Met deze bodembedekking hou je onkruid weg

Bodembedekking is een waardevolle bondgenoot voor elke tuinier: het beschermt de bodem, vermindert de verdamping van water en vertraagt de groei van onkruid. Maar welke is de beste? Een overzicht van de opties voor een gezondere en onderhoudsvriendelijkere tuin.

Houtsnippers, stro, cacaodoppen, vulkanisch gesteente, gebroken leisteen... Bodembedekking of mulch is verkrijgbaar in verschillende materialen die onderverdeeld worden in drie categorieën: organisch, mineraal en synthetisch. “Afhankelijk van de planten of locaties is het essentieel om het juiste type mulch te kiezen, aangezien elk materiaal zijn eigen voor- en nadelen heeft,” waarschuwt Jean-Luc Wanzoul, docent aan het Technisch Tuinbouwinstituut van Gembloux.

Organische bodembedekking

Organische mulch bestaat uit plantaardige elementen en heeft als belangrijkste eigenschap dat het na verloop van tijd afbreekt tot humus. Hierdoor verrijkt het de bodem, maar dat betekent ook dat het regelmatig moet worden aangevuld. Afhankelijk van het materiaal varieert de levensduur van enkele weken tot enkele jaren. Sommige organische bodembedekkingen kunnen echter ook parasieten of ziektes huisvesten die zich mogelijk verspreiden naar planten. Bovendien zijn langdurige mulchsoorten meer geschikt voor vaste planten (bomen, struiken, vaste plantenborders).

Grasmaaisel

Dit is waarschijnlijk de goedkoopste bodembedekking in de zomer, omdat je het gratis krijgt door je gazon te maaien! Vers gras vormt een bijzonder voedzame mulch: de stikstofrijkdom bevordert de bladgroei en is zeer gunstig voor groenten in de moestuin. Neem wel enkele voorzorgsmaatregelen: als je een dikke laag bodembedekking wilt aanbrengen (ongeveer 10 cm), laat het gras dan eerst een paar dagen drogen in een dunne laag. Anders kan het gaan fermenteren (met een onaangename geur), warmte afgeven en planten verstikken. Je kunt het ook direct in een dunne laag aanbrengen en mengen met versnipperde herfstbladeren. Let op: deze bodembedekking kan ongewenste dieren aantrekken, zoals slakken, vooral bij koele temperaturen.

Herfstbladeren

Als je bomen in je tuin hebt, dan zijn herfstbladeren een ideale en gratis mulch voor de winter. Maar wees voorzichtig: tijdens het ontbindingsproces kunnen ze tijdelijk voedingsstoffen aan de bodem onttrekken! Afhankelijk van de boomsoort bevatten bladeren meer of minder koolstof en stikstof in variabele verhoudingen. Om koolstofrijke materialen af te breken, hebben micro-organismen stikstof nodig. Als de bladeren te weinig stikstof bevatten, halen de microben deze uit de bodem, wat ten koste kan gaan van je planten. Beuken- en eikenbladeren zijn bijvoorbeeld zeer koolstofrijk, terwijl fruitboombladeren van nature meer stikstof bevatten en daarom beter geschikt zijn. Als je toch beuken- of eikenbladeren wilt gebruiken, meng ze dan met stikstofrijk materiaal (grasmaaisel, groenteresten...). Zorg er ook voor dat de bladeren niet te dik of samengeperst liggen, want dit kan een ondoordringbare barrière vormen. Versnipperen kan dan nuttig zijn.

Stro

Net als herfstbladeren kan stro in de eerste weken na het aanbrengen een stikstoftekort in de bodem veroorzaken. Daarom is het belangrijk om het te mengen met stikstofrijke materialen zoals grasmaaisel of groenteresten. In vochtige en koele omstandigheden kan stro slakken aantrekken, terwijl knaagdieren er graag een nestje in maken. Stro is meestal goedkoop, maar het is niet de meest effectieve of praktische bodembedekking. Het is volumineus, moeilijk te hanteren en kan zelfs planten verstikken.

Houtsnippers en boomschors

Deze restproducten van de houtindustrie hebben een langere levensduur en staan mooier in je tuin. Hoe dikker de stukken hout, hoe langzamer de afbraak. Hierdoor verrijken ze de bodem maar minimaal. Afhankelijk van de herkomst (loofhout of naaldhout) kan hun invloed op de bodem variëren

• Pijnboomschors bevat tannines die de bodem op lange termijn licht kunnen verzuren. Dit maakt ze geschikt voor zuurminnende planten zoals rododendrons, hortensia’s en azalea’s. Voor andere planten kan een kalk- of zeewierkalktoevoeging dit effect compenseren.

