Juwelier Wolfers zoals in 1912

Op 4 november 1912 opent in de Arenbergstraat in Brussel een exclusieve juwelierszaak: Wolfers. Ruim 105 jaar later opent de winkel opnieuw: deze keer als tentoonstelling in het Museum voor Kunst en Geschiedenis. In de etalagekasten: nooit eerder tentoongestelde juwelen uit de privé-collectie van de familie Wolfers.

De zaak van de familie Wolfers bevond zich tot 1973 aan de Arenbergstraat 13, waar nu KBC huist. Het was de meest luxueuze winkel die de beroemde Brusselse architect Victor Horta ooit had ontworpen. In ’73 raakte zilverwerk echter uit de mode en het gebouw werd te groot. De Arenbergstraat was tegen die tijd ook niet langer een gebied van luxewinkels: die bevonden zich intussen in de Louisawijk, waar Wolfers naar verkaste en tot op vandaag is gevestigd. Het waren de kleindochters van de broers Wolfers die bij de ontmanteling van het interieur besloten de waardevolle meubels te schenken aan het Jubelparkmuseum. Geen toeval, want een van de kleindochters was conservator hier, vertelt commissaris van de tentoonstelling Werner Adriaenssens, die een doctoraatsverhandeling wijdde aan de juweliersdynastie. Meer dan 40 jaar lang vergaarde een groot deel van het meubilair stof in de kelders van het museum, tot uiteindelijk een bijzonder krediet van het Federale Wetenschapsbeleid en hulp van de Koning Boudewijnstichting het grootse project mogelijk maakte: het heropbouwen van de winkel zoals hij was in 1912 en het verwerven van een deel van de privé-collectie.

Exacte reconstructie

Het museum maakte een zaal vrij van quasi dezelfde vorm en oppervlakte als diegene die Victor Horta gebruikte in de Arenbergstraat. Op basis van een historische studie werden de authentieke vitrines en toonbanken geplaatst zoals Horta ze had voorzien. Ook de oorspronkelijke toegangsdeuren werden geïntegreerd en zelfs de toenmalige kleuren hersteld: een combinatie van donkerrood mahonie, donkergroen fluweel en goudaccenten. De fluweelbekleding aan de binnenzijde van de ebbenhouten toonkasten werd opnieuw geweven naar het voorbeeld van de originele stof.

Libelle halsnoer

Even indrukwekkend als het meubilair zijn de waardevolle juwelen en sierobjecten in de vitrines. Pronkstuk is ongetwijfeld het halssnoer Libelle uit de privé-collectie Wolfers. Het is gemaakt in 1902 met robijn, opaal en diamant en heeft vandaag een waarde van 260.000 euro. “Vorig jaar overleed de laatste kleindochter van Philippe Wolfers. Het was haar wens dat indien haar nazaten de privé-collectie van de hand zouden doen, het museum voorrang kreeg. En zo geschiedde. De familie verkocht de collectie in september dit jaar. We hebben als eerste 150 waardevolle stukken kunnen kopen, goed voor 800.000 euro”, aldus Adriaenssens. “We moesten daarbij snel zijn, want antiquairs over de hele wereld waren geïnteresseerd”.

Een ander bijzonder juweel uit de collectie was het collier dat Philippe Wolfers, het artistieke brein van de zaak, voor zijn vrouw ontwierp in 1899. Verder springen in het oog: een juwelenkist uit 1905, het zilveren bestek met de initialen van Victor Horta en de ring die Philippe Wolfers zelf droeg tot zijn dood. In totaal zijn er 250 art nouveau en art deco-voorwerpen te bewonderen. “Minstens evenveel bevinden zich nog in de kelder”, aldus Adriaenssens. “Zij zullen om de beurt getoond worden”.

Opdat duidelijk zou worden hoe kostbaar de handelswaar van Wolfers was, worden de prijzen uit 1912 vermeld, net als het jaarlijkse inkomen van de mensen toen. Zo kan je zien dat een juweeltje uit deze winkel al snel het jaarloon van een Brusselse ambtenaar bedroeg.

Horta & Wolfers – Heropening van de juwelierszaak Wolfers Frères, 1912, Kunst- en Geschiedenismuseum

Jubelpark 10, Brussel. Vanaf 29/11. €15 www.kmkg.be