Wouter Torfs: ‘Dit voelt als een logische stap’

Na 33 jaar aan het hoofd van de gelijknamige schoenwinkelketen, kiest de beste werkgever van het land niet voor een klassiek pensioen, maar smijt hij zich voluit voor een nieuw sociaal engagement als voorzitter van de Centra Algemeen Welzijnswerk.

Aan de wanden van het onthaal hangen de talloze awards die Schoenen Torfs won als werkgever van het jaar. Tien keer waren ze laureaat in ons land en één keer sleepten ze, dankzij hun bijzondere bedrijfscultuur, ook de Europese titel in de wacht. Voor afscheidnemend CEO Wouter Torfs (64) begon het verhaal ruim drie decennia geleden, toen hij op uitdrukkelijke vraag van zijn grootmoeder de fakkel van het familiebedrijf overnam en het vervolgens uitbouwde tot een schoenenimperium.

Officieel ga je met pensioen, maar eigenlijk is het eerder een soort loopbaanswitch, want als voorzitter van de Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW) wil je ook nu weer een verschil maken?

Wouter Torfs: Eind januari maak ik mijn kasten hier leeg en ben ik van plan om mij als voorzitter van de CAW sterk te engageren. Bij Torfs zag ik mezelf ook als een sociale ondernemer en dit voelt aan als een logische stap. Ik ben klaar voor iets nieuw. Ik wil er absoluut voor zorgen dat de CAW meer bekend raken bij een breder publiek, waardoor we ook meer slagkracht krijgen bij het beleid. Want laat ons niet flauw doen: we kunnen enkel iets realiseren dankzij subsidies. Dit is een prachtige organisatie met ruim 2.900 medewerkers en bijna evenveel vrijwilligers rond eerstelijns psychologische en sociale hulpverlening, die nog te weinig een gezicht heeft. Ik pleit daar zelf ook schuldig aan. Voor ik voorzitter werd, dacht ik ook nog dat die C voor christelijk stond (lacht). Dat is totaal niet het geval! Die hulpverleners leveren fantastisch werk, maar hun beroep geniet veel te weinig maatschappelijke waardering.

Had je al tijd om je wat in te werken? Ben je misschien al wat welzijnsini- tiatieven gaan bezoeken?

Ik heb al enkele werkingen bezocht, zoals een doorgangshuis, een adviescentrum voor jongeren in nood, en ik ben ’s avonds eens gaan meedraaien bij de dak- en thuislozenopvang. Telkens ben ik aan tafel geschoven met hulpverleners en cliënten. Fantastische ervaringen waardoor ik in contact kwam met totaal andere werelden, die wij te weinig zien, maar die nochtans heel dichtbij ons staan. In ons land leven zo’n 1,6 miljoen armen. Dat zijn ook mensen die met ons aan de schoolpoort staan. Samen met de nieuwe algemeen directeur ben ik van plan om alle politici te bezoeken en hen uit te leggen waar we voor staan. De grote shift die we daarbij willen maken is een verschuiving van de doelgroep. Vroeger profileerden de CAW zich vooral als organisatie voor kwetsbaren, maar we willen er zijn voor iedereen op een kwetsbaar moment in het leven. Dat kan ons allemaal overkomen.

Vanwaar dit sociaal engagement? Ook bij Schoenen Torfs installeerde je al een warme bedrijfscultuur met aandacht voor de mensen.

Ik heb altijd gevonden dat een bedrijf oog moet hebben voor het welzijn van zijn medewerkers. Ook vanuit de overtuiging dat als je zorg draagt voor je mensen, zij dat ook zullen doen voor het bedrijf. Dat past in een holistische visie op mensen. Je kan van een medewerker niet verwachten dat die binnenkomt en de jas van zijn privéleven aan de kapstok hangt om de boekhouding te doen. Als er thuis iets misloopt, knaagt dat aan iemand en als daar ook op de werkvloer ruimte voor is, kan het net helpen om daarmee om te gaan.

Schoenen Torfs speelt op dat terrein een voortrekkersrol. Jullie geven onder meer werknemers een dagje vrij voor hun verjaardag en vieren successen samen. Waar haalde je de inspiratie?

Het is een kwestie van creatief zijn en telkens zoeken naar nieuwe initiatieven. Een van mijn verste herinneringen hieromtrent is dat we ooit beslisten om de totale dagopbrengst te verdelen onder al het personeel. Als een soort Sinterklaasgeschenk. We hadden dat vooraf begroot op 50.000 euro en we klopten uiteindelijk af op 80.000 euro die dag. Het Foertdagske dat we invoerden is geen gewone verlofdag, maar echt bedoeld om aan jezelf te besteden, als pure me-time. We hebben een groot vertrouwen in onze werknemers, zonder naïef te zijn. Natuurlijk worden er hier ook al eens mensen ontslagen, maar ik vind dat je als bedrijf de eerste stap naar je mensen moet zetten. Vertrouwen geven is vertrouwen krijgen. Dat is heel wat anders dan de boutade dat je vertrouwen eerst moet verdienen. Die cultuur van vertrouwen is altijd in ons DNA gebleven, ook toen het bedrijf doorheen de jaren sterk is gaan groeien.

