Woonzorgcentra niet te spreken over nieuwe bezoekregeling

Zelden heeft een maatregel zoveel stof doen opwaaien als de ‘verzachting’ van het bezoekverbod aan woonzorgcentra. De Veiligheidsraad besliste dat 1 persoon per inwoner op bezoek mag komen. “Onbegrijpelijk”, “Onhaalbaar”, “Chaos”... zijn slechts enkele van de reacties vanuit de woonzorgsector zelf.

Inwoners van woonzorgcentra en centra voor personen met een handicap, instellingen van de bijzondere jeugdzorg of psychiatrische instellingen zullen bezoek mogen krijgen van één persoon, op voorwaarde dat deze persoon de laatste twee weken geen symptomen heeft gehad. Het moet wel steeds om dezelfde persoon gaan en die zal ook afstandsmaatregelen in acht moeten nemen. Tot zover de nieuwe beslissing van de Veiligheidsraad die gisteravond bekend werd gemaakt.

Kwetsbaren worden nog kwetsbaarder

Koepelorganisatie Zorgnet-Icuro reageerde meteen: “Dit is absoluut geen goede beslissing. Dit zal de meest kwetsbaren nog kwetsbaarder maken.

Nog voor de algemene coronamaatregelen van kracht waren, werd de moeilijke beslissing genomen om de bewoners van de woonzorgcentra te beschermen en te vermijden dat ze besmet zouden raken via familie en kennissen: de woonzorgcentra gingen op slot. Moeilijk voor de bewoners en de families, maar zeer noodzakelijk. Ondanks de lockdown ontstonden in de afgelopen weken in steeds meer woonzorgcentra besmettingshaarden. Het virus blijkt veel besmettelijker dan gedacht en komt binnen via het personeel.

“Vorige week was voor de woonzorgcentra een bijzonder moeilijke week”, stelt Zorgnet-Icuro in haar reactie. “Na aandringen besliste de overheid om systematisch te gaan testen in een eerste groep van 85 woonzorgcentra. Vandaag werden daarvan de eerste resultaten bekend gemaakt. Daaruit blijkt dat 20% van de bewoners positief test en 16% van het personeel. Bovendien blijkt dat 13% van de positief geteste personeelsleden totaal geen symptomen vertoont. De woonzorgcentra proberen nu uit alle macht om besmette bewoners te isoleren van de niet-besmette, en een verdere verspreiding van het virus te voorkomen. Medewerkers en families zijn ongerust en angstig over hoe de situatie verder zal evolueren.

En nu blijkt plots, na de bijeenkomst van de Veiligheidsraad, dat er opnieuw bezoek zal worden toegelaten. Voor de directies van de woonzorgcentra voelt het als een kaakslag, na alle problemen van de afgelopen week. Wij vragen ons sterk af hoe het al zwaar overbelaste personeel dat in de praktijk in goede banen zal kunnen leiden. Hoe zullen de nodige beschermingsmaatregelen kunnen toegepast worden? Zorgnet-Icuro is van oordeel dat deze maatregel véél te vroeg komt. Uiteraard begrijpen wij dat bewoners al weken geïsoleerd zitten en snakken naar contact. Maar dit is een fundamentele afweging van volksgezondheid. De deuren letterlijk openzetten betekent ook de deuren wagenwijd openzetten voor het virus, meer besmettingen en meer kwetsbare ouderen die hieraan zullen sterven.”

De koepelorganisatie besluit: “Wij zullen onze leden-woonzorgcentra dan ook adviseren deze maatregel niet toe te passen en – tot de situatie gestabiliseerd is – geen bezoek toe te laten.”

Uitstellen en voorbereiden

Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke stelde meteen daarop via een bericht op Twitter voor om de beslissing rond het toegelaten bezoek aan woonzorgcentra en andere voorzieningen “uit te stellen en goed voor te bereiden”.

