Vrienden van vroeger terugzien

Dankzij het internet en de sociaalnetwerksites is het vandaag erg makkelijk om vrienden van vroeger terug te vinden of jeugdliefdes op te sporen en weer met hen af te spreken. Maar wat mag je van zo’n weerzien verwachten?

Vandaag is het zo ver. Een mix van stress en opwinding nemen de bovenhand. Dertig, veertig of zelfs vijftig jaar nadat je de school of de universiteit hebt verlaten, maak je je op voor een reünie. Of je jeugdliefde – om wie je ooit bittere tranen hebt gehuild – heeft je als vriend toegevoegd op Facebook en stelt voor om samen een kop koffie te gaan drinken, gewoon om bij te praten.

Steeds vaker halen vrienden na een lange pauze de banden weer aan. En bloeien liefdesrelaties terug op omdat het vuur nog ergens is blijven smeulen. Als het dan ook meteen weer klikt, is dat mooi meegenomen. Maar verwacht in eerste instantie niet al te veel van zo’n weerzien. Bekijk het met de nodige nuchterheid, kwestie van nadien niet al te teleurgesteld achter te blijven. Want de herinneringen die je aan relaties uit het verleden hebt, stroken vaak niet meer met de werkelijkheid.

Vervlogen en ingebeeld verleden

“We doen er in dit geval goed aan om ons geheugen te wantrouwen. Dat is namelijk erg soepel en selectief”, waarschuwt klinisch psycholoog Jérôme Vermeulen. “Vaak hebben we de neiging om het verleden en relaties van vroeger te idealiseren: we hebben de indruk dat alles toen prima, ja zelfs beter was. Maar dat is uiteraard allesbehalve objectief.” Op zich kan het geen kwaad om met een zekere nostalgie terug te denken aan vroeger. Zolang je maar beseft dat ook dan niet alles rozengeur en maneschijn was.

Maar zelfs al hadden we het geheugen van een robot, dat in staat is om het verleden met precisie vast te leggen, dan nog is het een illusie te denken dat we na decennia de draad van een vriendschapsrelatie opnieuw kunnen oppikken waar ze is gestopt.

“We hebben een gevoel van continuïteit, we denken dat we nog altijd dezelfde zijn”, aldus nog de psycholoog. “In werkelijkheid blijven we een leven lang evolueren. Ons temperament en onze persoonlijkheid blijven in grote lijnen dezelfde, maar voor het overige zijn we absoluut niet meer wie we vroeger waren. Wie voormalige klasgenoten of een jeugdliefde terugziet, ontmoet mensen die ingrijpend veranderd zijn. Vandaar dat je zo’n weerzien eigenlijk het best ziet als een allereerste ontmoeting. Het kan klikken, maar het kan evengoed uitdraaien op een teleurstelling.”

De eersten zullen de laatsten zijn

Soms val je van de ene verbazing in de andere. Je herinnert je nog levendig die populaire jongere wie het geluk leek toe te lachen. Of de eeuwige zondebok, de pechvogel die de mislukkingen opstapelde en gepest werd. Maar dat tij kan met de jaren helemaal keren. Véronique Nisenbaum: “Wetenschappelijk bewijs is er niet, maar vanuit mijn praktijkervaring durf ik te stellen dat jongeren die met frustraties zitten en niet meteen krijgen wat ze willen, later niet zelden evolueren naar mensen met een ijzeren wil die revanche willen nemen op het leven. Pesten werkt destructief, maar dwingt je ook om te evolueren. Het is dus niet per se de populairste van de klas die het verste raakt in het leven. Wie alles in de schoot geworpen krijgt, heeft niet geleerd om te vechten en gaat op zijn lauweren rusten...”

Dat verklaart waarom het schriele jongetje met het brilletje, dat nu en dan werd afgerost tijdens de speeltijd, op de klasreünie een bedrijfsleider of televisiepersoonlijkheid blijkt te zijn, die de ooit zo ‘knappe’ Patrick – nu kaal, met bierbuik en zonder enig gevoel voor humor – compleet overschaduwt.

Ook zinvol als het misloopt

Je moet van zo’n weerzien dus niet meer maken dan het is: een kans om je sociale netwerk uit te breiden, eerder dan een duik in het verleden. “Uiteraard speelt het gemeenschappelijke verleden een rol, maar je zal de tijd moeten nemen om je vrienden van toen opnieuw te leren kennen, om te ontdekken wat er in hun leven zoal gebeurd is”, voegt gedragspsychologe Véronique Nisenbaum er aan toe. “En klikt het niet meer, dan moet je je daar bij neerleggen. Helemaal zinloos is zo’n weerzien nooit: het laat je toe een minirouwproces door te maken en een punt te zetten achter een relatie die nooit deftig werd beëindigd. Het komt erop neer dat je een levensfase afsluit, om beter verder te kunnen.”