Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters: ‘Met de premie voor emissievrije wagens geven we particulieren het laatste duwtje in de rug’

Bij bedrijven zit de elektrische auto al enkele maanden stevig in de lift. Maar de particuliere kopers kijken vaak nog de kat uit de boom. Met een aankooppremie voor een nieuwe of tweedehands emissievrije wagen wil Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters een doorbraak forceren. Al klinkt er ook kritiek op deze maatregel.

Waarom komt Vlaanderen met een premie voor de aankoop van emissievrije wagens?

“Qua mobiliteit moeten we een tandje bijsteken om de CO2-uitstoot te verminderen. Personen- en goederenvervoer is vandaag verantwoordelijk voor ruim 21 procent van de CO2-uitstoot in Vlaanderen. Dat is veel. De kilometers die vandaag vooral op fossiele brandstoffen gereden worden, willen we vergroenen. Van de 6 miljoen auto’s in ons land zijn er tegen het einde van het jaar wellicht 200.000 elektrisch. De meeste elektrische wagens zijn bedrijfswagens omdat die fiscaal aftrekbaar zijn. Particulieren twijfelen nog. We proberen hen te sensibiliseren, bijvoorbeeld met de website mow.vlaanderen.be/tco, waar je de total cost of ownership (TCO) van verschillende wagens voor jouw situatie kunt vergelijken. Dat is nog niet voldoende. Daarom willen we de transitie stimuleren met een premie voor emissievrije wagens.”

Is het wel de taak van de overheid om auto’s te subsidiëren?

“Dat is een veelgehoorde kritiek. Waarom subsidieer je auto’s terwijl we nu al zo vaak in de file staan? Het gaat om kleine modellen voor particulieren die in principe minder kilometers afleggen. Bovendien investeert Vlaanderen ongezien veel in fietsinfrastructuur. Vijf jaar geleden was dat nog 100 miljoen euro per jaar, sinds 2021 hebben we elk jaar ruim 300 miljoen euro geïnvesteerd en dat zie je op het terrein. Bij aanvang van deze legislatuur had De Lijn een werkingsbudget van 800 miljoen euro per jaar, vandaag is dat 1,2 miljard euro, met daarnaast nog heel wat middelen voor extra investeringen. Voorts bouwen we onze Hoppinpunten uit, waar je vlot kunt overschakelen van het ene vervoermiddel naar het andere. Je kunt dus absoluut niet zeggen dat we alleen in auto’s investeren. Maar we willen wel dat de auto’s die gekocht worden, emissievrij zijn.”

“Je kunt absoluut niet zeggen dat we alleen in auto’s investeren. Maar we willen wel dat de auto’s die gekocht worden, emissievrij zijn.”

Voor de premie is een budget van 20 miljoen euro voorzien in 2024. Wat als dit in januari al opgesoupeerd is?

“Ik denk niet dat het zo’n vaart zal lopen. Mocht het zo snel gaan, dan is dat uiteraard goed nieuws voor het klimaat want dan kiest iedereen volop voor emissievrije wagens. In 2024 hebben we een budget van 20 miljoen euro ingeschreven. In 2025 verwachten we dat er nog meer elektrische wagens verkocht worden en hebben we 23 miljoen euro voorzien. We blijven de situatie continu monitoren. Indien nodig kunnen we extra budget voorzien of de premie laten zakken, dat valt nog te bekijken.”

Tussen 2016 en 2019 was er al een gelijkaardige Vlaamse subsidie voor uitstootvrije wagens, maar die was niet populair. Waarom verwacht u dat de nieuwe premie wel een succes wordt?

“Het aantal elektrische wagens was toen nog beperkt en die premie ging vaak naar elektrische brommers. Vandaag is de batterijtechnologie van elektrische wagens enorm geëvolueerd en is het rijbereik veel groter. Er zijn ook veel meer én goedkopere modellen beschikbaar. Hierdoor zullen meer particulieren een elektrische wagen op zijn minst overwegen. Met de premie geven we het laatste duwtje in de rug.

Bij de oude premie was er geen prijsplafond, nu beperken we het tot nieuwe wagens met een prijs op factuur van maximaal 40.000 euro inclusief btw. Dat doen we om het mattheuseffect te vermijden: we moeten geen premie geven aan iemand die zich perfect een dure elektrische wagen van 100.000 euro kan permitteren. We willen een boost geven in het lagere segment. De premie is wel beperkt tot maximaal 25 procent van de aankoopprijs. We kunnen geen 5.000 euro geven voor een microcar van 15.000 euro bijvoorbeeld.”

“We moeten geen premie geven aan iemand die zich perfect een dure elektrische wagen van 100.000 euro kan permitteren.”

Waarom wordt de premie ook aangeboden voor tweedehandswagens?

“De meeste elektrische bedrijfswagens gaan vandaag na afloop van hun leasingcontract naar het buitenland, omdat daar ook al premies bestaan. We willen deze wagens in eigen land houden zodat we ook de tweedehandsmarkt sneller kunnen vergroenen. Hier is er naast de maximale aankoopprijs van 40.000 euro nog een limiet: de oorspronkelijke catalogusprijs van de wagen mag maximaal 60.000 euro bedragen.”

Initieel zou de premie ook gelden voor particulieren die een auto willen leasen, maar uiteindelijk kan dat niet. Hoe komt dat?

“We hebben veel gesprekken gevoerd met de autosector en die was zeker vragende partij om de premie ook aan te bieden voor private lease. Maar zoals altijd in de politiek is het een kwestie van geven en nemen. Er waren ook tegenstanders en we wilden absoluut vooruit met deze premie. Private lease wordt in ons land nog niet zo vaak gebruikt.”

Met het aantal publieke laadpunten loopt Vlaanderen ver voor op Brussel en Wallonië. Hoe verklaart u dat verschil?

“Vlaanderen heeft deze legislatuur volop ingezet op publieke laadpunten. In 2021 waren er nog maar 4.000, amper drie jaar later zitten we al aan 31.000. We hebben de ambitie om tegen 2025 aan 35.000 publieke laadpunten te geraken. Toen ik dat destijds verkondigde, kreeg ik weleens te horen dat we het onszelf moeilijk maakten en dat het onhaalbaar zou zijn. Met potentieelkaarten hebben we lokale besturen geholpen om de beste strategische locaties voor laadpunten te bepalen. Op het vlak van snelladers zijn we koploper in Europa. Om de 25 km plaatsen we op onze drukke verkeersassen een snellader, terwijl Europa dat maar elke 60 km voorschrijft. In een verdichte regio zoals Vlaanderen met veel snelwegparkings is het echt nodig om te investeren in snelladers. Het blijft ook mogelijk om binnen een straal van 250 meter rond je woning een publiek laadpunt aan te vragen als je een elektrische wagen hebt en geen private parkeer- en laadmogelijkheden.”

Rijdt u zelf met een elektrische wagen?

“Practice what you preach. Ik geef graag het goede voorbeeld. Thuis hebben we nu al bijna twee jaar een elektrische wagen. Sinds begin dit jaar heb ik als minister ook een elektrische dienstwagen, daarvoor was het een hybride. In het begin is het wat wennen, maar dankzij snelladers geraak ik vlot vanuit Limburg tot in de Westhoek en terug. Zodra je met een elektrische wagen gereden hebt, is iedereen snel overtuigd dat het veel aangenamer en stiller is. Dat hoor ik bijvoorbeeld ook van de buschauffeurs bij De Lijn die met elektrische bussen rijden. Ik ben alleszins een believer. Hopelijk kunnen we met de premie ook de particulier overtuigen.”