Vrouwenhart onder stress

Vrouwen hebben een aantal unieke momenten in hun leven waarop ze een signaal kunnen uitzenden dat er een verhoogd risico in het spel is.

Zwangerschap: eerste stresstest en voorspeller

De zwangerschap is meestal de eerste belangrijke stresstest voor het vrouwenhart en kan een uitstekende voorspeller zijn voor latere hart- en vaatproblemen. Het hart moet tijdens deze negen maanden een pak extra werk verzetten. Dr. Gevaert en dr. Meyten: “Voor de meeste vrouwen verloopt alles vlot. Toch kunnen er in deze periode problemen opduiken die goed moeten worden opgevolgd. Zoals een verhoogde bloeddruk. Een groot deel van de vrouwen die daarmee kampen krijgen tijdens de zwangerschap, evolueert op latere leeftijd richting hypertensie. Er is ook een bepaalde vorm van hartfalen, die – eerder zelden – voorkomt op het einde van de zwangerschap of kort erna.”

Verwarrende menopauze

“Tot aan de menopauze is het vrouwenhart beter beschermd dan dat van de man. Dat verandert na de overgang. Vrouwelijke hormonen houden vetten in het bloed onder controle, zorgen voor minder ontstekingsreacties en bloedstolling. Wanneer die hormoonproductie wegvalt, is dat een extra risicofactor. Ook vrouwen die vervroegd in de menopauze komen, moeten hiermee rekening houden. Hormonen toedienen (hormoonsubstitutie) pakt het probleem niet aan. Integendeel. Hormonen die gunstig zijn voor een jonge vaatwand, blijken later ontstekingsreacties te bevorderen en slagaderverkalking te verergeren”, vertelt dr. Meyten.

“Bijkomend probleem is dat tal van klachten sterk op typische menopau-zeverschijnselen lijken. Dat schept verwarring en maakt dat hartaandoeningen niet worden opgemerkt. Een verhoogde bloeddruk bijvoorbeeld, met symptomen zoals hevig zweten of een gejaagd gevoel, wordt wel eens verward met opvliegers. Stap bij twijfel zeker naar de huisarts.”

Het stilvallen van de hormonenproductie doet bij vrouwen na de menopauze ook de cholesterol stijgen. Die bereikt een hoogtepunt rond 60 à 65 jaar. Mannen zijn rond die leeftijd meestal al over hun cholesterolpiek heen. Bovendien heeft een op de twee vrouwen ouder dan 65 jaar een verhoogde bloeddruk. Kortom: meer risico’s op hart-en vaataandoeningen.

Borstkanker

Vrouwen die een bepaalde behandeling tegen borstkanker kregen, lopen meer kans om later hart- en vaatziekten te ontwikkelen. Dat is een vrij nieuwe en groeiende groep. Dr. Gevaert en dr. Meyten: “Bepaalde soorten chemotherapie zoals anthracyclines en herceptine – een combinatie die vaak wordt gebruikt bij borstkanker – kunnen leiden tot verzwakking van de hartspier en hartfalen. Als dat in sterke mate gebeurt, kan dat zelfs een reden zijn om de chemokuur vroegtijdig te stoppen. Soms is die hartzwakte omkeerbaar, soms ook niet. De hartproblemen kunnen ook pas vele jaren later opduiken. Het is belangrijk dat vrouwen die zulke chemokuur kregen hun hart regelmatig laten screenen.”