Fotografie: tips van 5 professionals

Wij vroegen 5 beroepsfotografen, elk gespecialiseerd in een bepaald deelgebied, om hun tips waarmee u aan de slag kunt.

JAN ROOFTHOOFT, NATUURFOTOGRAAF:
“Veel meer dan op de knop drukken”

“Ook al zou ik me hooguit een gedreven amateur willen noemen, nooit had ik kunnen denken dat natuurfotografie mij zoveel voldoening zou geven. Natuurfotografie is zoveel meer dan zomaar een druk op de knop van een camera. Je leert om met veel meer aandacht te kijken naar de dingen om je heen”, legt Jan Roofthooft uit. Wilt u nog genieten van meer van Jans werk en van talrijke tips en een massa informatie over natuurfotografie dan moet u zeker een bezoekje brengen aan zijn website www.natureview.be

ZIJN TIPS

• Leer bewust kijken, kiezen en selecteren om de gewenste beelduitsnede te maken.
• Bestudeer de natuur die je wil fotograferen in boeken, tijdschriften en op internet.
• Heb respect voor het leven van plant en dier. Hun welzijn en leven primeren boven iedere opname. Laat ze waar ze zijn.
• Een echte natuuropname hoort een evenbeeld te zijn van de ware natuur (en niet van een gemanipuleerde natuur of iets in die aard!).
• Leer je camera door en door kennen. Let vooral op de ISO-instelling, sluitertijd en diafragma. Samen zorgen ze voor de juiste belichting.
• Het diafragma bepaalt de scherptediepte. Zorg ervoor dat je opnamen scherp zijn daar waar ze scherp moeten zijn. Speel met scherpte en onscherpte.
• Als je dieren fotografeert zorg er dan voor dat de ogen scherp zijn afgebeeld. Een scherptedieptecontrole op je camera is erg handig.
• Het gebruik van een oerdegelijk statief is in veel gevallen een absolute must. Met een stevig statief kan je haarscherpe opnamen maken. Verkies een statief zonder middenzuil want daarmee kan je heel laag bij de grond fotograferen.
• Als je digitaal fotografeert, let dan op het histogram. Het vertelt je of de belichting van je opname goed zit.
• Werk geduldig maar met karakter. Geef nooit op. Wat tien keer niet lukt, kan misschien bij de elfde keer een succesvolle opname opleveren. Bereid je uitstapjes dus zorgvuldig voor.

FRANK BAHNMULLER, PORTRETFOTOGRAAF:
“Het is fijn als het klikt”

Als portretfotograaf ontmoet Frank Bahnmuller duizend en één mensen, die heel uiteenlopend zijn van aard. “Als portretfotograaf registreer je de emotie van één moment. Een portret waar fototechnisch gezien misschien iets op te zeggen valt, kan toch een ontzettende zeggingskracht hebben. Maar de foto die je als fotograaf het mooist vindt, is niet altijd diegene die de geportretteerde het meest waardeert. De confrontatie met een foto van jezelf roept steeds emoties op, van waardering of afkeuring. Soms kom je bij mensen binnen en voel je je daar meteen goed. Op zulke momenten kiezen we vaak beiden onbewust voor dezelfde foto. Het ‘klikt’ en de camera doet dat dan haast vanzelf ook op het goede moment.”

ZIJN TIPS

• Wees niet bang om bij het kadreren van het beeld stukken van het gezicht te knippen. Durf een compositie te maken en denk niet altijd dat alles op de foto moet staan.
• Zorg bij elke foto, ook al is het een reisfoto, een foto van een mooie kerk, een landschap,... dat er mensen opstaan, niet als minuscule stippen ergens ver in de achtergrond, maar herkenbaar, duidelijk aanwezig. Je zal merken dat je veel gemakkelijker naar die foto’s teruggrijpt, dan naar kiekjes zonder levende ziel.
• Gebruik bij portretfotografie zo weinig mogelijk een flits. Indien het toch noodzakelijk is werk dan met onrechtstreekse belichting door de flits bijvoorbeeld op het plafond of een witte muur te richten.
• Tracht foto’s met harde zon (bijvoorbeeld op het middaguur) te vermijden. Doe liever een stapje opzij in de schaduw. Zo voorkom ja storende, zware schaduwen op de foto.
• Probeer de mensen zo natuurlijk mogelijk te laten zijn. Ga een gesprek met hen aan, doe ze loskomen en maak een hele reeks foto’s met verschillende gelaatsuitdrukkingen waaruit je achteraf de beste en meest sprekende kan halen.
• Wees niet bang om mensen aan te spreken. Voor een portretfoto moet je dichtbij de geportretteerde komen. Verknal geen foto door van mijlenver, soms vanuit een totaal fout standpunt een foto te maken omdat je de persoon die je wil fotograferen niet durft aan te spreken. Als je iemand op een beleefde manier en met respect benaderd zal je zelden op een weigering stuiten.
• Een portretfoto kan heel sprekend worden door de gevoels-, gedachten- en of belevingswereld van de persoon in het beeld te integreren. Dat kan soms door een heel klein detail.

