Is goud wel goud waard?

In 2019 was het goud aan zet, met een spectaculaire prijsstijging. Maar hoe koop je goud en hoe doe je het weer van de hand? En vooral, wat zijn de valkuilen?

Is het niet te laat om nu nog goud te kopen, na de klim van 20% in een jaar tijd? Onmogelijk om daar een sluitend antwoord op te geven. Maar het belangrijkste argument pro goud is dat vooral Chinezen en Indiërs goud kopen. En laat dat nu net de landen zijn met sterke groeicijfers, waar de koopkracht van de middenklasse de voorbije 15 jaar sneller is gestegen dan de goudkoers. Het gele metaal kan voor ons dan wel een stuk duurder lijken dan pakweg een tot anderhalf decennium terug, dat ligt anders in het Oosten.

Goudpapier of staaf?

Hoewel goud zijn reputatie van veilige investering niet altijd waar maakt, beschouwden spaarders het lang als de ideale spaarpot. In Europa gaat het dan vooral om goudstukken, in Azië om juwelen. In tijden van crisis is het de ultieme appel voor de dorst, vooral in oorlogssituaties. Meer dan 70 jaar vrede in Europa hebben die reflex afgezwakt. Toch is voor goud nog steeds een rol weggelegd bij vermogensplanning, omdat zijn koers de neiging heeft te stijgen wanneer het economische klimaat verslechtert en de beurzen kelderen. Goud zorgt dus voor stabiliteit in de aandelenportefeuille. Die wordt dan aangevuld met de veelbesproken ETF’s, beursgenoteerde fondsen die ook wel trackers worden genoemd. Wij verkiezen materiële ETF’s, die echt goud bevatten, boven synthetische ETF’s, die beleggen in financiële producten die verband houden met goud.

Puristen zullen argumenteren dat het in beide gevallen sowieso om papieren goud gaat en geen product dat je fysiek in je bezit hebt. Anders gezegd: wil je goud, koop dan echt goud! In welke vorm? De mogelijkheden zijn legio. Met een koers van rond de 43.000 euro voor een staaf van een kilo, is goud niet meteen weggelegd voor de gemiddelde spaarder. Al zijn er staven in alle gewichten: van 500 tot 5 gram of zelfs minder. Weet ook dat de kosten omgekeerd evenredig zijn met de omvang, want het is duurder om 100 staven van 10 gram te maken, te verhandelen en te verkopen, dan één staaf van een kilo. Voor die laatste vraagt een handelaar bijvoorbeeld 42.830 euro bij verkoop en biedt hij 42.130 euro bij aankoop, of een verschil in aankoop- en verkoopprijs van minder dan 2%. Voor een staaf van 10 gram wordt dat respectievelijk 444 en 420 euro, of een marge van meer dan 5%. Maar dat is nog niet dramatisch. Het verschil tussen de goudwaarde van een staaf of munt en de verkoopprijs wordt de premie genoemd. Hou ook rekening met het disagio of de negatieve premie, die bij herverkoop wordt aangerekend.

Napoleon of Krugerrand?

Traditioneel worden kleine hoeveelheden goud als munten verkocht. Dat was bij ons al het geval met de gouden Belgische en Franse munten van 20 frank: de beroemde Napoleon of Louis, waarvan er bijna één miljard exemplaren circuleren! Of ze nu van Belgische of Franse makelij zijn, deze kleine goudstukken hebben dezelfde eigenschappen: ze bevatten 90% goud, of exact 5,805 gram.

Vanaf de jaren 60 overspoelden diverse moderne goudmunten de markt, waarvan de pioniers het bekendst zijn: de Zuid-Afrikaanse Krugerrand en de Canadese Maple Leaf. De Australische Nugget en de Amerikaanse Eagle volgden. Deze alternatieven worden soms muntstaven genoemd omdat ze worden verkocht met een lage premie van enkele procenten in verhouding tot de goudwaarde. Dat geldt niet voor de oude, zeldzame munten waar verzamelaars naar op zoek zijn. Of ze nu een zuiverheidsgraad van 999,9 per 1.000 hebben (Maple Leaf) of amper 917 per 1.000 (Krugerrand) is van geen belang, want ze bevatten exact één ounce fijn goud. Hun waarde kan dus makkelijk worden berekend. En ze worden overal ter wereld aanvaard.

Valkuil. Beschouw herdenkingsmedailles en -munten, zowel private als publieke (Koninklijke Munt van België), niet als een belegging in goud. Deze munten worden voor veel duurder verkocht. Want om een groot publiek aan te spreken, moet je ze promoten. In verhouding tot hun gewicht aan goud is hun premie kolossaal: 100 tot zelfs 150%! Terwijl je bij herverkoop enkel de waarde in goud krijgt. Daar gaat je meerwaarde!

Hoe berekenen?

De goudprijs wordt universeel uitgedrukt in dollar per ounce, of 31,1 gram. De koers vind je terug in kranten en is live op het internet te volgen. Je vindt er ook de prijs in euro terug, zowel van de staven als van de meeste munten. In ons land geldt vooral de website van de Brusselse handelaar Goldforex als referentie. De prijs van staven en munten mag dan al gekend zijn, hoe achterhaal je de waarde van een gouden medaille die te koop wordt aangeboden in een advertentie? Gewoon door de dagkoers van het goud te vermenigvuldigen met het gewicht en de zuiverheidsgraad van de medaille. Neem nu een medaille van 5 gram met een zuiverheid van 750 per 1.000 en een dagkoers van 42 euro per gram (42.000 euro per staaf), dan bedraagt de waarde van de medaille 42 euro x 5 x 0,75 of 157,5 euro. Wordt de zuiverheid nergens vermeld, hou er dan je handen van af!

Goud kan je kopen en verkopen bij gespecialiseerde goudhandelaars, maar evengoed bij de meeste banken, met ING als opmerkelijke uitzondering. Gespecialiseerde handelaars hebben altijd staven en de meest gangbare munten in voorraad. Naast Goldforex in Brussel, vermelden we ook Argentor in Antwerpen en Orobel in Luik.

Valkuil. Hoed je voor handelaars die plots uit het niets opduiken en agressief reclame maken wanneer de goudprijs stijgt. Een tv-station nam enkele jaren geleden de proef op de som. Het liet journalisten goudstaven kopen en die dan meteen bij enkele van die handelaars verkopen. Een van hen gaf er 30% minder voor, in plaats van maximum 2 tot 5%. Je reinste oplichterij! Waarom dus bij een onbekende aankloppen als er ook serieuze handelaars bestaan?