• Onbewerkte houtsnippers (van snoeiafval) zijn neutraler en geschikt voor de meeste planten. Ze zijn echter koolstofrijk en kunnen bij snelle afbraak stikstof aan de bodem onttrekken. Om dit te voorkomen, kan je ze enkele maanden laten verouderen of meng ze met stikstofrijke compost.

Cacaodoppen

Deze bodembedekking wordt gewaardeerd om zijn esthetische uitstraling en geur. Het sterke chocoladearoma kan enkele weken blijven hangen. Daarnaast wordt gezegd dat cacaodoppen een afwerende werking hebben tegen slakken en naaktslakken. Let op: cacaodoppen bevatten theobromine, een stof die giftig is voor honden en katten. Zelfs in kleine hoeveelheden kan dit gevaarlijk zijn voor honden. Als je huisdieren hebt, is het daarom beter om dit type mulch te vermijden.

Vlas- en hennepstro

Deze bodembedekking is duurzamer dan hooi of stro van tarwe en hoeft slechts één keer per jaar aangebracht te worden. Vlas- en hennepstro houden vocht goed vast en bieden een zekere thermische isolatie, waardoor de wortels van planten beter beschermd zijn tegen temperatuurschommelingen. Een nadeel is echter dat deze mulch vrij prijzig is en de neiging heeft om te verdichten, waardoor de bodem minder goed geventileerd wordt.

Minerale bodembedekking

In tegenstelling tot organische mulch breken minerale bodembedekking niet af en voegen ze geen voedingsstoffen toe aan de bodem. Ze zijn echter zeer duurzaam, bestand tegen weersinvloeden en helpen vocht vast te houden terwijl ze temperatuurschommelingen beperken. Ze kunnen warmte opslaan in de zomer en zijn daarom bijzonder geschikt voor mediterrane planten zoals lavendel en rozemarijn.

Gebroken leisteen

Behoudt vocht goed en heeft een uitstekende dekking. Dankzij de donkere en elegante kleur is het ideaal voor vaste plantenborders en moderne tuinen. Leisteen kan de bodem licht verzuren en is relatief duur. Het zware gewicht maakt de plaatsing soms moeilijk.

Lava (pouzzolane)

Dit poreuze vulkanische gesteente is rijk aan silicium en houdt vocht vast dankzij zijn open structuur. Het biedt goede drainage en is ideaal voor mediterrane planten en rotstuinen. Daarnaast is het goed bestand tegen weersinvloeden en wind.

Grind en kiezels

Worden vaak gebruikt voor decoratieve doeleinden en helpen onkruid te onderdrukken. Ze kunnen echter te veel warmte vasthouden en gevoelige planten uitdrogen. Eenmaal begroeid met onkruid is het lastig te verwijderen.

Kleikorrels

Net als lava zijn deze poreus en kunnen ze water vasthouden en afgeven aan de bodem. Ze zijn echter duur en worden vooral gebruikt in potplanten. De onkruidwerende werking is beperkt.

Synthetische bodembedekking

Synthetische mulchsoorten zijn minder ecologisch dan natuurlijke bodembedekkingen en worden vooral gebruikt om het onderhoud te beperken en de groei van onkruid te voorkomen. Ze bevorderen noch de biologische activiteit van de bodem, noch de natuurlijke verrijking ervan. Je kan deze mulch bedekken met een ander, mooier materiaal.

• Geweven plastic doeken beperken effectief de groei van onkruid en laten water infiltreren, maar voegen niets toe aan de bodem en zijn vaak weinig esthetisch. Door blootstelling aan UV-stralen zullen ze na verloop van jaren afbreken en microplastics in de bodem achterlaten. Ze worden vaak gebruikt in verhoogde moestuinbedden of onder grind op de bodem te stabiliseren.
• Niet-geweven mulchdoeken zijn ondoorlatend en laten geen water of lucht door, waardoor de microbiële activiteit in de bodem wordt geremd. Ze moeten worden gebruikt met een irrigatiesysteem en worden afgeraden voor gebruik in volle grond, omdat ze de bodem op lange termijn kunnen uitputten.
• Biologisch afbreekbare mulchdoeken van natuurlijke vezels (hennep, kokos, jute) zijn een ecologischer alternatief voor plastic doeken, hoewel ze ook niet bijzonder esthetisch zijn. Hun levensduur is vrij beperkt.