Familieruzie: communicatie is meer dan babbelen

Als praten met je kind over het bezoekrecht van je kleinkinderen niet lukt, kan een bemiddelaar uitkomst bieden. Een onafhankelijk persoon die naar beide partijen luistert kan een opening creëren in vastgelopen gesprekken.

Voor Eric De Corte (NeoBemiddeling) is de problematiek van grootouders die hun kleinkinderen niet meer mogen zien helaas geen onbekend terrein. “Per week krijg ik hierover minstens vijf mails en een drietal telefoons”, vertelt hij.

Realistisch zijn

“Om te beginnen moet ik mensen al een illusie armer maken”, steekt Eric De Corte van wal. “Ik hou geen statistieken bij, maar van de tien pogingen tot bemiddeling zullen er maar drie effectief van start gaan, waarvan ongeveer de helft zal slagen. In de andere gevallen wil het kind niet praten met zijn ouder over de omgang met het kleinkind. Daar stopt het, daar moet je realistisch in zijn. Vaak vragen mensen me dan: zullen we nu naar de rechtbank gaan? Dat kunnen ze doen. Maar ik wijs hen op de gevolgen. Zelfs al zouden ze van de rechter een bezoekrecht krijgen, dan nog blijft de vraag: hoe zal de relatie met hun kind er daarna uitzien? En vooral: willen ze hun kleinkinderen in zo’n moeilijke positie brengen? Want voor de kleinkinderen is dit allesbehalve evident. Ooit vertelde een tiener mij dat zijn ouders zijn zakgeld inhielden als hij toch naar zijn grootouders ging. Dat is schrijnend. Juridisch kan een kind jonger dan 12 jaar vragen om gehoord te worden door de rechter. En vanaf 12 jaar hebben ze het recht om gehoord te worden. Maar welk kind doet dit effectief?”

Vooral de grootmoeders

“Meestal zijn het de grootouders die me contacteren, vooral per mail”, gaat Eric De Corte verder. “Opvallend: heel vaak zijn dat de grootmoeders. Ik bel hen eerst op om zicht te krijgen op de situatie. De redenen waarom grootouders hun kleinkinderen niet mogen zien kunnen heel verschillend zijn. Het heeft vaak met scheidingen te maken. Maar soms ligt het ook aan het gedrag van de grootouders zelf en hebben kinderen eigenlijk best goede redenen om het contact stop te zetten. Vaak vragen grootouders mij dat ik contact opneem met hun kind. Vroeger deed ik dat principieel niet, omdat je dan al meteen partijdig kan overkomen. Al is dat natuurlijk niet zo. Een bemiddelaar is ‘meerzijdig partijdig’, wat wil zeggen dat hij naar beide partijen luistert en betrokkenheid toont. Nu doe ik het soms wel, omdat ik anders het gevoel heb dat ik de grootouders in de kou laat staan. Als ik het kind bel vraag ik of het bereid is om samen met mij, als onafhankelijke derde, met zijn of haar ouders in gesprek te gaan. Soms worden wij als bemiddelaar ook ingeschakeld tijdens een proces. Dan is het de rechter die naar ons doorverwijst. In dat geval is het gemakkelijker om dat telefoontje naar het kind te doen omdat die dan al op de hoogte is.”

Geen standaard scenario

“Voor de bemiddeling zelf is er geen standaard scenario”, weet Eric De Corte. “Ik doe geen individuele begeleiding en geen intake gesprekken, maar heb meteen een gesprek met alle betrokkenen. Soms ook met de kleinkinderen apart, als de ouders daarmee akkoord gaan. Soms is één gesprek voldoende, vaak volgt er een tweede nadat iedereen er nog eens over nagedacht heeft. Heel zelden is er nog een derde gesprek en een vierde heb ik nog nooit gehad.

Als bemiddelaar kan ik geen oplossing bieden, maar ik faciliteer het gesprek. Ik herformuleer, ik geef duiding en pols wat de mogelijkheden zijn. Ik zoek uit wat de precieze vraag is. Wat is het gemeenschappelijk belang? Ooit heb ik de foto van het kleinkind in het midden gelegd en gezegd: hierover gaat het. Ik ben geen psycholoog, maar ik probeer de dialoog op gang te brengen.

Communicatie is meer dan babbelen! Soms moet je wijzen op de manier waarop mensen iets bespreekbaar maken. Hoe je de boodschap brengt, is belangrijk. Als je in een patroon zit van reageren, zit de ander soms onmiddellijk tegen het plafond. Beter is te repliceren met een vraag: “Als ik het goed begrepen heb, bedoel jij …?” Dan kan de ander bevestigen, ontkrachten, het anders formuleren.

Als bemiddelaar is het ook heel belangrijk dat je niet beschuldigend overkomt. Zo zal ik nooit aan de ouder vragen: besef je wel wat jij jouw kind afneemt? Ook al ben ik zelf overtuigd van de onschatbare waarde van grootouders, ik zal de vraag nooit op die manier stellen, maar eerder vragen: wat zou het voor jouw kind betekenen als het zijn grootouders kan zien? Deze vraag komt niet bedreigend over.”

Moreel engagement

“Als er een compromis uit de bus komt, kan ik dat op papier zetten. Juridisch heeft dit geen waarde, want je kan zo’n overeenkomst niet afdwingen. Maar de afspraken op papier zetten kan zijn nut hebben. Het gaat om een moreel engagement. Soms gaat het om een concrete afspraak om de kleinkinderen effectief te mogen zien, soms gaat het enkel over ‘ouders die geen neen meer zeggen’, maar die het verder nog willen bespreken met hun kinderen. Ik vraag dan of het voor hen een meerwaarde zou zijn als ik bij dat gesprek ben.”

Prijs

“Per uur bemiddeling vragen wij 120 euro. Dat bedrag wordt meestal gedeeld tussen grootouders en de ouder(s). Als je een beroep doet op een erkende bemiddelaar is dit bedrag voorlopig nog vrijgesteld van btw.” ●