Wij slapen apart!

In 1929 veroorzaakte de feministische schrijfster Virginia Woolf nog een storm toen ze “een kamer voor zichzelf” opeiste. Vandaag doen we het massaal... maar zonder erover te praten. Zou apart slapen een van de laatste taboes zijn?

Op apart slapen rust wel degelijk een taboe”, zegt psychologe Myriam Wouters die zich in dit onderwerp heeft verdiept. “Het is een geladen punt waar mensen echt niet makkelijk over praten. Vaak is dat omdat ze vrezen dat de buitenwereld daaruit zou concluderen dat het niet goed meer gaat in hun relatie.

De reden om apart te gaan slapen kan nochtans heel triviaal zijn: snurken, een verschillend dag-nachtritme, overvloedig woelen in bed, het gevecht om het dekbed. Als partners gedurende langere tijd met dergelijke zaken geconfronteerd worden, kan dit tot slaapproblemen of tot een slaaptekort leiden, met veel irritatie tot gevolg, zowel overdag als ’s nachts.

Nu is slapeloosheid op zich al een probleem dat de levenskwaliteit ern-stig kan aantasten en de persoon prikkelbaar maken overdag, maar als daar nog bijkomt dat de partner aan de basis van die slapeloosheid ligt, kan dat nog meer spanningen veroorzaken. Het kan de relatie op termijn zelfs compleet verzieken. En het kan de intimiteit schaden, want samen naar bed gaan krijgt dan een wrange bijsmaak, terwijl het een belangrijk intiem moment zou kunnen zijn. In die gevallen zal apart slapen eerder voor een toenadering zorgen dan voor een uit elkaar groeien.”

Twee ‘master bedrooms’: een trend

Een vrij recent onderzoek aan de universiteit van West-Engeland bevestigt dat heel wat relaties te kampen hebben met ernstige slaapconflicten. Dr. Philippe Snauwaert, psychiater verbonden aan de Slaapkliniek van het Sint-Lucasziekenhuis in Brugge wordt geregeld geconfronteerd met dit fenomeen: “Niet minder dan 10% van de Britse vrouwen die behandeld worden voor een depressie halen aan dat de oorzaak een slaapprobleem is, te wijten aan een snurkende partner. De snurker zelf ondervindt daar meestal geen last van maar de slaapkwaliteit van de partner wordt dermate beïnvloed dat hij er op termijn psychisch onderdoor gaat. Naast het snurken kan de slapeloosheid uiteraard ook veroorzaakt worden door andere factoren, zoals dat man en vrouw een verschillend slaappatroon of een ander dag-nachtritme hebben. Er zijn nu eenmaal ochtend- en avondmensen. Of doordat één van de twee in ploegen werkt, overvloedig woelt in bed of aan een ziekte lijdt zoals het restless-legssyndroom.

Wanneer deze mensen er dan voor kiezen apart te gaan slapen, heeft dat natuurlijk niets te maken met het willen afwijzen van intimiteit of een gebrek aan respect voor de partner. Het is gewoon een manier om de levenskwaliteit van de partner die in zijn slaap gestoord wordt, opnieuw te verbeteren. De kwaliteit van de slaap bepaalt immers de kwaliteit van de waak. In deze jachtige tijd – met veel slaapdieven zoals de televisie, het internet en de voortdurende bereikbaarheid per gsm – is een degelijke nachtrust meer dan noodzakelijk. Dat mensen kiezen voor aparte bedden of kamers is dus niet zo vreemd als het op het eerste gezicht lijkt. In nieuwe huizen twee master bedrooms voorzien, is zelfs een trend.”

Een van de laatste taboes

Een trend of niet, over apart slapen wordt zelden of nooit in het openbaar gesproken. Af en toe eens klagen dat de partner snurkt, kan nog net. Vaak gaat dat zelfs met de nodige hilariteit gepaard. Maar dat we niet samen met onze partner slapen, daar komen we liever niet mee naar buiten.

Bovendien is het een beslissing die meestal pas na lange tijd wordt genomen, vaak pas nadat de kinderen het huis uit zijn (want dan komt er een extra kamer vrij) of nadat het probleem proporties heeft aangenomen die we niet meer kunnen negeren. Want in de meeste gevallen neemt de hinder met de jaren toe. Snurken wordt erger met de leeftijd, dat is bekend. En andere slaapproblemen (ziekte, gewrichtspijn, restless legs,...) zullen ook niet spontaan verminderen, tenzij ze iets te maken hebben met de stress die eventueel kan verminderen wanneer de snurker met pensioen gaat, met het werk zelf (ploegenarbeid!) of het dag-nachtritme.

Erover praten zonder te kwetsen

Beslissen om apart te gaan slapen, is nooit evident. “Het is een geladen be-slissing”, weet Myriam Wouters uit haar dagelijkse praktijk. “Want het bed is de plek bij uitstek om intimiteit te beleven. Lekker tegen elkaar aanliggen, ontspannen genieten van mekaars warmte, zich goed voelen bij de ander,... Net in een periode dat de behoefte aan seks bij sommige mensen wat daalt, kan de behoefte aan intimiteit en warmte veel sterker worden. Dat maakt apart slapen nog minder evident: daar gaat immers meestal heel wat discussie aan vooraf. Het risico dat de persoon die niét in zijn slaap gestoord wordt zich afgewezen voelt, is reëel. Temeer daar de idee dat koppels nu eenmaal moéten samen slapen zeer diep geworteld zit in onze cultuur. We stellen frequent vast dat koppels het gesprek daar-over niet durven aan te gaan, omdat de angst om de partner te kwetsen veel te groot is.”

Om al deze redenen is apart gaan slapen een beslissing die je niet neemt zonder de pro’s en de contra’s heel zorgvuldig en samen met de partner tegen elkaar af te wegen. Een beslissing die je zeker niet neemt in een crisismoment, in het holst van de nacht wanneer hij of zij je weer eens urenlang wakker houdt.

“Heel belangrijk is ook dat er andere momenten worden gevonden om van de intimiteit te genieten, die nu nog te vaak geassocieerd wordt met het bed”, raadt onze psychologe aan. “Trouwens, niemand is verplicht om altijd apart te slapen. Het zou een doodzonde zijn om na een feestje of een etentje de gezelligheid niet nog een tijdje te laten voortduren...”

Katrien Vervaele