7 manieren om Stilte te vinden

Ssssst. Dit is geen oproep om te zwijgen maar een uitnodiging om de positieve kanten van de stilte te (her)ontdekken.

1 Leg een stil laagje over je dagelijks leven

“Ik ontdekte mijn behoefte aan stilte vanaf de eerste werkdag in het vernieuwde kantoorlandschap van de redactie. Ik voelde me net een kleuter op zijn eerste schooldag. Overdonderd door de drukte van een enorme speelplaats. Dat gevoel is nooit echt weggeëbd”, vertelt VRT-journaliste Kristien Bonneure, die verschillende paden naar de stilte vond.

“De wereld is zowel op als naast het werk zoveel drukker geworden. Stilte is een almaar schaarser goed. Altijd en overal is er mentaal of ander lawaai. Ik werd het ook moe om constant die toevloed aan prikkels te moeten filteren. De rust, de tijd en de ruimte om informatie te laten bezinken ontbraken. Om dat terug te vinden, tracht ik via kleine ingrepen een stil laagje te leggen over mijn dagelijks leven. Dat hoeft niets groot of bijzonder te zijn.”

“Ik sta zo’n 30 minuten vroeger op dan mijn huisgenoten. Om te genieten van de actieve ochtendstilte, voor het huis tot leven komt. Sommigen kiezen ervoor om dan te mediteren. Ik hou het op praktisch bezig zijn: de tafel dekken, boterhammen smeren. Pas om 7 uur haal ik de krant, zet ik de radio aan voor het ochtendnieuws en laat ik bewust de geluiden van de buitenwereld binnen. Dat stille half uur bezorgt me een pak energie.”

2 Beleef een stille lunch

Nog een manier om stilte te integreren is eens alleen lunchen. Of samen met collega’s, maar in stilte. Die stille maaltijd schept een speciale band, een soort verbondenheid. “Zonder woorden verloopt de interactie anders en worden andere zintuigen aangesproken. Zo gaan mensen spontaan gebaren gebruiken om te communiceren. Wil je nog wat brood? Geef ik het fruit door?”, aldus Bonneure. Nadat de stilte verbroken wordt, bijvoorbeeld met een klein belletje zoals in het klooster, beginnen mensen weer heel voorzichtig met elkaar te praten. “Door niet te praten, proef je ook het eten veel intenser. Met als gevolg dat er ook meer wordt gegeten.”

3 Laat lege plekken in je planning

“Thuis hangt er een groot schema met daarop de planning van alle gezinsleden. Ik laat in dat schema nu bewust lege gaten vallen. Dat is ruimte voor ongeplande dingen,” zo omschrijft Kristien Bonneure de dagindeling. Het stil maken is zeker geen verloren tijd. Het is eerder gewonnen tijd. Sommigen omschrijven het als tussentijd. Dat klopt. Het is de tijd die onder alles loopt en die helemaal van jou is. Het komt erop aan die tijd aan te boren omdat hij net energie geeft. “Het laatste wat ik wil, is dat stilte zou uitgroeien tot een hype, een luxeproduct. Het moet net bereikbaar blijven voor iedereen. Ik zou het zalig vinden als de vele leegstaande kerken en andere ongebruikte gebouwen worden opengesteld voor stiltemomenten.”

4 Wandelen zonder woorden

Stilte zoeken betekent niet altijd stil zitten. Je kan ook actief stil zijn: wandelen, yoga, tai chi. Bij deze bewegende vormen van stilte ben je gefocust op je lichaam. Dat is een gemakkelijker manier om met stilte te starten dan ineens een uur zwijgend op een kussen plaats te nemen.

“De natuur intrekken werkt voor mij even goed. Dan draai ik instant de knop om. Het hoeft zelfs niet stil te zijn in de strikte betekenis van het woord. Achtergrond- of natuurgeluiden heb je op de meest afgelegen plekken in ons land. Dat doorbreekt het gevoel van stilte niet. Ik heb voor mijn zoektocht echte stiltegebieden bezocht. Fijne ervaringen, maar ze liggen niet meteen naast mijn deur. Bij gebrek aan stille bossen, wandel ik langs het kanaal. Alleen, met twee of in een kleine groep”, verduidelijkt de VRT-journaliste.

Er bestaan ook georganiseerde stiltewandelingen. De enige wilsdaad die je daarbij moet doen is beslissen om niet de hele weg vol te kletsen. Laat de woorden verdampen en je zal merken dat dit een grote rust geeft. Alles gaat vanzelf liggen in je hoofd. “Ik heb al ervaren dat op zo’n momenten oplossingen naar boven komen voor problemen, waarover ik al een poos piekerde. Dat lukt niet altijd. Het hoeft ook niet. Laat gewoon de gedachten opkomen.”

5 Schrijf een trage brief

Een bijzondere stilte-ervaring is het project Trage post van vzw Waerbeke en cultuurhuis deBuren waarbij je een brief kan schrijven aan de volgende generatie. Die brief wordt bijgehouden tot 2030 en dan bezorgd aan de bestemmeling. “Ik heb een brief gepend aan mijn misschien ooit bestaande kleindochter”, zegt Kristien Bonneure en citeert een fragment: “Ik hoop dat jij ook op zoek gaat en dat je niet te snel vindt. Dat je tijd verspilt, dagdroomt, aanmoddert, flaneert langs braakliggende velden en misschien op die manier wat inzichten krijgt. Ik hoop het, maar ik ben er eigenlijk zeker van. Wat er ook veranderd is in 2030, veel zal hetzelfde zijn.” Zo’n brief maakt je ervan bewust dat je niet het centrum van het universum bent maar een schakel in de stroom van generaties.

6 Zwijgen is niet asociaal

“Mensen die stilte zoeken, hebben soms de reputatie asociaal of intolerant te zijn. Maar uit de gesprekken die ik met stiltezoekers had, blijkt dat ze vaak erg verdraagzaam zijn, ook al zijn ze gevoelig voor geluiden. Het zijn niet de mensen die bij elke manifestatie in de stad aan het protesteren slaan”, weet Bonneure.

“De weldaden van stilte kan je niet in één definitie voor iedereen vatten. Toch geloof ik dat onder die verschillen wel een gemeenschappelijke laag schuilgaat. Het is te gemakkelijk om te zeggen dat stilte gelijkstaat met geluk maar er is zeker wel een link tussen de twee. Op voorwaarde dat het gaat om zelf gekozen stilte. Gedwongen stilte is een heel ander verhaal. Dan kan het net heel confronterend zijn. Of synoniem voor eenzaamheid. Zo reageerde mijn vader, die weduwnaar is, op mijn boek. Hij begreep mijn positieve houding eerst niet. Voor hem weegt de stilte soms loodzwaar. Dat klopt natuurlijk ook.

7 Stilte voor gevorderden

Stille retraites, in stiltehoeves en kloosters zijn een meer gevorderde vorm van stiltebeleving. “Dat is niet aan mij besteed. De eerste keer dat ik op retraite ging, was ik behoorlijk nerveus voor de verveling of plotse angsten. Je zit daar zonder communicatiemiddelen en ook lezen wordt afgeraden. De dagen waren stil maar wel gestructureerd en georganiseerd. Voor mij waren het erg heilzame ervaringen. Het leert je ook tevreden te zijn met jezelf, zonder de anderen”, heeft Bonneure ervaren.

Stil leven – Kristien Bonneure – Lannoo – € 19,99 – isbn 9789401412865

Kari Van Hoorick

Kristien Bonneure: “Stilte verdiept, verbindt, heelt, verheldert, mildert, geeft rust, tijd en ruimte, maar is soms verdomd moeilijk.”