“Het bezoek aan woonzorgcentra en andere voorzieningen moet heel doordacht gebeuren. Laat ons daarom die beslissing uitstellen en goed voorbereiden. In overleg. Te belangrijk om snel-snel te doen”, tweet Beke.

Beke zei eerder op het VRT-journaal dat hij begrijpt dat het in deze omstandigheden belangrijk is om een goed evenwicht tussen welzijn en volksgezondheid na te streven. Hij wijst ook op de eenzaamheid die voor veel rusthuisbewoners zwaar doorweegt. Maar de minister beseft ook dat het geen gemakkelijk uit te voeren maatregel wordt, “dit wordt een huzarenopdracht”.

“Dit leidt tot totale chaos”

Vlozo, de sectororganisatie die de uitbaters van private ouderenvoorzieningen vertegenwoordigt, reageert eveneens uiterst verbaasd op de beslissing van de Veiligheidsraad. “Deze beslissing is zonder enig overleg met de sector tot stand gekomen en zal leiden tot een totale chaos in woonzorgcentra”, stelt de organisatie. Ook Vlozo adviseert haar leden om voorlopig geen gevolg te geven aan de richtlijn.

“Dit klinkt mooi in theorie, maar heeft grote praktische gevolgen voor de dagdagelijkse werking van woonzorgcentra”, aldus Geert Uytterschaut (voorzitter Vlozo) en Véronique De Schaepmeester (gedelegeerd bestuurder Vlozo). “Dit betekent namelijk dat extra beschermingsmateriaal voor bezoekers nodig is, iets waar momenteel een groot gebrek aan is. Bovendien hebben we ook extra personeel nodig om bezoekers te begeleiden, terwijl we momenteel al met een tekort aan personeel zitten. De eerste verantwoordelijkheid van ons schaarse personeel is trouwens om vooral goed zorg te dragen voor onze residenten. Tot slot dreigt deze plotse maatregel het aantal covid-besmettingen verder in de hand te werken. Bezoek kan immers het virus binnenbrengen in woonzorgcentra waar geen of weinig Covid bestaat, aangezien het onmogelijk te controleren valt of een bezoeker gedurende 14 dagen al dan niet ziektesymptomen heeft gehad.”

“Compleet onaanvaardbaar”, zegt ook VVSG-woordvoerster Nathalie Debast. “Dit is niet het moment voor het personeel om dit erbij te nemen. Wie op bezoek komt, zou men bijvoorbeeld moeten monitoren. Men is zich compleet niet bewust wat gaande is in de woonzorgcentra. Dit is onuitvoerbaar. Men kan dit in de praktijk niet realiseren”, klinkt het ook.

Wilmès: “Bezoek aan rusthuis is mogelijkheid, geen verplichting”

Ondervraagd over deze beslissing tijdens het late nieuws op VTM, reageerde Premier Sophie Wilmès: “Bezoeken aan rusthuizen zijn een mogelijkheid en geen verplichting.”

Ook Vlaams minister-president Jan Jambon zat in de studio. Hij erkende dat de beslissing om per bewoner één bezoeker toe te laten in de rusthuizen er gekomen is zonder overleg met de sector. “Dat overleg, om na te gaan hoe dit uitgevoerd moet worden, zal er in de komende dagen en weken komen. Er is ook niet gezegd dat die maatregel onmiddellijk moet ingaan”, aldus nog Jambon.

In De Ochtend op Radio 1 herhaalt premier Sophie Wilmès de boodschap dat bezoek toelaten in de woonzorgcentra een mogelijkheid is en geen verplichting. “Bezoekers in woonzorgcentra toelaten, moet niet snel-snel gebeuren, het is een mogelijkheid. Ik zie hoe onmenselijk de situatie nu is en daar moeten we iets aan doen. En of dat nu vandaag, morgen of over een aantal weken gebeurt, dat is geen probleem. Maar er moet iets gebeuren.” Ze had het over een “probleem van communicatie en tijd, dat wel in orde zal komen”.