FRANK CROES, CULINAIR FOTOGRAAF:
“Het is prettig om conventies te doorbreken”

Van opleiding is hij plastisch kunstenaar, van huis uit Bourgondiër. Geen wonder dat de voorliefde van Frank Croes uitgaat naar culinaire fotografie en dat de schotels die hij in beeld brengt ware kunstwerkjes zijn die zelfs de grootste asceet doen watertanden. “Elke foto is als een wit doek. Eerst zet je er een lijn op. En op de verwondering die die lijn oproept bouw je verder. Dankzij de digitale fotografie kan je een culinair beeld bijna net zo stelselmatig opbouwen.”

ZIJN TIPS

• Een gerecht eten is een totaal andere ervaring dan een foto maken van een gerecht. Trek dus nooit een foto van een bord van bovenaf zoals je het ziet als het voor je staat om op te eten. Dat is de fout die je ziet op de menukaarten van heel wat Griekse restaurants.
• Er bestaan een aantal regels om een goede foto te maken. Maar het kan juist heel prettig zijn om grensoverschrijdend te werken, om de conventies te doorbreken. Experimenteer, probeer, durf.
• Een foto kadert steeds iets en fixeert dat beeld. Dingen die je op het bord niet storen, kunnen achteraf op de foto wel gaan storen. Let daarop.
• Tegenlicht is bijzonder belangrijk als je voeding fotografeert, maar mag nooit het hoofdlicht zijn. Het tegenlicht moet je een beetje sturen. Zo kan je bijvoorbeeld een blaadje sla een soort transparantie geven waardoor de structuur duidelijk zichtbaar wordt. Of kan je hier of daar op het bord kleine blinkende lichtjes bekomen.
• Tracht met je foto steeds naar de essentie van de kwaliteitsvoedingsmiddelen te gaan. Vermijd allerhande elementen rond en in het bord die de aandacht te veel afleiden.
• Gebruik de voordelen die digitale fotografie biedt. Je kan het resultaat meteen zien en zo de compositie beetje bij beetje opbouwen.
• Trek een foto steeds van zeer dichtbij. Werk met een telelens en een grote opening waardoor je het gerecht kan isoleren van de achtergrond. Gebruik eventueel nog ringen of een balg om tot een minimale scherptediepte te komen en precies te focussen op datgene wat belangrijk is. Speel met scherp en onscherp, dat kan een heel prettig lichtspel geven in het bord.
• Als je een lichte kamer hebt, met een groot raam dat uitgeeft op het noorden, dan kan je ook met daglicht werken. Dat kan een heel zachte belichting van je foto geven.

JOHAN DE MEESTER, REISFOTOGRAAF:
“Goed fotograferen betekent niet snel fotograferen”

Samen met zijn echtgenote vormt Johan De Meester ‘Groenreporters’. Hij maakt de foto’s, zij schrijft er teksten bij. En zoals de naam al laat vermoeden, vertoeven ze meestal ergens in het groen, op reis in eigen land of over de grenzen. Natuur, landschappen, gebouwen, mensen,... Johan brengt van elke trip een pak beelden mee.

