Er bestaan nog altijd een aantal juridische verschillen naargelang je als koppel samenwoont of trouwt. Samenwonenden die samen een huis kopen wordt vaak aangeraden een beding van aanwas op te nemen in de notariële aankoopakte. Wat is dat?
Een van de bezorgdheden als koppels samen een huis kopen is de situatie dat een van hen overlijdt. Gehuwden en wettelijk samenwonenden worden geholpen door het erfrecht. Maar feitelijk samenwonenden erven niets van mekaar, tenzij ze mekaar in een testament iets nalaten.
Kopen feitelijk samenwonende partners een huis, dan wordt vaak aangeraden om een beding van aanwas overeen te komen. Dit beding zorgt ervoor dat de langstlevende partner bij het overlijden van de andere partner eigenaar wordt van de woning. Dit gebeurt dan buiten het erfrecht om. Omdat het bij een beding van aanwas gaat om een kanscontract moeten beide partners eenzelfde levensverwachting hebben en elk voor de helft eigenaar zijn van het huis. Dat wil daarom niet zeggen dat ze beiden een even grote inbreng doen. Is de inbreng ongelijk, dan kunnen de partners een onderlinge leningsovereenkomst sluiten. Eventueel kunnen ze opnemen dat het geleende bedrag zal geïndexeerd worden. Maar in de akte staat een 50/50 verdeling, om het beding van aanwas mogelijk te maken.
Het koppel kan het beding van aanwas ook beperken tot enkel het vruchtgebruik.
Op het deel dat via het beding van aanwas naar de langstlevende partner gaat moet registratiebelasting betaald worden, dus geen erfbelasting. Het tarief is hetzelfde tarief dat je betaalt bij de aankoop van de woning. Het verschilt naargelang het gaat om de enige en eigen woning (3%) of een tweede verblijf (12%).
Samen met een testament
Krijgt de langstlevende het deel van de partner via een beding van aanwas, dan moet hij/zij dus belasting betalen. Moest dat gebeuren via het erfrecht, op basis van een testament waarin de partners elkaar de volle eigendom van hun aandeel in de woning toebedelen, dan betaalt de langstlevende niets als het om de gezinswoning gaat. In Vlaanderen zijn ook feitelijke samenwoners die langer dan drie jaar samenwonen vrijgesteld van erfbelasting op de gezinswoning. In dat geval is het testament voordeliger. Het testament heeft wel 2 nadelen: het kan eenzijdig herroepen worden en de reservataire erfgenamen (kinderen) kunnen hun reservatair deel opeisen.
Daarom wordt een beding van aanwas vaak optioneel gemaakt wat de gezinswoning betreft. De langstlevende partner kan dan kiezen.
