Te veel openheid werkt als een boomerang

Kijk uit met wat je achterlaat op sociale media, want dat kan gevolgen hebben voor je werk, je verzekeringen,... En wat als anderen iets over jou posten dat je eigenlijk niet wil? Kan je dat er weer af laten halen?

Op het werk

Mag je werkgever het gebruik van sociale media tijdens de werkuren aan banden leggen?

Bart van Besien, jurist bij Sirius Legal en gespecialiseerd in mediarecht: “In principe heeft hij dat recht. Toch zorgt de werkgever best voor een goed uitgewerkt sociale mediabeleid met concrete richtlijnen over wat wel en niet kan, ook wat betreft de privacyverwachtingen. Hij licht zijn werknemers ook best duidelijk in dat hij het recht heeft hun gebruik van sociale media te controleren en wat de sancties zijn bij inbreuken. Zo kunnen ernstige inbreuken op het sociale mediabeleid worden opgenomen in een lijst van feiten die tot ontslag om dringende redenen kunnen leiden. Als je werkgever controleert, betekent dit ook dat hij aangifte moet doen bij de Privacycommissie als hij persoonsgegevens verwerkt, en bij systematisch controleren is dat steeds het geval. Als het gaat om losse, individuele controles is dit niet nodig.”

Is via je Facebookpagina kritiek uiten op je baas een reden voor ontslag om dringende redenen?

Bart van Besien: “Werknemers mogen hun mening uiten en zich kritisch uitlaten over hun werkgever. Maar dat wil niet zeggen dat je het recht hebt om je werkgever, je baas, je collega’s, klanten of toeleveranciers te beledigen of schade te berokkenen. Het Belgisch arbeidsrecht somt een aantal plichten voor werknemers op, waaronder het behartigen van de belangen van de werkgever, respect tonen en instructies loyaal uitvoeren. Laster en eerroof is overigens strafbaar in België. Kritiek via publieke sociale media wordt over het algemeen strenger beoordeeld dan kritiek binnenskamers. Dat geldt zowel binnen als buiten de arbeidsduur en dus ook voor beledigende opmerkingen maken of vertrouwelijk informatie vrijgeven via sociale media.”

“Bedrijven nemen dit best op in het sociale mediabeleid van hun onderneming, in de arbeidsovereenkomst of in het arbeidsreglement. Er bestaat inderdaad rechtspraak waarin de rechtbank oordeelde dat een werknemer terecht om dringende reden werd ontslagen omdat hij negatieve berichten op sociale media plaatste, maar het is moeilijk daar algemene conclusies aan te verbinden. Als er sociale mediarichtlijnen in de onderneming van kracht zijn, heeft de werkgever een grotere kans dat het ontslag om dringende reden door de rechtbank wordt aanvaard. Is er geen sociale mediabeleid, dan heeft de ontslagen werknemer over het algemeen een voetje voor bij de rechter.”

Wat als je werkgever via Facebook ontdekt dat je tijdens je ziekteverlof op stap bent?

Bart van Besien: “Als een werkgever via sociale media kan bewijzen dat een zieke werknemer eigenlijk niet arbeidsongeschikt is (door foto’s van de werknemer in een pretpark, op reis, op een feestje, enz.), dan kan dit tot ontslag om dringende redenen leiden. Al is dit vaak niet evident. Zo moet de werkgever aantonen dat de foto’s dateren van een bepaalde dag, dat de activiteit onverenigbaar is met de arbeidsongeschiktheid, enz. De feiten moeten ook van die aard zijn dat ze elke verdere samenwerking tussen de werknemer en de werkgever onmogelijk maken. Dit is dus een feitenkwestie, die voor elke zaak anders zal zijn.”

Vrije meningsuiting

Mag je kritiek op een bepaalde organisatie of nutsbedrijf op Facebook zetten?

Bart van Besien: “Op grond van de vrijheid van meningsuiting heb je inderdaad het recht dat te doen. Maar die freedom of speech is niet absoluut, je mag anderen niet schaden door middel van smaad, laster en eerroof. Let er dus op dat je online kritiek voldoende op feiten gebaseerd is en een waarheidsgehalte heeft. Formuleer je kritiek ook steeds als een ‘opinie’ en niet als een vaststaand ‘feit’.”

Wat met laster, beledigingen enz. op Facebook, kortom met cyberpesten?

Bart van Besien: “Dergelijke praktijken kunnen niet door de beugel. Het aanzetten tot haat, geweld of discriminatie tegen een persoon of groep kan een strafbare handeling zijn. Dit staat onder meer in het Strafwetboek en de antidiscriminatiewetten van 2007. Cyberpesten wordt nog eens apart strafbaar gesteld door de Wet van 2005 op de elektronische communicatie, maar ook in het Strafwetboek. Als slachtoffer kan je met je klacht naar de politie stappen en een proces-verbaal laten opstellen. Zorg wel dat je bewijsmateriaal hebt – een print of een digitale kopie van de internetpagina – want op het internet kan alles snel weer verdwijnen.”

Verzekeringen

Je post foto’s waaruit blijkt dat je met vakantie bent, en net op dat moment wordt er bij je thuis ingebroken. Kan je diefstalverzekering weigeren om tussen te komen?

Peter Wiels van Assuralia, de overkoepelende organisatie van verzekeraars: “Het klopt dat de antifraudeteams van de verzekeraars soms gebruik maken van Facebook en andere sociale media om verzekeringsfraude op te sporen. Uiteraard mogen zij daarbij enkel openbare informatie raadplegen, berichten die voor iedereen toegankelijk zijn. Wat betreft woninginbraken liggen de zaken anders. Via Facebook met iedereen delen dat je met vakantie bent in het buitenland is geen goed idee, het kan mensen met slechte bedoelingen mogelijk op ideeën brengen.”

“Maar als er dan in je woning wordt ingebroken, heeft dat normaal gezien geen gevolgen voor de werking van je diefstalverzekering. Tenzij je verzekeraar letterlijk in de polis zou vermelden dat informatie verspreiden over je afwezigheid op sociale media kan leiden tot beperking of uitsluiting van de tussenkomst. In dat geval moeten die preventievoorwaarden wel duidelijk in de polis vermeld staan. Maar let wel op: als je verzekeraar of de expert die de schade komt opmeten vaststelt dat je het niet zo nauw neemt met schadepreventie en je daarvoor ook geen inspanningen wil doen, kan je verzekeraar het contract, na afhandeling van het schadegeval, wel opzeggen.”

Filip Godelaine