig hebben gespijsd. Dan voortdurend impliceren dat ze een last zijn, is des te moeilijker te slikken omdat de evolutie van de leeftijdspiramide al lang bekend is. In die mate zelfs dat Johan Vande Lanotte in 2001, toen hij minister was in de regering Verhofstadt, het ‘zilverfonds’ creëerde, een soort virtuele spaarpot van de staat, bedoeld om de stijgende pensioenkosten te betalen als gevolg van de babyboomers die weldra met pensioen zouden gaan. Ter herinnering, dit zilverfonds werd gevoed met uitzonderlijke inkomsten en begrotingsoverschotten. Dat lukte tot 2006. Vanaf toen waren er jaar na jaar geen overschotten meer en in 2016 werd het fonds opgeheven. Uiteindelijk had het meer gekost dan dat het had opgebracht.

De gepensioneerden van vandaag hebben heel hun leven bijgedragen voor de gepensioneerden van toen.

Zorgeloos? De toekomst was nochtans zo makkelijk te voorspellen dat mijn vader mij, toen ik begin jaren 80 begon te werken, meetroonde naar de bank om in te tekenen op een pensioenspaarplan, mij op het hart drukkend dat wat voor verrassingen er ook op mijn carrièrepad zouden komen – en er zijn er een paar geweest – ik die maandelijkse bijdrage, die toen niet zo hoog was, nooit mocht stopzetten. “Want we weten niet of de pensioenen later nog zullen worden betaald.” En ook toen werd eraan toegevoegd “dat als je op een dag naar het rusthuis moet, je dat moet kunnen betalen en dat kost een fortuin.”

Maar sparen voor een pensioen kan op vele manieren, die de studie van de OESO niet vermeldt (zie ons dossier). Onroerend goed, bijvoorbeeld. Als ik deskundigen vandaag hoor verkondigen dat jongeren het steeds moeilijker hebben om een eigen huis te kopen, maar dat het perfect mogelijk is om het zonder dit blok aan het been te redden, help! Een eigen woning is een manier om te vermijden dat je niet aangewezen bent op immer stijgende huurprijzen, of op een huisbaas die je verplicht te verhuizen. Voor velen is een eigen huis een bescherming tegen de armoede… en zorgt het er dus voor dat je geen beroep moet doen op overheidsgeld.