Een schilderij van James Ensor dat tot nu toe nog nergens gezien was en tachtig jaar van de aardbodem leek verdwenen te zijn, is precies in het Ensorjaar boven water gekomen en wordt eind deze maand geveild door het befaamde Brusselse veilinghuis Arenberg Auctions. Het gaat om een Ensor-stilleven met roze en witte bloemen in een vaas.
James Ensor (1860-1949) geldt niet alleen als één van de meest bekende Belgische schilders, hij wordt ook algemeen erkend als de belangrijkste vernieuwer van de moderne kunst in België. Ensors naam is helemaal verknoopt met het schilderen van maskers, maar hij had zoveel meer in zijn mars. En dat blijkt ook uit het werk dat nu is opgedoken en geveild wordt bij Arenberg Auctions in Brussel.
Stillevens minder gekend
Ensor wordt zelden geassocieerd met stillevens. Nochtans maken ze een kwart uit van al zijn schilderijen. In zijn stillevens ontleende hij veel motieven aan zijn onmiddellijke omgeving: zoals het curiositeitenwinkeltje waarin zijn moeder schelpen, Chinese souvenirs of carnavalsartikelen verkocht, of zijn ouderlijke huis. Het stilleven dat binnenkort bij Arenberg Auctions onder de hamer gaat, toont alvast een vaas in blauw en bruin aardewerk, met daarin een boeket witte en roze bloemen.
Opmerkelijk is zeker het opschrift bovenaan het schilderij, waarin de schilder het werk met de handgeschreven woorden ‘Pour mes amis Demoulière, / [multiplicateurs de] charité, amis de nos / [aimés de France] et de souffrance. / J.E.’ opdraagt aan zijn vrienden, de heer en mevrouw Demoulière, tevens verzamelaars van zijn werk.
Enkel gekend uit notaboekje
Ensor maakte van al zijn schilderijen aantekeningen in notaboekjes. Daarin tekende hij de ontwerpschets over, de datum, de afmetingen, wie het kocht of wat ermee gebeurd was. Het werk dat nu is opgedoken, was enkel en alleen bekend en beschreven via een schets in het Liber Veritatis, een schetsboek dat Ensor van 1929 tot 1941 bijhield en dat vandaag bewaard wordt in het Art Institute of Chicago. Dankzij een extra inscriptie in het schetsboek valt het schilderij te dateren rond 18 april 1940, wat betekent dat Ensor het schilderij dus maakte op 80-jarige leeftijd.
Het werk was quasi nooit gezien door het publiek en kwam vrij snel in handen van een privéverzamelaar waardoor er niets meer over geweten was dan datgene dat in het notaboekje van Ensor stond. Dat de ‘onbekende’ Ensor nu opduikt, is dan ook uniek.
Op de veiling van 27 tem 29 juni bij Arenberg Auctions worden naast het onbekende stilleven ook nog tien etsen van Ensor geveild. Het olieverfschilderij van de vaas start met een taxatie van 10.000 euro.
