Een wijnkast, doen of niet?

Een wijnkast cadeau geven of zelf in huis halen: elke wijnliefhebber speelde al eens met die gedachte. Maar is het een verstandige keuze?

De wijnklimaatkast, vaak gewoon omschreven als ‘wijnkast’, werd in de jaren 70 uitgevonden. Steeds meer mensen halen dit meubel in huis. De mooie afwerking in edelhout en de strakke lijnen maken bovendien dat het vaak goed zichtbaar in de woonkamer staat of het wordt ingebouwd in een volledig uitgeruste keuken. “Het gaat om een soort koelkast die het mogelijk maakt om wijn te bewaren op de juiste bewaar- (ongeveer 12°C) en/of serveertemperaturen (meestal 18°C voor rode wijnen)”, verduidelijkt Fabrizio Bucella, wijnexpert en directeur van de wijnschool Inter Wine & Dine. “Er zijn ook wijnkasten die beide functies combineren, met meerdere compartimenten.” Afhankelijk van de modellen – en de prijzen! – kan de wijnkast ook uitgerust zijn met een hygrometer die de luchtvochtigheid regelt, een uv-werende glazen deur, een systeem om trillingen op te vangen en zelfs een koolstoffilter.

Een beetje lucht volstaat

Al deze opties dienen één doel: een optimale rijping van de wijn. “We begrijpen nog niet helemaal wat er zich op microchemisch gebied juist afspeelt in een fles wijn, maar vandaag veronderstelt men dat het vooral de kleine hoeveelheid lucht in elke fles is die de wijn doet evolueren”, legt de oenoloog uit. “En dan vooral de zuurstof die oxidatiereacties veroorzaakt, want dat zijn de belangrijkste aandrijvers van het rijpingsproces. Door die oxidatie zal de wijn geleidelijk tertiaire aroma’s ontwikkelen (van hout, kruiden, geroosterd brood ...). De tannines in de wijn zullen polymeriseren en daardoor minder hard en soepeler aanvoelen in de mond.” Deze oxidatiereacties worden bevorderd of afgeremd door verschillende factoren, die men in een wijnkast probeert te regelen: temperatuur, licht, trillingen ... Maar hebben al deze parameters wel evenveel belang? Heeft zo’n hightech wijnkast vol opties zijn nut, of is het vooral een prestigieus gadget? Dat hangt af van de consument en van de plek waar je je flessen gewoonlijk opslaat.

Warm en koud

De belangrijkste externe factor voor het rijpingsproces blijft de temperatuur. Hoe lager de bewaartemperatuur van een wijn, hoe meer de oxidatiereacties worden vertraagd; hoe hoger de temperatuur, hoe sneller het rijpingsproces zal vorderen. Die theoretisch ideale bewaartemperatuur (12°C) is dus slechts een referentienorm. Want ook bij een relatief stabiele maar hogere temperatuur zal je wijn goed bewaard blijven, alleen zal hij dan sneller evolueren. Tegelijk zullen de aroma’s op die manier sneller ‘vergaan’ of oxideren. Maar heb je niet de gewoonte om je flessen (zeer) lang te bewaren, dan volstaat een eenvoudige kelder of zelfs een iets koelere kamer in huis. Daar je iets robuustere wijnen enkele maanden of zelfs jaren bewaren is niet echt een probleem (zie kader). Sommige wijnliefhebbers hebben weinig geduld en halen daarom bewust geen wijnkast in huis. Dit laat hen toe om sneller van hun wijnen te kunnen genieten!
De gemiddelde temperatuur is dus niet zo belangrijk, zolang je weet wat je van je wijn verwacht. Bij plotselinge temperatuurschommelingen ligt dat anders, want die hebben de neiging de wijn te verstoren. “In een kelder onder het huis zal de temperatuur nooit van de ene op de andere dag met tien graden veranderen”, stelt Fabrizio Bucella gerust. “Zolang dit op een geleidelijke manier gebeurt, mag de temperatuur wel wat variëren.” Maar bewaar je je flessen op een appartement met een groot raam op het zuiden, dan kan een wijnkast wel een interessante optie zijn.

Fiat lux!

Met een wijnkast in een lichtrijke omgeving moet je opletten omdat wijn slecht reageert op fel licht, vooral witte wijn, zeker als die wordt bewaard in transparante flessen. Er kan zich dan een onaangename ‘lichtsmaak’ ontwikkelen die doet denken aan rotte kool. Een wijnkast die voorzien is van een deur met uv-werend glas vermindert dit risico ... terwijl het zicht op de flessen en het decoratieve effect zo wel behouden blijft.
En wat is het nut van de hygrometer en geurfilter waarover sommige modellen beschikken? “Wijn moet bewaard worden in een relatief vochtige omgeving, zodat de kurk niet uitdroogt”, antwoordt de oenoloog. “Maar een gebrek aan luchtvochtigheid is bij ons echt geen probleem. Mocht dat toch het geval zijn, volstaat het om een kommetje water naast de flessen te plaatsen om dit probleem op te lossen. En wat betreft een teveel aan vocht: het moet echt héél vochtig zijn voordat een kurk begint te schimmelen.” De antigeurfilter is nuttig als de wijn wordt bewaard in een omgeving met sterke geuren (bijvoorbeeld in de buurt van een mazoutketel of in de keuken). Want kurk maakt gasuitwisseling mogelijk, wat de wijnsmaak op lange termijn kan aantasten. Het antivibratiesysteem is vooral bedoeld om de trillingen te beperken die de compressor van de wijnkast zelf produceert.

Doe jezelf een plezier

Is een wijnkast kopen dan een goede zet? Als je thuis niet over de minimale bewaarcondities beschikt, waarom niet? Of misschien vind je het een mooi meubel of wil je je flessen voor een lange tijd (10, 20 jaar of langer) onder de beste omstandigheden bewaren. Je kunt ook om symbolische of speculatieve redenen voor een wijnkast kiezen, of om de evolutie van een grand cru te volgen. “De meeste wijnen van vandaag worden echter vrij snel na aankoop gedronken en zijn drinkbaar, zelfs de zogenaamde bewaarwijnen. Maar een wijnkast blijft een mooi object. Essentieel is het niet, het is vooral een manier om jezelf een plezier te doen.” ●