Heb je die sociale reflex van thuis uit meegekregen?

Bij mijn grootouders, die vanuit Lier met een schoenwinkel begonnen zijn, heb ik dat altijd gezien. Daar aten de winkeldochters, zoals dat toen heette, op zaterdagmiddag met de familie mee stoofvlees met frieten. Een van de uitspraken van mijn bomma was: ‘Een goed woord doet zoveel meer dan een kwaad woord’. Waarmee ze bedoelde dat aanmoedigen en waarderen veel meer uithalen dan controleren en straffen. Wij hebben dat op grotere schaal toegepast.

Met welk gevoel ga je hier eind januari de deur dichttrekken?

Dankbaarheid zal het overheersende gevoel zijn, omdat ik dit mee heb mogen realiseren. Erkentelijkheid ook naar mijn familie, omdat ze me deze kans hebben gegeven. En natuurlijk ook wel wat trots om het economische resultaat, maar nog meer om het sociale verhaal dat we hebben geschreven. Eventjes fier terugblikken heb ik in al die jaren nooit echt gedaan, moet ik bekennen. Na elk succes was het meteen op naar de volgende uitdaging. Nu voel ik dat het moment gekomen is om wel stil te staan en te kunnen vaststellen dat het toch ‘schoon’ is geweest. De volgende generatie die overneemt, hoeft het zeker niet op dezelfde manier te doen. Ik hoop alleen dat de cultuur van mensgerichtheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen overeind blijft. Maar daar twijfel ik niet aan met Lise (Conix, nicht van Wouter Torfs en toekomstige CEO) aan het roer.

Nog een reden waarom mijn vertrek goed voelt, is dat ik niet meer mee ben met de radicale digitalisering in ons vak. Mijn digitale versheidsdatum is al een poos overschreden. Als ik digitale marketeers hoor praten, is dat Chinees voor mij. Wat ik mijn opvolgers wel op het hart druk, is dat ze ook in de winkels moeten blijven komen en rechtstreeks praten met medewerkers en klanten om de vinger aan de pols te houden. Daar zie je dingen die je nooit van een computer verneemt.

Zal je je ook wat opgelucht voelen, nu de dagelijkse stress wegvalt?

Een beetje wel, want er valt natuurlijk een last van mijn schouders. Maar ik ben eigenlijk niet zo’n stresskonijn. Vroeger wel. Ik kon humeurig zijn, zelfs in die mate dat mijn stemming woog op de sfeer in het bedrijf. Ik ben daar ook enkele keren op aangesproken en heb toen ingezien dat het anders moest. Rond mijn dertigste was ik zoekende en ben ik veel aan mezelf beginnen werken. Talloze cursussen heb ik gevolgd rond persoonlijke ontwikkeling en meditatie, wat mij onder meer inzicht heeft bijgebracht in mijn gepieker en humeurigheid. Met ouder worden is dat gemilderd. Dat is een groot voordeel, al zijn er nog van die momenten dat het opspeelt.

Je deelt ook een bijzondere traditie met je kinderen, met wie je elk apart één keer per jaar een diepgaand gesprek voert bij een lekker etentje.

Ik ben daarmee gestart toen de oudste 12 jaar was en ik ben dat blijven doen. Dat heeft als belangrijkste doel om uit te spreken dat ik hen graag zie en om te horen hoe het echt met hen gaat. Tegen kleine kinderen zeggen we dat vaak, maar ook als ze ouder worden blijft dat heel waardevol vind ik. Aan tafel met de hele familie komt het er vaak niet van om het over heel persoonlijke dingen te hebben. Ik ben van plan om die traditie voort te zetten en ze later ook uit te breiden naar de kleinkinderen.

Wat staat er nog op je verlanglijstje voor na je pensioen?

Meer tijd doorbrengen met mijn kleinkinderen staat zeker ook bovenaan. We hebben er twee en nog twee op komst. Het is een huizenhoog cliché, maar ik vind het een ongelofelijk cadeau in het leven dat ik dat opgroeien opnieuw, maar dan op een andere manier, mag meemaken. Let wel: zo’n dagje oppassen of op uitstap met twee kleintjes, dat is ook zwaar, maar dat geeft tegelijk zo’n onbeschrijflijk geluk. Meteen na mijn afscheid trek ik samen met mijn vrouw een maand naar Thailand en verder wil ik elke maand een week vrijhouden om er bijvoorbeeld eens met de camper op uit te trekken. Misschien komt er ook nog een boek.

Ik hoef je niet te vertellen dat vooral vrouwen een zwak hebben voor schoenen. Het geluksgevoel van nieuwe schoenen wordt wel eens vergeleken met verliefdheid. Vanwaar die psychologische kracht?

En dat vraag je aan een man? (lacht) Nieuwe schoenen is jezelf verwennen zonder dat het enorm veel geld hoeft te kosten. Maar de juiste schoenen boosten ook je zelfvertrouwen. Een vrouw die een passend paar koopt onder haar outfit, staat ook mentaal sterker in haar schoenen en straalt dat ook uit. Door empathisch te luisteren en te adviseren kan je als schoenenverkoper echt bijdragen tot wellbeing. In feite is dat ook al een beetje welzijnswerk.