Virtueel leven in de metaverse

Nog even en we kunnen, gewapend met een VR-bril, experimenteren met een nieuwe manier van leven, werken, collega’s en vrienden ontmoeten, shoppen of reizen. Welkom in de metaverse.

Twee jaar geleden verzamelde Mark Zuckerberg Facebook, Instagram en WhatsApp onder de koepel van een nieuw merk, dat hij Meta doopte. Die naam verwijst naar de metaverse, een project dat de opvolger van het internet moet worden: een digitale wereld waarin de grens tussen reëel en virtueel vervaagt of zelfs helemaal verdwijnt. Echt nieuw is het concept niet. De term metaverse werd al in 1992 door de Amerikaanse auteur Neal Stephenson gebruikt in zijn roman Snow Crash. In dat boek beschrijft hij een driedimensionale wereld die iedereen met behulp van een speciale bril kan bezoeken, en waar virtuele handelingen gevolgen hebben in de echte wereld. Het idee is ook al in de bioscoop aan bod gekomen, met films als Tron (1982), The Matrix (1999) en Ready Player One (2018).

Iedereen een tweede leven

De metaverse van Mark Zuckerberg moet veel geavanceerder (en winstgevender) worden dan de pionier van de virtuele realiteit, Second Life (secondlife.com). In dat gratis virtuele universum in 3D kan iedereen een avatar aanmaken, zijn geslacht, leeftijd, uiterlijk en kleding kiezen, en hem laten zeggen wat hij wil, zonder gevolgen. Het idee sloeg zo goed aan dat grote merken als Dior en Lacoste virtuele winkels hebben geopend op Second Life. Want je kan er spullen kopen, met virtueel geld... dat met echt geld wordt betaald. Second Life ging al 20 geleden van start. Op zijn hoogtepunt telde het miljoenen abonnees en vandaag heeft het nog altijd enkele tienduizenden actieve gebruikers, die hun tweede leven soms dagelijks bezoeken. Gebruikers, geen spelers, want er is geen doel om te bereiken en er zijn geen winnaars of verliezers.

Betalen voor virtuele objecten?

De metaverse van Zuckerberg wil veel verder gaan in het scheppen van een overtuigende virtuele ervaring met realistische avatars en interacties, en met links tussen de reële en de virtuele wereld. Waarom zou je met alleen een scherm en een muis in het virtuele universum leven, als je met een virtual reality-bril volledig in die wereld kunt stappen? Dat komt ook Zuckerberg goed uit, want sinds 2012 verkoopt de groep Meta, via het bedrijf Oculus, zelf VR-brillen.

Wil je een avatar die op jou lijkt? Virtuele straten waarin je jouw stad herkent? De grafische programma’s hebben de voorbije jaren een revolutie doorgemaakt waardoor alles er veel realistischer uitziet.

Er zijn ook overlappingen tussen de metaverse en het echte leven. En die zouden het project heel rendabel kunnen maken. Gebruikers zouden bijvoorbeeld virtuele kleding en spullen kunnen kopen, met de belofte van een beperkte serie of unieke exemplaren. De bedoeling? De prijzen opdrijven. Lijkt dat absurd? De makers van het spel Fortnite hebben al bewezen dat het kan. Sommige fans geven veel echt geld uit – 2 tot 20 dollar – om een virtuele uitrusting te kopen die ze in het spel kunnen gebruiken.

Het is niet ondenkbaar dat het verlangen om in het parallelle universum een zeldzaam object te bezitten voor sommige mensen nog groter zal zijn als ze er ook mee kunnen pronken op Facebook of Instagram. Of wie een echt paar sneakers van Nike of Adidas koopt, zou beloond kunnen worden met een identiek maar virtueel paar dat in de metaverse kan worden ge- dragen.

In de bedrijfswereld zou het concept een nieuwe dimensie geven aan online vergaderingen. Waarom zou je nog Zoom of Teams gebruiken als je avatar virtueel aan tafel kan aanschuiven met die van je collega’s of vrienden? En zou een reis met een VR-bril in de metaverse geen duurzaam alternatief kunnen zijn voor het massatoerisme?

Een bedreigd imago

Toen hij in 2021 het concept voorstelde, zei Mark Zuckerberg er niet aan te twijfelen dat het een succes zou worden. Vandaag lijkt dat minder zeker, ondanks een investering van naar verluidt 21 miljard dollar in 18 maanden tijd. Het is nog niet eens duidelijk wanneer het project concreet zal worden – dat zou nog enkele jaren kunnen duren. Een eeuwigheid in de technologiesector! En wat zullen de concurrenten, met Apple op kop, in afwachting doen? Bovendien zal het niet meevallen om mensen te overtuigen die de sociale media de schuld geven van het nepnieuws en het populisme van de afgelopen jaren.

De Amerikanse politica Alexandria Ocasio-Cortez ging al in de aanval gegaan en associeert de naam Meta met “een kanker van de democratie die uitzaait in een wereldwijde spionage- en propagandamachine, die autoritaire regimes versterkt en de burgermaatschappij verwoest... en dat allemaal voor de winst!” Dat belooft.