Wijn uit de Achterhoek

Op wijnreis in Nederland? Het kan echt! In het oosten van het land, in de Achterhoek, vind je sfeervolle wijngaarden dicht bij elkaar, waar ze een goed glas wijn combineren met rust, ruimte en gemoedelijkheid.

“Kijk”, zegt Ton, getooid in een doorzichtige regencape, “water bij de wijn.” Hij toont zijn plastic emmer gevuld met rode druiven en onderin een plasje water. “Carpe diem: pluk de dag”, grapt Peter van de andere kant van de druivenstok. Razendsnel gaan hun handen langs de wijnranken. Met een schaartje knippen ze de trossen af, netjes bij het steeltje, en halen ze aangetaste druiven weg. Alleen puntgave exemplaren belanden in de emmer. Ton (69) en Peter (71) maken deel uit van de vaste groep van 20 plukkers die ieder jaar als vrijwilliger aan het werk zijn bij Wijngaard Hesselink in Winterswijk. Alle druiven moeten in september en oktober, zodra ze rijp zijn, van de 12.000 stokken af, weer of geen weer. Maar dat beetje regen had nauwelijks effect op de stemming onder de plukkers, toen we er vorig jaar langsgingen. Peter zat als gemeenteambtenaar altijd achter een bureau. “Nu zijn we lekker buiten. Elke plukdag eindigt met een glas wijn, dat houdt ons op de been.”

Kalksteen en microklimaat

Gerhard Ensing, de wijngaardenier van Hesselink, verzamelt de blauwe Regentdruiven in de laadbak van zijn tractor. De wijnboer, die tien jaar geleden deelnam aan Boer zoekt Vrouw, is een expert. “Twee kilometer hier vandaan zijn kalksteengroeven, de oudste aardlagen van Nederland. Dat is een goede ondergrond voor de stokken. Het microklimaat in dit gebied helpt ook.” In het gezellige overdekte Uut- blaoshuusken (Uitblaashuisje) proeven we van een glas cabernet noir, die niet moet onderdoen voor Franse wijn.

Sinds 1970 timmeren lokale wijnboeren al aan de weg. Verspreid over Nederland zijn er nu circa 200 wijngaarden. Met ruim 30 ha is de Achterhoek een van de grootste streken. Ook bij wijngaard Schepershof in Groenlo is de pluk in volle gang. Sylvia Sonderen neemt even pauze om de uitslag van de internationale wijnkeuring in Wenen te laten zien. “Daarbij vielen zeven van onze wijnen in de prijzen”, vertelt ze trots. “Een warme zomer zorgt voor veel suikers in de druiven”, licht Sylvia het succes toe, “en dat is goed voor de smaak”. In de oogsttijd meet ze geregeld het suikergehalte. Ze perst een druif uit en vangt de druppels op met een refractometer, die ze vervolgens tegen het licht houdt. Het zit wel goed met die suikers: “Mooi, 26 procent. Als je daar wijn van maakt, blijft er 14 procent alcohol over.”

Schepershof vormt met vijf andere kleine wijngaarden de coöperatie Verenigde Achterhoekse Wijnbouwers. “Alle druiven van eenzelfde soort doen we bij elkaar en daar stellen we de beste wijnen mee samen. We kiezen voor een eerlijk, ambachtelijk product van hoge kwaliteit. De afspraak is dat we niet plukken als de kwaliteit van de druiven niet goed genoeg is.” De Hennepe in Aalten, ook lid van de club, heeft net de tweede pluk van de witte Johanniterdruif achter de rug. Hans ter Haar kijkt angstig naar de spreeuwen in de hoge bomen naast zijn terrein. “Eén zwerm hongerige vogels en je kan de rest van de oogst vergeten.” In zijn winkel staan de 15 wijnen van de coöperatie uitgestald. Die hebben grappige namen in lokaal dialect, zoals Noageniet’n en Uutbloaz’n.

Zo snel mogelijk gaat de oogst naar Neerlands Wijnmakerij in Bentelo in Twente. Omdat het de wijnboeren aan ruimte, tijd en apparatuur ontbreekt, ontfermt de familie Visscher zich over de opbrengst van zo’n 30 lokale wijngaarden. Zoon Mart laat de vaten van Hesselink en de Verenigde Achterhoekse Wijnbouwers zien. “De wijnboeren hebben zelf veel te zeggen over de samenstelling. Ze komen regelmatig proeven en bepalen of er extra gisten of zuren bij moeten.”

Bij de meeste wijngaarden in de Achterhoek kan je zonder afspraak langs om te proeven en te kopen. Op enkele plekken kan je zelfs slapen tussen de wijnranken in een B&B, appartement of op de camping. Er zijn zes fietsroutes langs verschillende wijndomeinen. Onderweg geniet je van het prachtige coulisselandschap, oude boerderijen, kastelen, kleine dorpjes en de lokale horeca, waar je in de wijn en de streekproducten de liefde en toewijding van de Achterhoekers terugvindt.