Expo: Dali en Magritte, iconen van het surrealisme

De Musea voor Schone Kunsten (KMSK) in Brussel pakken dit najaar uit met een uitzonderlijke tentoonstelling gewijd aan de werken van de Spaanse schilder Salvador Dali en Belgisch kunstenaar René Magritte. Aanleiding voor deze expo is de tiende verjaardag van het Magritte-museum.

Hoewel Dali (1904- 1989) en Magritte (1898- 1967) veruit de twee beroemdste surrealistische schilders zijn, is het de eerste keer in Europa dat een tentoonstelling gewijd wordt aan de relatie tussen de twee. De KMSK pakken het groots aan en haalden topwerken uit 40 internationale musea en privécollecties. En uiteraard uit de eigen verzameling. In totaal zijn er meer dan 100 schilderijen, foto’s, tekeningen en sculpturen te zien van beide kunstenaars.

Ontmoeting in Parijs

Dali en Magritte hebben niet alleen artistieke overeenkomsten. De twee kenden elkaar ook persoonlijk. Precies 90 jaar geleden, in 1929, ontmoetten ze mekaar voor het eerst in Parijs. In augustus van datzelfde jaar reist Magritte op uitnodiging van Dali naar Cadaques, de thuishaven van de schilder met de bijzondere snor. Ondanks hun zeer uiteenlopende persoonlijkheid en creaties stellen zowel Magritte als Dali de werkelijkheid ter discussie en trekken ze onze manier van kijken in twijfel, doorbreken de logica of het verwachtingspatroon. Op persoonlijk vlak delen ze de traumatische ervaring hun moeder op jonge leeftijd te zijn verloren.

De tentoonstelling in Brussel is opgebouwd rond de thema’s die beide kunstenaars bezig hielden: de droom, het onderbewuste, hallucinaties, de liefde, het creëren van een fictieve wereld, spelen met vormen, zachtheid ‘weekheid’. In de tentoonstelling zie je telkens op welke manier ze met het thema aan de slag gingen. De beroemde ‘weke vormen’ bijvoorbeeld nam Dali over van Magritte.

Freudiaanse Dali en koele Magritte

Maar ze verschillen ook in vele opzichten. Daar waar Dali zijn persoonlijke levensgeschiedenis op een haast Freudiaanse manier in beeld brengt, zijn dromen en hallucinaties projecteert, gaat Magritte koeler en afstandelijker tewerk. Hij verwerkt nooit persoonlijke problemen in zijn schilderijen. Voor hem is het innerlijke oog, de innerlijke gedachtenstroom belangrijker dan de droom of associatie. Hij schildert niet wat hij ziet, maar wat hij denkt. Als je naar een schilderij van Magritte kijkt, is de kijkervaring vrij eenvoudig. Bij Dali is dat net het tegenovergestelde: zijn werken zijn veel drukker en complexer.

Enkele schilderijen van Magritte die in dialoog treden met de creaties van de Spaanse schilder zijn De Verrekijker, Zwarte Magie en God is geen Heilige. Van Dali hangen er onder meer De bekoring van Sint-Antonius, de Schoen van Gala en Willem Tell.

10 jaar Magritte Museum

Het is dit jaar precies 10 jaar geleden dat de beroemde Brusselse schilder zijn eigen museum kreeg. Een succes, want het ontving al meer dan 3 miljoen bezoekers uit de hele wereld. Meer dan de helft daarvan komt uit het buitenland. Het jubileum wordt op 24 november gevierd met workshops, performances en gratis bezoek aan het Magritte Museum. Je kan dan ook de speciaal voor het museum ontworpen installatie van de Amerikaanse kunstenaar Joseph Kosuth ontdekken.