Stappenplan bij een overlijden

Wanneer iemand die je dierbaar is overlijdt, staat de wereld stil. En toch wordt er van je verwacht dat je meteen allerlei dingen regelt en beslissingen neemt. Dit stappenplan kan je helpen om niets over het hoofd te zien.

Het overlijden laten vaststellen door een arts

Een arts moet na het overlijden de dood vaststellen. Overlijdt iemand thuis, dan moet u de huisarts bellen zodat die de dood kan vaststellen. In het ziekenhuis of woonzorgcentrum zal een behandelend arts dit doen. De arts stelt een verklaring van overlijden op. Deze verklaring is nodig om aangifte van overlijden te doen bij de gemeente.

Contacteer je familie

Breng familie en goede vrienden op de hoogte van het overlijden. Misschien willen zij de overledene nog zien. Bovendien kan het voor jezelf een grote steun zijn om je verdriet te kunnen delen en hulp te krijgen van je familie.

Ga na of de overledene een uitvaartverzekering had

Steeds meer mensen sluiten een polis af bij een uitvaartverzekeraar. Verwittig die meteen en ga na of er bijzondere uitvaartwensen werd vastgelegd. Ga of na of u gebonden bent om uit een lijst van begrafenisondernemers te kiezen of een volledig vrije keuze heeft.

Meer over de Plus Magazine Uitvaartverzekering kan je hier lezen.

Een begrafenisondernemer bellen

Een begrafenisondernemer regelt niet alleen de begrafenis of crematie, maar neemt ook heel veel andere taken op zich, te beginnen met de lijkverzorging en het eventuele transport naar een funerarium. Daarom is het belangrijk zo snel mogelijk contact met hem op te nemen, zodat hij je de grootste beslommeringen uit handen kan nemen.

In principe is de keuze van een begrafenisondernemer volledig vrij. Het ziekenhuis, rusthuis of woonzorgcentrum waar je dierbare overleden is, kan je nooit een bepaalde begrafenisonderneming opleggen.

Een vertegenwoordiger van de begrafenisonderneming komt bij je thuis en verzamelt alle informatie over de overledene en de uitvaart. Hij organiseert de uitvaart, van de keuze van de kist of urne, het verloop van de rouwdienst, de publicatie van de rouwadvertenties, het contact met de begraafplaats enz. Hij maakt een bestek op met een overzicht van alle kosten. Neem de tijd om dit grondig te bekijken en laat jouw keuze vastleggen in een bestelbon. Zo voorkom je onaangename verrassingen achteraf.

Het overlijden aangeven bij de Burgerlijke Stand

De uitvaartondernemer of een familielid moet het overlijden aangeven bij de burgerlijke stand in de gemeente waar de persoon is overleden. Dat hoeft niet de gemeente te zijn waarin hij of zij woonde. Wie deze taak op zich neemt, heeft volgende documenten nodig:

• het overlijdensattest dat de dokter heeft geschreven
• de identiteitskaart van de overledene
• de identiteitskaart van de aangever
• het trouwboekje van de overledene
• het rijbewijs van de overledene
• eventueel de wilsbeschikking van de overledene, niet te verwarren met het testament. De wilsbeschikking bepaalt bijvoorbeeld dat de overledene zijn organen wil afstaan of zijn lichaam ter beschikking wil stellen van de wetenschap. De wilsbeschikking kan door de overledene kenbaar gemaakt zijn bij de gemeente, maar ook een door de overledene zelf geschreven wilsbeschikking is geldig als ze met de hand geschreven, gedateerd en ondertekend is.

De burgerlijke stand verstrekt vervolgens de akte van overlijden. Dit is een uittreksel uit het overlijdensregister. Vraag meteen aan de begrafenisondernemer of de persoon die de aangifte gaat doen om een aantal uittreksels van de akte van overlijden. Die heb je later nodig om banken, verzekeringsmaatschappijen, ziekenfonds enz. officieel van het overlijden op de hoogte te brengen.

De financiële instellingen informeren

Alle financiële instellingen waar de overledene bekend was: banken waar de overledene rekeningen en/of kluizen had, credit cardmaatschappijen, beleggingsinstellingen, pensioenfondsen,... Zij blokkeren vervolgens de tegoeden van hun overleden cliënt, inclusief de betaalkaarten, creditcards en internetbankiermogelijkheden die hieraan zijn gekoppeld. Niemand kan dan meer een nieuwe betaling doen op rekening van de overledene. Let wel: de blokkering geldt ook voor de gemeenschappelijke rekeningen en persoonlijke rekeningen van de langstlevende echtgeno(o)t(e).

Indien je niet weet bij welke banken de overledene een rekening of een kluis had, kan je contact opnemen met de Belgische Federatie van de Financiële Sector. Die bezorgt je, tegen betaling van de som van ? 125 + BTW een lijst.

Onder bepaalde omstandigheden kan de bank wel dringende facturen die tot de nalatenschap behoren betalen zoals bv. de ziekenhuiskosten, de begrafenis...

De bank bezorgt het ‘Ontvangkantoor der Domeinen’ (FOD Financiën) van de gemeente waar de overledene woonde, de volledige lijst van zijn of haar bezittingen om 0.00 uur op de dag van overlijden.

De rekeningen worden pas vrijgegeven wanneer de erfgenamen een akte of een attest van erfopvolging voorleggen (zie verder).

Naar de notaris

Het is in principe niet verplicht om een notaris te nemen na een overlijden, maar in vele gevallen zal zijn tussenkomst in de praktijk toch noodzakelijk blijken.

Om de bankrekeningen vrij te krijgen heb je een attest of een akte van erfopvolging nodig.

Een attest van erfopvolging wordt overhandigd door de notaris of door de ontvanger van het registratiekantoor. Een attest volstaat echter alleen indien

• de overledene geen testament had
• er geen huwelijkscontract bestaat
• de erfgenamen niet onbekwaam zijn (bv. minderjarig)

Het attest van erfopvolging is dus geldig wanneer de erfenis de regels van de wettelijke devolutie (dwz. de erfgenamen zijn bij wet bepaald) volgt.

In de overige gevallen is een akte van erfopvolging nodig. Die wordt opgesteld door een notaris en geldt bij elk type erfopvolging.

Voorts kan de notaris de nalatenschap zelf regelen. Hij gaat na of er een testament bestaat. Eerst zal hij de erfgenamen helpen bij de fiscale aangifte van de nalatenschap en vervolgens kan hij eventueel overgaan tot de verdeling van de bezittingen.

Overige instellingen die moeten worden verwittigd

Na een overlijden moeten nog een hele rits instanties verwittigd worden. Ook daarbij kan de begrafenisondernemer je vast hepen. Een klein overzicht:

• de verzekeringsmaatschappij(en)
• het ziekenfonds
• de pensioendienst
• de werkgever
• de belastingen
• de huiseigenaar
• de watermaatschappij
• de leverancier van gas en elektriciteit
• telefoonmaatschappij
• internetprovider
• de Directie Inschrijving Voertuigen
• opzeggen van abonnementen op kranten en tijdschriften,
• opzeggen van lidmaatschap bij verenigingen
• eventueel thuiszorgdiensten
• ...