Voor elk wat wils!

Wereldwijd zijn we bekend om ons bier, maar nergens vind je zo een grote variatie aan brouwstijlen als in België. Een mozaïek van geuren, kleuren en smaken, met vaak verrassende anekdotes en herkomstverhalen.

Bier is het visitekaartje van België, een sterproduct dat liefhebbers van gerstenat ons benijden. Belgische bieren worden overal geroemd en als de beste ter wereld bestempeld. De kwaliteit van onze hopdranken mag dan erkend zijn, het blijft een moeilijke oefening te definiëren wat Belgisch bier precies is.

“Dat is inderdaad een strikvraag”, lacht Fabrizio Bucella (ULB-professor, oenoloog en wijn- en bierspecialist. “Je zou denken: Belgisch bier, da’s bier gemaakt met ingrediënten van bij ons. Maar de meeste brouwers importeren hun hop en hun graansoorten uit het buitenland. Het typisch Belgische moeten we eerder in de creativiteit en het vakmanschap zoeken. De meest eenvoudige manier om uit te leggen wat bier Belgisch maakt, is zeggen wat Belgisch bier niet is!”

Afwijken van het Reinheitsgebot

De meeste historische bieren op het Europese vasteland zijn onmiskenbaar beïnvloed door het Reinheitsgebot, een Duits decreet uit de 16de eeuw met strikte regels over de zuiverheid van het bier. Bier mocht enkel worden gebrouwen met gerst, hop en water! “Gist, dat nodig is voor de fermentatie, was toen nog niet gekend. Daarom komt het in het decreet ook niet voor”, preciseert Bucella.

Deze basiswet vond in de loop der eeuwen ingang in alle landen onder Germaanse invloedssfeer. Ook vandaag heeft het decreet nog altijd een voelbare invloed in de brouwerswereld: de meeste Tsjechische, Duitse maar ook Zuid-Amerikaanse bieren vertonen opvallend grote gelijkenissen, die laatste door de sterke Duitse immigratie. Fabrizio Bucella: “België ligt op het kruispunt van Germaanse en Latijnse beschavingen en werd maar deels door dit decreet beïnvloed. In bepaalde streken konden brouwers zich veroorloven hun productiemethoden, ingrediënten en gistingswijzen te diversifiëren. Precies dat heeft een groot aantal erg uiteenlopende bierstijlen doen ontstaan.”

Met dank aan de trappisten

Begin 19de eeuw telde België zo’n 3.200 brouwerijen, vrijwel altijd familiebedrijfjes met een beperkte afzetmarkt. Belgische bieren kregen stilaan aanzien in het buitenland en dat hebben ze vooral te danken aan enkele abdijen. “Onze trappistenbieren zijn een waardige tegenhanger voor de grootste Franse wijncru’s. Er wordt vandaag ook trappist gebrouwen in andere landen, maar historisch gezien zijn en blijven ze een Belgische vondst. Ze worden gemaakt in kleine hoeveelheden en zonder veel marketing. Hun verkoopstrategie druist in tegen elke logica, maar toch zijn ze erg gegeerd omwille van hun topkwaliteit. Die trappistenbieren hebben in het begin het imago van de Belgische bieren omhoog gestuwd. Ze zijn een afspiegeling van wat ons Belgen samenhoudt: ze zijn afkomstig van drie Vlaamse en drie Waalse abdijen!”

De nieuwe brouwers

Vanaf de jaren ’70 wordt de vraag naar Belgisch bier echt een wereldwijd fenomeen. “Dit schijnbaar gemakkelijke succes heeft ook een keerzijde: de Belgische brouwerijen deden lange tijd weinig aan vernieuwing, net zoals de Fransen lang gewacht hebben om hun wijnsector te innoveren. Er bleven bijna enkel grote brouwerijen over, die op hun lauweren rustten. Maar sinds enkele jaren duiken overal kleine brouwerijen op die vanuit het Belgische erfgoed volop experimenteren met nieuwe bieren. Zij hebben de grote spelers gedwongen hun comfortzone te verlaten.”

Vandaag beleeft het Belgische bier een nieuwe gouden eeuw: meer dan 60 brouwerijen zijn erkend door de beroepsvereniging Belgische Brouwers, maar in werkelijkheid zijn er veel meer brouwers actief. Ons land is nu om en bij de 1.500 verschillende bieren rijk. Zij krijgen binnenkort een heuse tempel: in 2018 wordt het vroegere beursgebouw in Brussel omgedoopt tot Belgian Beer Temple, een initiatief dat zich als de belangrijkste attractie van onze hoofdstad wil profileren!

NICOLAS EVRARD

Wat doorstaat de vergelijking met de Franse grand cru’s? Trappistenbieren!