De vele troeven van de levensverzekering

Een levensverzekering wordt nog vaak louter gezien als een verzekering die een kapitaal uitkeert als de verzekerde overlijdt. Maar ze heeft veel meer troeven dan dat, onder meer als instrument van successieplanning.

Heb je een individuele levensverzekering afgesloten en sterf je voor het einde van het contract, dan wordt een bepaald bedrag uitgekeerd aan de persoon of personen die je als begunstigden hebt aangewezen in het geval van overlijden. Zorg ervoor dat de begunstigingsclausule in je levensverzekeringspolis altijd strookt met de evolutie van de persoonlijke situatie, om conflicten te voorkomen.

Het is essentieel om hier bij een scheiding aandacht aan te besteden. De begunstigingsclausule van een levensverzekering kan namelijk onaangename verrassingen inhouden. Daarom is het belangrijk om je verzekeringsdocumenten te herzien zodra er een verandering optreedt in je leven. In de sector gebruikt men wel eens de volgende vergelijking: verzekeringen zijn als auto’s, af en toe hebben ze een revisie nodig.

Neem dat je ‘mijn vrouw Betty Jacob’ als begunstigde van je levensverzekering hebt aangeduid. Wat gebeurt er dan als je scheidt en later hertrouwt met Nadia Durand? Duidelijk, je bent niet langer getrouwd met Betty, maar met Nadia. Maar toch staat je ex-vrouw Betty nog steeds vermeld als begunstigde in je levensverzekering. Vergeet je die begunstigingsclausule te wijzigen, dan kan dat leiden tot complicaties en allerlei ongewenste en moeilijke discussies.

Wat met je kinderen?

Hetzelfde geldt voor je kinderen. Het is nuttig om het verschil in het erfrecht te begrijpen tussen een begunstigde op naam en algemene begunstigden.

We kunnen dit het best illustreren met een concreet voorbeeld. Stel dat je een levensverzekering van 120.000 euro hebt afgesloten en daarin je drie kinderen als begunstigden met hun naam hebt vermeld: Cecilia, Marc en Frans. Helaas gebeurt er iets vreselijks en Cecilia overlijdt bij een verkeersongeval. Als in je polis Cecilia, Marc en Frans als begunstigden staan aangeduid, dan wordt het uit te keren kapitaal bij je overlijden verdeeld onder Marc en Frans, de twee overige nog levende kinderen. Zij ontvangen dan elk 60.000 euro. Maar Cecilia’s kinderen ontvangen in dit geval helemaal niets, wat waarschijnlijk niet je bedoeling was. Anderzijds, had je geen namen genoemd en de formulering ‘de kinderen’ in de begunstigingsclausule gebruikt, dan gaat Cecilia’s deel wel naar haar kinderen. Marc krijgt dan 40.000 euro, Frans ook en de resterende 40.000 euro is voor Cecilia’s kinderen.

Net als een auto heeft een verzekering soms revisie nodig.

Meer dan een uitkering

Een levensverzekeringspolis wordt nog vaak gezien als een verzekering die een vast bedrag uitkeert bij het overlijden van de verzekerde, en niet meer dan dat. Dat is een te beperkte visie, want levensverzekeringen bieden tal van andere mogelijkheden. De expert die we interviewden legt uit waarom deze polis als een instrument van successieplanning kan dienen, een manier om een deel van je erfenis door te geven aan een welbepaalde persoon of personen. Maar ze heeft nog andere troeven.

Sparen voor je pensioen

Een levensverzekering heeft vele gezichten. Het belangrijkste doel van een levensverzekering is om het overlijdensrisico te dekken, maar je kan er ook mee sparen voor een aanvullend pensioen. Daarnaast kan je er ook een invaliditeitsdekking mee afsluiten, die een inkomen uitkeert in geval van arbeidsongeschiktheid. Een andere aanvullende optie is de vrijstelling van betaling van premies, waarbij de verzekeraar de verzekeringspremies betaalt als je volledig arbeidsongeschikt raakt.

Geschenken van de fiscus

Laten we even inzoomen op het ‘sparen voor je pensioen’ door middel van een levensverzekering, dus het opbouwen van een kapitaal bij leven. Naast het sparen voor dit pensioen geniet je tegelijk van een fiscale aftrek op de premies die je betaalt. Er zijn twee manieren om via dit systeem te beleggen: het pensioensparen en het langetermijnsparen.

• Elke Belgische belastingbetaler kan pensioensparen tot een maximum van 1.020 euro en genieten van een belastingvoordeel van 30% (maximum 306 euro) of maximaal 1.310 euro inleggen en genieten van een belastingvoordeel van 25% (maximum 327,5 euro).

• Langetermijnsparen geeft recht op een belastingvermindering van 30% op de gestorte bedragen, tot een maximum plafond van 2.450 euro in 2024. Dit komt neer op een maximale belastingbesparing van 735 euro.

Vraag inlichtingen bij je makelaar, want je moet aan een aantal voorwaarden voldoen voor dit fiscale voordeel, zoals de polis voor je 65ste afsluiten.

Je makelaar kan je ook uitleggen welke risico’s (of niet) je neemt met de twee belangrijkste opties die voor handen zijn: tak 21 en tak 23.

• Met een tak 21-levensverzekering wordt je kapitaal over het algemeen geïnvesteerd in spaarproducten met een laag risico. De rendementen zijn vaak gegarandeerd, wat betekent dat je op voorhand weet welk minimumrendement je zult ontvangen. De betaalde vergoedingen staan vast en hangen niet af van marktschommelingen. De rendementen zijn over het algemeen lager dan die van risicovollere beleggingen, maar de belangrijkste voordelen van tak 21 zijn de veiligheid en de stabiliteit.

• Bij een tak 23-levensverzekering wordt je kapitaal geïnvesteerd in beleggingsfondsen, aandelen, obligaties, vastgoedfondsen enz. In tegenstelling tot de tak 21 is het rendement hier niet gegarandeerd, want het hangt af van de prestaties van de onderliggende beleggingen. Beleggen via een tak 23 betekent dus dat de resultaten onderhevig zijn aan marktschommelingen. Met als gevolg dat je wel een hoger rendement kunt behalen, maar je ook een groter risico loopt op kapitaalverlies.

Samengevat biedt tak 21 zekerheid en stabiliteit met over het algemeen gegarandeerde maar lagere rendementen, terwijl tak 23 potentieel hogere rendementen biedt maar met een risico op kapitaalverlies. Zowel bij tak 21 als tak 23 moet je ook belastingen betalen, en daarmee dus rekening houden bij het behaalde rendement.