ZIJN TIPS

• Als je een onderwerp gevonden hebt dat interessant is, maak dan niet snel-snel een heupshot. Neem de tijd om rond je onderwerp te lopen en het dan van zijn beste kant te laten zien.
• Kies zorgvuldig welke lens je zult gebruiken. Je kunt hetzelfde onderwerp fotograferen met een breedhoek of je kunt juist met opzet letterlijk afstand nemen en een lichte telelens gebruiken. Hierdoor krijg je een totaal verschillend perspectief.
• Probeer niet te fotograferen in de felle zon, want hierdoor krijg je zeer zware en harde schaduwen die de camera onmogelijk kan overbruggen. In de vroege ochtend of in de late namiddag is het licht veel zachter en mooier.
• Als je mensen fotografeert die tegen de zon in staan, krijg je weliswaar een mooie krans van licht in het haar, maar moet je een klein flitsje toevoegen om het gezicht van de persoon op te helderen.
• Op reis kun je veel materiaal gebruiken. Overlaad je echter niet. Kies bewust voor enkele objectieven, zodat je niet de ganse dag met kilo’s materiaal moet zeulen.
• Ben je een pietje-precies in je fotografie, gebruik dan altijd een statief. Als je met statief werkt, kun je rustig de tijd nemen om alle storende elementen weg te werken door je standpunt aan te passen.
• Wees niet te zuinig met je opnamen. Zeker als je digitaal werkt kun je erop los schieten, zonder bijkomende kosten. Maar, let wel, als je thuiskomt met 3000 opnamen, staat je nog een hoop werk te wachten.
• Bij het fotograferen in donkere gebouwen zoals kerken, kun je beter de gevoeligheid van je camera (ISO-waarden) verhogen naar 400 of zelfs 800 (alleen bij digitale camera’s!) dan de cameraflits te gebruiken. Cameraflitsen zijn in dit geval ontoereikend.
• Fotografeer je een landschap of een zeezicht, let er dan altijd op dat je horizon perfect horizontaal is.

VIVIANE JOAKIM, KUNSTFOTOGRAFE:
“Er moet een vertrouwensband zijn”

Diverse verblijven in het buitenland en activiteiten in de sociale sector, hebben bij Viviane Joakim ontegensprekelijk sporen nagelaten. Haar werk straalt een perfecte harmonie uit tussen mens en beeld. De gevoeligheid waarmee zij onder meer de bewoners van een psychiatrische instelling in Oekraïne op de gevoelige plaat vastlegde, raakt ieders hart. Wie de volledige reeks foto’s wil bewonderen, kan dat in het boek ‘Dousha Balit’, met tekst van François Emmanuel in het Frans en Engels en uitgegeven bij Husson Editeur.

HAAR TIPS

• Voor een foto zoals ik die maak, moet je heel dicht bij de mensen staan die je fotografeert. Soms op minder dan een meter. Ze zijn zich dus steeds bewust van mijn aanwezigheid en aanvaarden die. Ik tracht een vertrouwensband met hen te creëren, iets met hen te delen. Dat is mijn manier van werken en voor mij een essentiële vereiste voor het slagen van een portret.
• Ik houd van gezichten die omgeven worden door een zacht natuurlijk licht. Ik vermijd daarom het gebruik van een flits en geef de voorkeur aan een film met een hoge gevoeligheid, vaak 800 en zelfs 1600 ASA.
• Voor een mooie foto moet je het licht leren observeren, de manier waarop het varieert in de loop van de dag en de gedurende de seizoenen. Mooi licht kan ware magie oproepen in een foto.
• Trek voldoende tijd uit om je materiaal te kiezen en het door en door te leren kennen. Kies daarbij voor een toestel dat aan uw noden en wensen voldoet en waarmee u gemakkelijk omspringt . Of het een klassiek of een digitaal toestel is, een basisversie of een gesofisticeerd doet dan eigenlijk niet ter zake. Waar het om gaat is het beste uit je toestel te halen. Ikzelf heb gekozen voor Leica, omwille van de discretie van de camerahuizen, de luminositeit van de lenzen en de mogelijkheid om met langere sluitertijden te werken. Ideaal volgens mij om in moeilijke omstandigheden te fotograferen.
• Durf je eigen foto’s kritisch te bekijken en vraag je af wat er nog beter kan. En ‘vorm’ ook je blik door tentoonstellingen te bezoeken, boeken te doorbladeren en fotografiemagazines door te nemen.